Türkçede “Karadağlıca” Dil Adının Kullanılışına Dair

Abstract

Karadağlıca; Balkan coğrafyasında konuşulan, Karadağ'da resmî dil statüsüne sahip olmuş, iki adet yazı sistemi, iki adet ağız sahası bulunan Güney Slav dilidir. Türkçenin Balkan coğrafyasındaki komşularından biri olmasına rağmen Türkçe konuşurları tarafından daha az duyulan ve bilinen dillerdendir. Bunun sebebi, konuşur sayısının diğer dillere göre az olmasına bağlanabilir. Türkçede bu dilin ismi, dili konuşan etnik kökene (Karadağlı) getirilen {+CA} ekiyle kurulmuştur. Ancak Türkçe yazılan akademik kaynaklarda bu dilin “Karadağlıca” olan adının yanında farklı şekillere de rastlanmıştır. Yayınlardaki örnekler sunularak durum ortaya konmuştur. Bu çalışmada öncelikle ana hatlarıyla Karadağ’a, Karadağlılara ve Karadağlıcaya dair genel bilgiler aktarılmıştır. Ardından Karadağlıların dillerini nasıl adlandırdıkları ve başka dillerde bu dilin nasıl adlandırıldığı açıklanmıştır. Çalışmanın öne sürdükleri arasında, Türkçede yeni kullanıma giren veya yaygınlaşan dil adlarında {+CA} yapım ekinin ülke veya coğrafya adına değil, o dili konuşan etnik ada getirilmesi gerektiğidir. Türkçenin dil adı düzeni millet, kavim, halk adlarına {+CA} ekini veya “dili” sözüyle kurulur. Ülke adına doğrudan ek getirerek yapılan adlandırmalar hatalı kullanılan adlar olarak yanlış anlamalara yol açabilir. O ülke veya coğrafyadaki diğer dilleri kapsam dışı bırakarak çok dilliliği ihlal edebilir ve Türkçenin dil adlandırma yaklaşımıyla da çelişir. Çalışma bu görüşten hareketle, yanlış kullanımların önüne geçmek ve henüz yaygınlaşmadan hatalı şekilden kaçınmak gerektiğini vurgulamıştır

Alternate abstract:

Montenegrin is a South Slavic language spoken in the Balkans, official language in Montenegro. It has two writing systems, two dialectal areas. Despite being one of the neighboring languages to Turkish within the Balkans, Montenegrin remains relatively unfamiliar to Turkish speakers. This may be attributed to its smaller number of speakers compared to other languages. In Turkish, the name of this language is derived by attaching the suffix {+CA} to the ethnonym of speakers (Karadağlı). However, in Turkish academic literature, alternative names for this language are also encountered alongside “Karadağlıca”. Examples from publications are provided to illustrate this variation. This study first offers a general overview of Montenegro, Montenegrins, and the Montenegrin language. It then examines how Montenegrins refer to their language and how it is named in other languages. Among the arguments put forth is the assertion that in Turkish, when naming languages newly introduced or gaining prominence, suffix {+CA} should be applied to the ethnonym of speakers, rather than to the name of the country or region. Turkish naming conventions for languages are typically structured by adding the suffix {+CA} or the word “language” to the names of nations, ethnic groups, or communities. Naming practices based on the country's name can lead to erroneous interpretations, potentially excluding other languages spoken in the region, violating multilingualism, and contradicting the Turkish approach to language nomenclature. Building on this perspective, the study underscores the need to avoid incorrect naming practices before they become widespread and to adhere to accurate naming conventions.