Content area
Full Text
ÖZ
Her toplumun birlikte yaşama isteğinden kaynaklı oluşturduğu; sosyal, kültürel, ekonomik, coğrafi konum ve şartlarla, inancın da etkisiyle zaman içinde gelişen ve değişen, toplumda yaşayan her kesim tarafından kabul gören, içerisinde yasakları ve cezaları barındıran kuralları vardır. Halkın birlikte yaşama isteğini güvenli ve sistemli hale getiren bu kurallara "halk hukuku" denilmektedir. İlk başta sözlü olarak belirlenen bu kurallar, zamanla toplumun oluşturduğu devletler tarafında yazılı hale getirilmiştir. Türk toplumunda, zaman içerisinde, inancın, kültürün, geleneklerin, davranışların, alışkanlıkların oluşturduğu ve mutlak uyulması gereken kurallara "töre" denilmiştir. Töre, ilk başta sözlü bir hukuk sistemi olup daha sonra devletleşen Türk toplumunda, yazılı bir hal alan hukuk kurallarının önemli bir kısmını oluşturmuş ve yazılı hukuk kurallarına kaynaklık etmiştir. Töre olarak anılan Türk halk hukuku olarak da bilinen bu sözlü kurallar, kağanların hanedanlığın, devlet yöneticilerinin ve halkın ortaklaşa kabul ettiği, kişilerden ve makamlardan üstün tutulan bir kurallar sistemidir. Zaman zaman değişen inanç sistemi, değişen coğrafya ve jeopolitik konum, iletişime geçilen farklı topluluklar, devletler ve kültürler sebebiyle bu kurallar ve kanunlar üzerinde değişiklikler yapılsa da genel olarak değiştirilmesine sıcak bakılmayan hususlardır.
Bu çalışmada İslamiyet öncesi dönemlerde sözlü bir gelenekle oluşturulan Türk halk hukukunun Manas destanında devlet yönetimi ve toplumsal düzen üzerindeki etkisi, yasakları ve cezaları tespit edilip incelenecektir. Bu inceleme Yusuf Mamay'ın anlattığı "Doğu Türkistan Kırgız Varyantı Manas Destanı" adlı eserin birinci cildi ile sınırlandırılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Türk halk hukuku, Manas Destanı, devlet yönetimi, toplumsal düzen, yasaklar ve cezalar.
ABSTRACT
Every society has rules which are formed by the desire to live together, which are formed by social, cultural, economic, geographical conditions and conditions, and which are developed and changed over time with the effect of belief, which are accepted by every sector living in society, and which contain prohibitions and punishments. These rules, which make the desire of the people to live together safe and systematic, are called "'people's law ". These rules, which were initially determined verbally, have been written on the side of the states formed by the society over time. In Turkish society, in time, the rules of faith, culture, traditions, behavior, habits and absolute observance of the "ceremony " is called. The ceremony constituted an important part of the rules of law in the Turkish society, which was initially an oral legal system, and subsequently became a...