Content area
Full text
Piotr Derengowski, Polacy w wojnie secesyjnej 1861-1865, Wydawnictwo Napoleon V, Oświęcim 2015, ss. 706, ISBN: 978-83-7889-227-4.
Wojna secesyjna zajmuje w polskiej historiografii miejsce dość specyficzne. Z jednej strony jest to temat dość egzotyczny, głównie ze względu na dystans oraz (jeszcze do niedawna) dostępność źródeł. Równocześnie regularnie ukazują się publikacje polskich autorów poświęcone temu konfliktowi. Są to w większości pozycje poświęcone poszczególnym bitwom i kampaniom1, zdarzają się jednak także monografie traktujące o bardzo specyficznych zagadnieniach, jak na przykład obozy jenieckie obu walczących stron2. W roku 2015 dołączyła do nich książka Piotra Derengowskiego, poświęcona niezwykle ciekawemu zagadnieniu udziału Polaków w amerykańskiej wojnie domowej. Badanie historii Stanów Zjednoczonych z perspektywy poszczególnych grup etnicznych było i pozostaje niezwykle istotną gałęzią historiografii tego kraju, dobrze zatem, że i w Polsce ukazała się publikacja poruszająca tę tematykę.
Książka Piotra Derengowskiego składa się z dwunastu rozdziałów, podzielonych na cztery części. Wyposażona jest w pełny aparat naukowy: obszerne przypisy, bibliografię, spisy map i ilustracji oraz indeks osobowy. Praca ta posiada także liczne zdjęcia, tabele, diagramy i sporządzone przez autora mapy.
Część I, Zarys historii amerykańskiej wojny domowej, podzielona została na trzy rozdziały. Pierwszy z nich, Droga ku wojnie, przedstawia w zwięzłej formie przyczyny, które doprowadziły Amerykanów do najbardziej destruktywnego konfliktu prowadzonego na terytorium Stanów Zjednoczonych. Rozdział II, Przebieg działań wojennych, podzielony na pięć podrozdziałów, przedstawia w porządku chronologicznym przebieg konfliktu. Autor nie zapomina także o morskim aspekcie wojny, poświęcając działaniom obu stron na morzach osobny podrozdział. W rozdziale III, Stosunki dyplomatyczne Unii i Konfederacji z Anglią, Francją i innymi krajami, zaprezentowano działania obu stron konfliktu wobec mocarstw europejskich, mające odpowiednio zaangażować je w konflikt lub trzymać z dala od niego. Poruszona jest także rola bawełny i wiara Konfederacji we wpływ białego złota.
Część II, Wojna oczami emigrantów, podzielona jest na dwa segmenty. Rozdział IV, Emigranci europejscy wobec wybuchu wojny, przedstawia stosunek różnych grup etnicznych, w tym polskiej, do konfliktu, który wybuchł w 1861 roku. Omówiona została w nim także polska emigracja do Stanów Zjednoczonych oraz jej najwybitniejsze osobistości. Jak udowadnia autor, poparcie dla lub sprzeciw wobec Konfederacji związane były głównie z miejscem zamieszkania, zaś wśród Polaków można było znaleźć zarówno żarliwych abolicjonistów, jak i osoby głoszące pochwałę „szczególnej instytucji". Na tym tle wyróżniała się w pewnym stopniu emigracja Polaków ze Śląska do Teksasu,...