Content area
Full Text
ÖZET
Güney Kafkasyada "Albaniya" adii ülkenin adini ilk kez yunan cografyacisi Strabon hatirlamistir. Bu ülkede yasayan albanlar ise ilk kez olarak kaynaklarda m.ö. IV yüzyilda Büyük Iskenderle bagli olaylarla ilgili, II yüzyil alimi Flavi Arrian tarafìndan hatirlatilir. Bahsedilen tarihde "alban" problemine diger antik tarihçiler Qay Plini Sekund ve Qay Yuli Solin de dokunmustur. Adi söylenen arastirmacilann bilgileri artik Büyük Iskender zamaninda Alban devletinin var olmasi düsüncesini dogurur. Arkeolojik buluntular da bunu düsünmeye esas verir. Öyle ki, arkeolog Í. Babayev arkeolojik va numizmatik buluntulara dayanarak m.ö. IV yüzyilin sonu - III yüzyilda Alban devletinin kuruldugunu kayt ediyordu.
Eski kaynaklarda "alban" etnonimi hem Albaniya arazisinde yasayan topluluklann genel adi, hem de burada yasayan topluluklardan biri gibi hatirlanir. Tarmi gerçektirki, Albaniyada çesitli milletler yasamistir. Bu bakimdan ulke ahalisinin yalniz alban tayfasindan ibaret olmasmi demek yanlis olurdu. Antik yunan - roma tarihcilerinin bilgileri albanlann Kura nehrinin Hazar denizine dökülen bölgesine kadar Hazar denizi boyunca, Kura havzasim kaplayan Kafkas daglannda ve Kura nehrinin orta ve asagi akan boyunca, òzellikle sol sahili boyunca yasadiklanni düsünmeye esas verir. flimde, "alban" va "Albaniya" sözünün manasmi latin menseli "albus" (daglik ulke) ve kelt dilindeki alb (dag) sözüne götüren fikrlerle beraber, Alban nehri, Albana sehri ve Alban denizi ile alakalandiran fikrler de mevcutdur.
Alban etnoniminin etnik kökü da uzun süren tartismalann konusu olmustur. Tarih debiyatmda albanlann ya Iran menseli, ya da Kafkas menseli olmasi fikri genis yayilmisdir. Ama tarihi kaynaklarda Albanlann Iran menssli ve ya Kafkas menseli olmalan hakkinda bilgi yoktur. Ne Iran menseli, ne de Kafkas menseli halklar içerisinde albanlann adini tasiyan topluma rastlanmamistir. Bu adi tasiyan toplumlar yalniz Turk halklan: Kazaklann, Kirgizlann, Özbeklerin ve Türkmenlerin içerisinde XLX yüzyilda kayita alinmistir. Fikrimizce bu delil alban etnoniminin Turk menseli olmasmi söylemeye esas veren ve tartismalara son koyan oldukça tutarli deludir.
Anahtar Kelimeler: Alban, Antik, Kafkasya, Kura Nehri, Strabon, Turk.
(ON THE QUESTION OF AN ALBANIAN ETHNOS)
ABSTRACT
About the state of Albania in the South Caucasus was first mentioned in the book of Strabo. For the first time Albanians as the name representatives of the Albanian population in the source are mentioned in connection with the events the last third of the IV. B.C authors II. A.D. Flavy Arrian. In the period of Alexander the Great a question "Alban" have concerned as well...