Doświadczenie wojny domowej we wspomnieniach Marsz lodowy Romana Gula

Abstract

Wojna domowa w Rosji jest jednym z najtragiczniejszych okresów w jej dziejach. Unikalnym świadectwem początków bratobójczych walk są wspomnienia Marsz lodowy Romana Gula, które zapoczątkowały lawinę dokumentów osobistych poświęconych tej tematyce. Gul nie wpisuje się w emigracyjną narrację o wojnie, nie rysuje apologetycznego obrazu białogwardzistów i czarno-białej wizji świata, która zdominuje literaturę rosyjską. Stosuje odcienie szarości, starając się dowieść, że wojna domowa dehumanizuje każdą z walczących stron. Opisując dylematy autobiograficznego bohatera, przybliża rozterki własne oraz tych, którzy stanęli przed problemem akceptacji przemocy w imię wyższych celów. W artykule podjęto próbę odczytania wspomnień Gula jako zapisu traumatycznych doświadczeń żołnierza Armii Ochotniczej, prowadzących go do zanegowania bratobójczej wojny.

Alternate abstract:

The Civil War in Russia is one of the most tragic periods in its history. A unique testimony to the beginnings of fratricidal struggles is a memoir Ice March by Roman Gul. The work initiated an avalanche of personal documents dedicated to this topic. Gul does not fit into an emigration narrative about the war; he does not paint an apologetic picture of the White Guards nor a black-and-white vision of the world, which would dominate Russian literature. He uses shades of gray, trying to prove that civil war dehumanizes each of the fighting sides. By describing the dilemmas of the autobiographical protagonist, he brings closer his own struggles and those of his contemporaries who faced the problem of accepting violence in the name of higher goals. The article attempts to interpret Gul’s memoirs as a record of the traumatic experiences of a soldier of the White Army, leading him to negate the fratricidal war.