Content area
Full Text
Ksia.zka Andrzeja Szpulaka "Filmy Wojciecha Marczewskiego"to dzieto naukowe, wydane przez Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor zachowujqc wszelkie wymogi naukowosci szczçsliwie unika jçzyka hermetycznego, trudnego do strawienia dia przeciçtnego czytelnlka. Kolejne rozdzialy ksia_zki to raczej eseje literackie o twórczosci jednego ? najwybitniejszych twórców polskiego kina ostatnich czterdziestu lat. Autor odstania kolejne warstwy znaczeniowe, omawiajqc obrazy, sceny, symbole, metafory i intertekstualne nawiqzania, analizuj^c wszystkie filmy Marczewskiego i zestawiaja_c je w bloki tematyane.
Szpulak pisze, ze istnieje kilka formut, dziçki którym mozna zdefiniowac Wojciecha Marczewskiego jako twórccj filmowego. Sq to klucze do zrozumienia oryginalnego swiata Marczewskiego. Autor nazywa rezysera Wajdq swojego pokolenia, a to ze wzglçdu na zdolnosci kreacyjne w sferze obrazu i zaangazowanie polityczne, bo przeciez niemal kazdy jego film w mniejszym lub wiçkszym stopniu polityki dotyka. Marczewski to takze specialista od tematyki inicjacyjnej wzbogaconej wyobraznia. oniryczna.. Sam rezyser istotç swojej filozofii zyciowej okreslit pytaniem: Jak uratowac samego siebte? to zrtaczy jak zachowac swoja_ tozsamosc, podmiotowosc i niezaleznosc'-stowem: wolnosc - w swiecie petnym zta i presji ideologicznej. Kazdy ? jego filmów jest osobnym mikrokosmosem, nawet jesli mozna dia nich znalezc wspólne mianowniki.
Poczqtki drogi twórczej Marczewskiego, który dwa razy odchodzit ? lódzkiej filmówki, a w poczet jej absolwentów zostat przyjçty dopiero... w 1998 roku, wiqza. sic ? wytwórnia_ Se-Ma-For. To tu zrealizowaf pierwszy samodzielny film pod opieka. artystycznq Stanistawa Rózewicza. Byta to "Lekcja anatomii", zaledwie piçciominutowy obraz wykonany metodq aktorsko-animowanq, do której rezyser juz nigdy nie powrócit. Marczewski ma krytyczny dystans do swojego debiutu, ale juz w tym krótklm obrazie widac jego niezgode. na - jak to okreslit Szpulak - racjonallstyczny banat. Wazna jest wyobraznia, fan, wolnosc i nieokietznana tajemnica zycia. Autor monografii przywotuje w tym kontekscie "Ucieczkç ? kina Wolnosc", chyba najwazniejszy polski film przetomu ustrojowego 1989 roku. Bunt aktorów powoduje, ze cenzor porzuca dawne zajçcie i pragnie zostac istota, wolnq, nie wiedzgc na poczqtku, co to znaay i jakie wymagania ze sobq niesie. Ciekawe, kim ów cenzor grany przez Janusza Gajosa bytby dzisiaj, po dwudziestu latach tzw. transformacji? Szczçsliwym, wolnym cztowiekiem czy sfrustrowanym siedemdziesiçciolatkiem, zatujqcym tamtego wolnosciowego uniesienia, a moze cynicznym medrcem, który juz wie, ze buntownicze zrywy to tylko chwila, ale wptywajqca decydujqco na nasze wybory zyciowe, i te dobre i te zte? Moze zatem byfby to dobry temat na kolejnyfilm Marczewskiego:...