Content area
Full Text
W filmie Hugo i jego wynalazek Martina Scorsese {Hugo, 2011) zostala opowiedziana, oprócz samej fantastycznej anegdoty, historia relacji dziecka i kina - jako dorastaj^cych wspólnie, w tajemniczy sposób przystaj^cych do siebie, sob^ zafascynowanych Takich rezyserskich wyznañ wiary w kino i obrazów nasyconych nostalgie za dzieckiem w sobie mozna odnalezc wiele, jednak na wstçpie ograniczylbym siç do przykladu bardziej wieloznacznego. W prologu do Holy Motors (2012), w którym Leos Carax jako Spivey (oraz: as himself?) przebija siç z sypialni przez fototapetç przedstawiaj^c^ las wprost do sali kinowej, pojawia siç symboliczny obraz. Otóz podczas tego seansu kinowego sposrôd unieruchomionej, uspionej, jakby nieludzkiej widowni zostaj^ wyróznione (patrzymy na to oczami Spi^cego) postaci nagiego dziecka i psa (wlasciwie dwóch psôw). Jesli Holy Motors to rzeczywiscie jedna z najnowszych i najwazniejszych prób podsumowania historii kina oraz diagnozy jego stanu dzis (jak zdgzyli juz na wiele sposobów przekonac o tym krytycy i interpretatorzy filmu), to dziecko i pies w tym podsumowaniu bçd^ miec szczególne znaczenie. (Przypomnç jeszcze, ze pan Oscar, glôwny bohater Holy Motors, wychodz^c rano do pracy, zegna siç ze swymi dziecmi, a gdy wraca do domu, juz innego, a wlasciwie gdy udaje siç na ostatnie, dziewi^te w tym dniu spotkanie-zadanie, wita go rodzina malp; w ostatniej scenie z jego udzialem bohater patrzy przez okno na swiat z malpim dzieckiem na rçce).
Wydaje siç, ze stuletni zywot kina ulozyl siç w cykl przypominajqcy zycie ludzkie: nieuniknione narodziny, równomierne wznoszenie siç ku doskonalosci, a mniej wiçcej od dziesiçciu lat - stopniowe, nieodwracalne opadanie z sil2. W cytacie rozpoczynaj^cym slynny esej Susan Sontag {The Decay of Cinema) z 1996 r. pojawia siç sugestywne porôwnanie historii kina do zycia ludzkiego takze dlatego, ze to, co dzieciçce, wi^ze siç jednoczesnie z wieloma pozytywnie wartosciowanymi kategoriami, takimi jak szczerosc, otwarcie, inwencja, wyobraznia, prawda. Wlasciwy temat eseju Sontag, czyli zmierzch kinofilii, oraz motyw bezpowrotnie utraconego dzieciñstwa pozwala najogólniej zapowiedziec problematykç dzieciçcej kinofilii jako nostalgicznie traktowanej przeszlosci, do której wprawdzie nie ma dostçpu, ale istnieje cingla potrzeba, by tç niemozliwosc pokonac.
Mozna pokusic siç o stwierdzenie, ze "pozegnalny" tekst Sontag przyniôsl dose nieoezekiwany skutek: nie wskrzesil, rzecz jasna, dawnych praktyk, ale zainicjowal powazn^ debatç nad nimi. Eksplozja artykulów, ksi^zek oraz dyskusji poswiçconych kinofilii w ci^gu ostatnich kilkunastu lat przyczynila siç wlasciwie do ukonstytuowania subdyscypliny refleksji filmoznawczej. Jonathan...