Content area
Full text
Anahtar sözcükler: Yurt içi asgari kurumlar vergisi, küresel asgari vergi, Sütun 2, efektif vergi yükü, GloBE kuralları
1. GİRİŞ
Küreselleşen dünyada sermayenin de küreselleşmesi ile birlikte Çok Uluslu Şirketlerin payı ve hareket alanı oldukça artmıştır. Yatırımlara imkan sağlamak amacıyla çeşitli sebeplerle vergilemenin düşük tutulduğu ülkelere akan Çok Uluslu Şirketlerin kaynak ülkeleri nezdinde önemli ölçüde vergi kayıpları oluşmaktadır.
Bu kapsamda çifte vergilemeyi önlerken bahsi geçen bu vergi kaybının da önüne geçebilmek için OECD uzun süredir belli düzenlemeler üzerinde çalışmaktaydı. OECD'nin yapmış olduğu bu düzenlemeler ile birlikte vergilemede küresel anlamda köklü değişimler yaşanmaktadır. Efektif vergi yükünün dikkate alınarak Şirketlerin tamamlayıcı vergi ödemesinin yolunu açan düzenlemelerin dünyada pek çok ülke tarafından kabul edilerek uygulamaya koyulmaya başlanması ile adımların somutlaştığı görülmüştür.
7524 Sayılı "Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" 28 Temmuz 2024 tarihinde kabul edilerek 2 Ağustos 2024 tarihli ve 32620 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürülüğe girmiştir. Bu Kanun'da küresel asgari vergi ile yurt içi asgari kurumlar vergisine ilişkin hükümler yer almaktadır. Dolayısıyla bu Kanun'un kabulü ile pek çok ülke gibi Türkiye de OECD'nin Sütun 2 düzenlemelerini yerel mevzuatına entegre etmiştir.
OECD'nin ve aslında vergilendirme yetkisini tekrar elinde tutma güdüsü artan ülkelerin çabaları ile küresel asgari vergileme Türkiye'nin ve tüm dünyanın gündemine girmiştir. Artık Çok Uluslu Şirketlerin grup şirketlerinden herhangi birinin vergilemenin az olduğu bir ülkede daha az vergi yüküne katlanması durumunda ilgili ülkede vergilendirilmeyen kâr diğer ülke tarafından vergilendirilebilecektir.(Baydar ve Otar, 2022, s.7-10)
2. KÜRESEL ASGARİ KURUMLAR VERGİSİ
OECD düzenlemeleri ile paralel şekilde ülkemizde yürürlüğe giren yeni kanun ile konsolide olarak 750 milyon avro gelir eşiğini aşan (cari yıldan önceki 4 hesap döneminden en az 2'sinde bu tutarı aşması şartı) Çok Uluslu Şirketler (ÇUŞ)'lerin asgari kurumlar vergisi oranı %15 olarak belirlenmiştir.1 Örneğin grup şirketlerinin herhangi bir iştirakinin bulunduğu ülkede çeşitli sebeplerle (teşvikler, istisnalar muafiyetler olabilir) %15'in altında vergiye tabi olması durumunda aradaki vergi farkının (tamamlayıcı vergi) Çok Uluslu Şirket'in nihai ana ortağının mukim olduğu ülkece; bu ülkede kuralların uygulanmaması durumunda iştiraklerin bulunduğu ülkede alınması söz konusu olacaktır.( Karabulut, 2024a, s.87-93)
Pek çok ülke yerel mevzuatında bu kapsamda değişiklikleri yaparak uygulamasına almıştır. Türkiye de 7524 Sayılı Kanun ile bu düzenlemeyi 2024 hesap döneminde uygulanmak üzere yürürlüğe koymuştur. .(Karabulut, 2024b, s.87-93)
2.1. Küresel Asgari Vergileme Yöntemleri
OECD tarafından hazırlanan Sütun...