ÂSIK SENLIK BABA VE BORÇALI

(ProQuest: ... denotes non-USASCII text omitted.)

ÖNSÖZ YERÍNE

Ben Gürcistanhyim, Borçah'danim. Kafkas Üniversitesi rehberliginin davetiyle bu üniversitede açilan Kafkas Dilleri ve Edebiyatlan Bölümünde çahçmak üzere Karsa gelirken, Türk gözü sinir kapisindan geçince gözlerim Çildir'i aradi, zaman dilimlerinde buraya göc etmis. soydasjanmin, yurttasjanmin meskenlerine bakmak, buranin havasini udum-udum cigerl erime çekmek istedim. . .

Yürekten sevdigim Kars'ta ilk gelisjmde rastladigim iki olgu bende büyük gurur hissi dogurdu. Birincisi, §ehrin merkezindeki kütüphane önünde Dede Korkut abidesiyle yan yana ünlü A§ik §enlik Baba'nm büstünü görmem oldu. Bu, o §enlik'tir ki, onun babasi 19. yüzyihn birinci yansinda benim ata yurdum Borçah'dan gelip, Çildir'a siginmiçti. ìkincisi, Université yolunda "Mihrali Bey ilkögretim Okulu" kelimelerini okumam oldu. Bu da o Mihrali beydir ki, benim ata yurdum Borçah'dandir; "Türk Türk'e silah kaldirmaz" deyerek, Osmanh'ya geçmis. ve 93 harbinde Borçahh Karapapak-Terekemelerden bir deste kurarak, Kars'in ve çevrelerinin kurtuluçunda büyük hünerler göstermicti.

Ve sjmdi ünlü A§ik §enlik Baba'nm Borçah'yla iliçkileri hususunda makale yazmaktan mutluluk duyurum.

1. §ENLIK BABA'NIN BORÇALI KOKENLÍLÍGÍ ÜZERÍNE

...Belirli zaman kesimlerinde Borçah mahallinden göceden saz-söz adamlarinin Borçah saz geleneklerini, sanat unsurlanni kendileriyle taçiyarak yaydiklan dolayisiyla Ahiska'nm da, Kars'in da, Urmiye'nin de Karapapak â§ik ortamlan Borçah sazi tarzi üzerinde koklenmiçlerdi. Ahmet Caferoglu, Mehmet Fahrettin Kirzioglu, Ya§ar Kalafat, Orhan Yeniaras, Selahattin Dündar, Haydar Çetinkaya, Salih Yilmaz ve baçkalannin Türkiye'de Çildir, Kars, Erzurum, Anadolu çevrelerinden [4; 18; 19; 30; 6], Mehdi Rzevi'nin, Isa Yegâne'nin ìran'da Sulduz'dan [28], Valeh Hacilar'in, Asif Hacih'nin Ahiska'dan [14; 12; 11; 10] derledikleri sözlü, yazih edebiyat örnekleri fìkrimize destektir.

§enlik, Borçah kökenli, Borçah saz kökenli olduguna göre sanatin inceliklerini benimsemek amaciyla Borçah'ya yüz tutmuçtu.

Borçah-Ahiska-Kars edebi çebekesi edebi-estetik zirvesine Borçah saz geleneklerine sik ilisjdn oían ünlü §enlik Baba'nin ilhaminda, sanatinda eri§mi§ti.

§enlik Baba'nin kökeni 1827-28 yillannda Rusya'ya boyun egmeyerek, bir toplulukla Güney Azerbaycan'in Sulduz mahalline, bir toplulukla da Kars taraflara goç etmis Borçah Karapapaklanndandir [17, s. 3; 1, s. 4; 7; 5, s. 4; 8, 1979 # 14; 29, s. 9]. Araçtirmaci Mahyeddin Sultanov'un, §enlik Baba'nin kücük kizi Gülhanim'in ve torunu Gelender Piriyev'in dilinden derledigi anilardan da böyle sonuç çikar ki, §enlik'in atasi (babasi) Gadir, kendi kiilfetiyle 19. yiizyihn birinci yansinda Borçah mahallinden goçen ailelerle birlikte Çildir deresindeki Suhara köyünde sakin olmuçtu [8, 1979 # 14]. Karapapak Gadirgillerin Gadir aga (bazi kaynaklarda Garip) o dönemlerde Borçah'dan on bes. külfetle gelip,...