Kredi Temerrüt Takasları Primi ile BIST Endeksi, Döviz Kuru ve Faiz Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği

Abstract

Bu çalışmada 2010:04-2021:01 dönemi için Türkiye’nin Kredi Temerrüt Takasları (CDS) priminin, BIST100 endeksi, döviz kuru ve faiz oranı ile olan ilişkisi incelenmiştir. Bu amaçla yapılan Granger nedensellik testi sonucunda CDS primleri ile BIST100 endeksi arasında iki yönlü, CDS primlerinden döviz kuruna doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. CDS primleri ile BIST100 endeksi değişkenlerinin birbirlerinin nedeni, CDS priminin ise döviz kurunun nedeni olduğu görülmüştür. Etki-tepki analizi sonucunda, BIST100 endeksi kaynaklı bir şokun CDS primlerini ikinci dönemin ortasında 0.05 azalttığı, üçüncü ve beşinci dönemin ortasında ise artırdığı belirlenmiştir. CDS primlerinde meydana gelen bir şokun BIST100 endeksini beşinci dönemin ortasına kadar 0.10 artırdığı, döviz kurunu ise beşinci dönemin ortasına kadar 0.08 azalttığı tespit edilmiştir. Varyans ayrıştırmasına göre, kısa ve uzun dönemde CDS primlerindeki değişimin yaklaşık %91’inin kendisi tarafından, %6’sının ise BIST100 endeksi tarafından açıklandığı görülmüştür. BIST100 endeksindeki değişimlerin ilk dönem yaklaşık %65’inin kendi şoklarından kaynaklandığı, %34’ünün ise CDS kaynaklı olduğu, uzun dönemde CDS’in etkisinin yaklaşık %39, faizin etkisinin ise %4 oranında kaldığı belirlenmiştir. Kurdaki değişimlerin ilk dönem yaklaşık %68’lik kısmının kendi şokları tarafından, %30’unun CDS, %0.60’ının ise BIST100 endeksi tarafından açıklandığı, son dönemde kurdaki değişimlerin yaklaşık %42’sinin CDS primleri tarafından, %53’ünün ise kendi şokları tarafından belirlendiği görülmüştür.

Alternate abstract:

In this study, relationship between Turkey’s credit default swap (CDS) premium with the BIST100 index, the exchange rate and the interest rate for the period 2010:04-2021:01 is examined. For this purpose, the Granger causality test was conducted and the causality test displays two-way Granger causality between CDS premiums and the BIST100 index, two variables were determined as a Granger Causes of each other. One-way causality from CDS premiums to exchange rate was found. CDS premium was determined as a cause of exchange rate. As a result of the impulse-response functions, it was determined that a shock in return of BIST100 index caused a 0.05 decrease in CDS premiums in the middle of the second period. The shock in return of BIST100 index caused a decrease in CDS premium in the middle of the fourth period and an increase in the middle of the third and the fifth periods. A shock in CDS premiums caused a 0.10 increase BIST100 index until the middle of the fifth period. A shock in the CDS premium caused a 0.08 decrease in the interest rates until the middle of the fifth period. According to the variance decomposition, approximately 91% of the change in CDS in the short and long term was explained by itself and 6% by the BIST100 index. While their own shocks caused approximately 65% of the changes in the BIST100 index in the first period, 34% of them were caused by CDS. In the long term, the effect of CDS remained approximately at 39%, the effect of interest remained at 4%. Approximately 68% of the changes in exchange rates were explained by their own shocks, 30% by the CDS and 0.60% by the BIST100 index. Approximately 42% of the recent exchange rate changes were determined by the CDS and 53% by its own shocks.