Antik Dönemde Anadolu'da Kadin

Nuran $AHÍN, Antik Dönemde Anadolu'da Kadin, Ege Üniversitesi Yayinlari, izmir 2013, XV; 346 s., res., ISBN: 978-975-483-979-1.

Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü ögretim üyesi Prof. Dr. Nuran Çahin'in Edebiyat Fakültesi yayini olarak Ege Üniversitesi Basimevi'nden çikarilan "Antik Dönemde Anadolu'da Kadin" adli yapitinda, yazarin da "Sunuf kisminda da belirttigi üzere, Anadolu kadininin dogumu ile baçlayan yazgisindan, ölümüne degin süren uzun soluklu yaçam serüvenindeki sosyo-kültürel, ekonomik ve politik statüsünün irdelenmesi amaçlanmiçtir. Bu baglamda araçtirmada Anadolu kökenli arkeolojik malzemenin yani sira epigrafik ve numismatik malzemeden de yararlanilmiçtir. Ancak Arkaik ve Klasik dönemlere ait bilgilerin az olmasi nedeniyle, Çahin'in de belirtmiç oldugu üzere, çaliçmada agirlikli olarak Hellenistik ve Roma Dönemi verileri kullanilmiçtir. Öte yandan antik yazarlarin günümüze ulaçan eserlerinde Anadolu kadini konusundaki bilgiler de yetersiz oldugundan siklikla Atina ve Sparta toplumlarindaki kadinla iliçkili yazinsal kaynaklardan yararlanilmiçtir. Böylece Ege'nin iki yakasindaki kadinlarin bir tür karçilaçtirmasinin yapildigi, her kadinin kendi yaçamindan bazi kareleri -ev hanimi, entelektüel kadin [Sappho], yönetici kadin [II. Artemisia]- ya da erkek egemen toplumun kadina biçtigi rollerden birini -sadik eç [Penelope], aldatan kadin [Helena], günah keçisi [Pandora]-bulacagi güzel bir yapit ortaya çikmiçtir.

Piçmiç toprak kadin figürünlerinin kapak yapildigi kitap (ki yazarin verdigi bilgiye göre Antandros Kazi Arçivi'ndendir), yaçam kaynagi torunu Alyssa Ece'ye ithaf ettigi "tç Kapak", "içindekiler" ve "Kadimm" çiirinden sonra yazarin antik ve modern dünya ile ülkemizdeki kadin çaliçmalari hakkinda kisa bilgiler verdigi üç sayfalik "Sunuç" ile baçlamaktadir. Daha sonra ise "Pandora ve Günah Keçisi Kadin" (s. 1-5) baçlikli kisim gelmektedir. Yazar bu bölümde Homeros'ta kadinin yeri ve konumu belirtilmesine karçin, ilk kadin Pandora'nin Bati Anadolu kökenli Hesiodos'ta göründügü- ne deginmektedir. Ozanin "Theogonia" adli eserinde Pandora'nin soyundan gelen kadin ile ilgili dizelerden örneklere yer verilmektedir. Yine bu bölümde ilk kitalar (Asya-Avrupa) savaçi olan Troia Savaçi'nin günah keçisi olan Helena, Homeros, Euripides ve Romali ozan Ovidius'un eserlerinden örneklerle ele alinmaktadir.

Çahin, "Kadinin Oikos (Ev) Yaçami' (s. 7-12), "Kadmm Sosyal Konumu" (s. 13-28), "Köle ve Kutsal Köle Olarak Kadin" (s. 29-32) kisimlarinda erkek egemen toplumda kadinin konumunu dikkate alarak genel degerlendirmelerde bulunmaktadir. Yazar, Antik Dönemde Anadolu'da Kadin'in ilerleyen kisimlarinda kadinin dünyasini derinlemesine incelemektedir.

"Fahiçelik" (s. 33-44) baçligi altinda Atinali devlet adami yasa koyucu Solon'un aile kuramina ve ahlaka yönelik yasalarinda kadini iki gruba ayirarak; erdemli (iyi) ve erdemsiz (kötü) olarak belirledigine deginilmektedir. Atina vatandaçinin eçi olan (sözde) özgür...