MÓJ BRAT JEST JEDYNAKIEM

Abstract

Wyrózniony za role, nagroda Davida di Donatello Germano znalazl sic w obsadzie nieprzypadkowo. Ale dobre aktorstwo i realizacyjna sprawnosc rezysera (film wyrózniono w sumie czterema nagrodami Davida di Donatello, oprócz ról aktorskich równiez za scenariusz i montaz) to trochç za malo, by powstalo dzieìo znaczaco wybijajace sic ponad przeciçtnosc. Daniele Luchettì (rocznik 1960) to twórca ze sredniej pólki, ceniony wlasnie za rzemioslo, ale raczej nie wyznaczajacy nowych horyzontów wloskiej kinematograru.

Opolityce pólserio plus szczypta nostalgicznych wzruszen - to przepis nie tylko na czeskie kino. W podobnej tonacji próbuje opowiedziec o dwóch burzliwych dziesiçcioleciach wspóìczesnej historii Wloch Daniele Luchetti.

Akcja filmu "Mój brat jest jedynakiem" toczy sic w nie tak odlegìych latach 60. i 70. w malym miasteczku Latina, które na bagnach nieopodal Rzymu kazai niegdys zbudowac Mussolini. Duch Duce jest zreszta wciaz obecny wsród kolejnych pokolen mieszkanców. Jego ideami zaraza sic 10-letni Accio, niedoszh/ kleryk, zainspirowany opowiesciami duzo starszego przyjaciela Mario, zdeklarowanego neofaszysty, ale tez jedynej osoby, która poswiçca uwagç zagubionemu chlopcu. Starsze rodzenstwo i rodzice witaja. z dezaprobata rezygnacjç Accia ze sciezki kaptanstwa. Rozdzwiek miçdzy chìopakiem a jego starszym bratem Manrico bedzie sic z czasem jeszcze pogìebiaì, bo ten ostatni zostaje... komunistq. W dodatku obaj (Accio bez wzajemnosci) zakochuja sic w tej samej dziewczynie. Banalz Niekoniecznie. Luchetti umiejetnie rozgrywa watki obyczajowe, odpowiednio dozujac dawki humoru i liryki.

Bezspomym atutem filmu jest tez aktorstwo. Do roli Accia udaìo sic zaangazowac dwóch swietnych odtwórców tworzqcych spójng postac : 10-latka gra Vittorio Emanuele Propizio, a 29letni Elio Germano - doroslego bohatera. Wyrózniony za role, nagroda Davida di Donatello Germano znalazl sic w obsadzie nieprzypadkowo. To dzis jeden z najpopularniejszych aktorów mìodego pokolenia, wystcpowaì w filmach juz jako nastolatek i ma na koncie przeszlo 30 tytulów. W Polsce widzielismy go w kilku filmach wydanych w ostatnich latach na DVD, m.in. w "Melissie P." Luci Guadagnino, "Napoleon i ja" Paolo Virziego oraz "Opowiesci kryminalnej" Michele Placido. Niezapomniana postac tworzy tez Angela Finocchiaro (podobnie jak Germano wyrózniona nagroda Davida di Donatello) jako matka obu braci.

Ale dobre aktorstwo i realizacyjna sprawnosc rezysera (film wyrózniono w sumie czterema nagrodami Davida di Donatello, oprócz ról aktorskich równiez za scenariusz i montaz) to trochç za malo, by powstalo dzieìo znaczaco wybijajace sic ponad przeciçtnosc. Daniele Luchettì (rocznik 1960) to twórca ze sredniej pólki, ceniony wlasnie za rzemioslo, ale raczej nie wyznaczajacy nowych horyzontów wloskiej kinematograru. Taki tez jest "Mój brat..." - film dobry w ogladaniu, który pozostawia jednak niedosyt. Brakuje mu przenikhwosci rozrachunkowego kina politycznego, z które go Wîosi srynçli kilka dziesiecioleci temu. To kino przerabialo juz i newralgiczne kwestie zauroczenia ideami lewicowymi (Bellocchio, Petri, Damiani, Rosi), i dokonywalo obrachunku z faszyzmem ("Konformista" czy "Strategia pajaka" Bertolucciego, "Zmierzch bogów" Viscontiego - by przywolac tylko dzieta najwiekszych). Nie pozbawiony wdziçku film Luchettiego bardziej przypomina slodko-gorzkie komedie czeskie niz rewidujace przeszlosc obrazy jego wielkich rodaków. Polityka nie jest najwazniejsza - to tylko tlo do wydarzen, w które sa uwikìane wszystkie postaci. Poglady obu braci sa zbyt slabo wyeksphkowane, by brac je powaznie. Dia Accia uwiklanie w faszyzm jest pokìosiem mlodzienczego buntu - w miarç dojrzewania wyrasta z tych idei (zwlaszcza ze jego dzieciçce bozyszcze, gìoszacy idee faszyzmu Mario, osmiesza sic w jego oczach). Jego brat to z kolei typ ideowca, dziaiacza - nie sprawdza sic w codziennym zyciu z klopotami finansowymi i rodzinnymi W gruncie rzeczy ucieka od nich w swiat zwiazkowych protestów, zebran, manifestacji. Jego komunizm ma wiçc w sobie wiçcej z mìodzienczej dezynwoltury niz swiadomego wyboru przekonan. Obie idee (faszyzm i komunizm) sa w filmie sprowadzone do stereotypów: agresywni faszysci bezmyslnie niszczacy wszystko, co stanie im na drodze - nieokrzesani komunisci przerabiajacy Beethovenowskg "Odç do radosci" na apologiç idei maoistowskich.

Dlatego wiçksze wrazenie robi pierwsza czçsc filmu, opowiadajaca o dziecinstwie obu bohaterów: jest nie tylko bardziej jednorodna stylistycznie, ale tez bardziej przekonujgca. Moze szkoda, ze rezyser nie zatrzymal sic wpóì drogi. Czasem mniej znaczy wiçcej.

Mio fratello e figlio unico

REZYSERIA DANIELE LUCHETTI. SCENARIUSZ DANIELE LUCHETTI, SANDRO PETRAGLIA I STEFANO RULLI NA P0DSTAWIE NOWELl ANTONIA PENNACCHI "IL FASCIOCOMUNISTA". ZDJECIA CLAUDIO COLLEPICCOLO. MUZYKA FRANCO PIERSANTI. WYKONAWCY EUO GERMANO (ACCIO BENASSI), RICCARDO SCAMARCIO (MANRICO BENASSI), ANGELA FlNOCCHIARO (AMELIA BENASSI), MASSIMO POPOUZIO (EWORE BENASSI), DIANE FIERI (FRANCESCA), LUCA ZINGARETTI (MARIO). PRODUKCIA CATTLEYA-BABE FILM. FRANGA - WLOCHY 2007. DYSTRYBUGA VIVARTO. CZAS 100 MIN