ОСЕТЛИВОСТ НА ПОТКРЕПУВАЊЕ КАЈ РЕЦИДИВИСТИ И НАСИЛНИ ПРЕСТАПНИЦИ

Abstract

Вовед: Поврзаноста меŕу особините на личноста и κриминалното однесуваае е опсежно проучувана тема во голем бро] теорисκи и емпирисκи студии во рамκи на различии научни дисциплина Теорцаша на осешливосш на йошκрейуваье е невропсихолошκи модел што во изминатиот период предизвиκува зголемен истражувачκи интерес, иаκо истражувааата главно се фоκусираат на особините во однос на κои се разлиκуваат сторителите на κриминални дела од лица без исторща на κриминогено однесуваае. Цели: Има)κи ги предвид осκудните емпирисκи наоди за одделни групи престапници, целта на ова истражуваае е да испита дали аспеκтите на осетливоста на потκрепуваае може да ги диференцираат рецидивистите од примарните сторители на κривични дела, κаκо и насилните од ненасилните престапници. Метод: Испитаниците се затвореници во три κривично-поправни установи во Р. Маκедонща (N=162). За процена на профилот на личност применет е Прашалниκош за йроцена на личносша сйоред шеорцаша на осешливосш на йошκрейуваье (RST-PQ). Резултати: При споредувааето на одделните аспеκти на осетливоста на потκрепуваае утврдено е деκа две димензии на осетливоста на награди имаат умерена дисκриминативна вредност. Рецидивистите се значар но поимпулсивни од примарните сторители, додеκа mj насилните престапници знача)но помадκу е истаκната заинтересираноста за награди отκолκу mj ненасилните сторители. Заκлучоκ: Наодите отκриваат многу повеκе сличности отκолκу разлиκи во особините на личност κа) споредуваните групи престапници, што упатува на потреба од дополнително проучуваае на ефеκтите од исκуствата поврзани со животот во затворот, κаκо фаκтори κои потенцщално посилно го определуваат фунκционирааето на престапниците од примарните лични предиспозиции.

Alternate abstract:

Introduction: The relationship between personality and crime has been vastly examined in theoretical and empirical studies in different scientific domains. The Reinforcement Sensitivity Theory (RST) is a neuropsychological model that has recently sparked increasing research interest, although studies on RST and crime have mostly been focused on characteristics that distinguish offenders from non-offenders. Aim: Considering the lack of empirical research in offending subgroups this study examines whether RST facets can differentiate reoffenders from primary offenders and violent from nonviolent offenders. The participants are male offenders (N=162) incarcerated in three penitentiary institutions in Macedonia. We utilized the recently developed RST Personality Questionnaire (RST-PQ). Methods: The respondents are prisoners in three penitentiary institutions in the Republic of Macedonia. Macedonia (N = 162). For the assessment of the person's profile, the Personality Assessment Questionnaire is applied according to the theory of Sensitivity of Substance (RST-PQ). Results: The comparison of separate RST facets indicates that two dimensions of reward sensitivity have moderate discriminant value. Namely, reoffenders are significantly more impulsive that primary offenders, while reward interest is significantly lower in violent offenders. Conclusion: Considering the fact that the data revealed more similarities than differences in personality traits of the compared offender subgroups, further research is needed on the effects of prison life experiences, since these might potentially determine offending behaviour more significantly that primary personality dispositions.

Примено: 11.03.2018

Прифатено: 21.05.2018

УДК 159.9.019.4:343.91-055.1(497.7)

Резиме

Вовед: Поврзаноста меŕу особините на личноста и κриминалното однесуваае е опсежно проучувана тема во голем бро] теорисκи и емпирисκи студии во рамκи на различии научни дисциплина Теорцаша на осешливосш на йошκрейуваье е невропсихолошκи модел што во изминатиот период предизвиκува зголемен истражувачκи интерес, иаκо истражувааата главно се фоκусираат на особините во однос на κои се разлиκуваат сторителите на κриминални дела од лица без исторща на κриминогено однесуваае.

Цели: Има)κи ги предвид осκудните емпирисκи наоди за одделни групи престапници, целта на ова истражуваае е да испита дали аспеκтите на осетливоста на потκрепуваае може да ги диференцираат рецидивистите од примарните сторители на κривични дела, κаκо и насилните од ненасилните престапници.

Метод: Испитаниците се затвореници во три κривично-поправни установи во Р. Маκедонща (N=162). За процена на профилот на личност применет е Прашалниκош за йроцена на личносша сйоред шеорцаша на осешливосш на йошκрейуваье (RST-PQ).

Резултати: При споредувааето на одделните аспеκти на осетливоста на потκрепуваае утврдено е деκа две димензии на осетливоста на награди имаат умерена дисκриминативна вредност. Рецидивистите се значар но поимпулсивни од примарните сторители, додеκа mj насилните престапници знача)но помадκу е истаκната заинтересираноста за награди отκолκу mj ненасилните сторители.

Заκлучоκ: Наодите отκриваат многу повеκе сличности отκолκу разлиκи во особините на личност κа) споредуваните групи престапници, што упатува на потреба од дополнително проучуваае на ефеκтите од исκуствата поврзани со животот во затворот, κаκо фаκтори κои потенцщално посилно го определуваат фунκционирааето на престапниците од примарните лични предиспозиции.

Клучни зборови: шеорц)'а на осешливосш на йошκрейувате, насилни йресшайници, рецидивизам, ресоци¡ализацц/а

ВОВЕД

Поврзаноста меŕу особините на личноста и κриминогеното однесуваае е опсежно проучувана тема во бро)ни теорисκи и емпирисκи студии во рамκи на различни научни дисциплини. Изминативе децении повеκе научни теории се обидуваат да )а елаборираат важноста на индивидуалните разлиκи во особините на личноста κаκо предиспонирачκи фаκтори на антисоищално и κриминогено однесуваае, но и κаκо потенцщални предиκтори на ефеκтивноста на ресоцщализацщата на престапниците и на програмите на третман во затворите.

Една од поголемиот бро] психолошκи перспеκтиви за антисоииjадно и κриминогено однесуваае (1) е шеорц)'аша на осешливосш на йошκрейувате (Reinforcement Sensitivity Theory, RST) што во изминатиот период предизвиκува зголемен истражувачκи интерес. Оваа теорща претставува невропсихолошκи модел на личноста, развиен од страна на психологот Цефри (Jeffrey) Γре) (Gray) (2, 3), а се заснова на индивидуалните разлиκи во реаκциите на наградуваае и κазнуваае. Теорщата е знача]но ревидирана во 2000 година од страна на Γре) (Gray) и МеκНотон (McNaughton) (4). Ревидираниот модел опфаκа три основни мотиваиисκи/емоиионадни системи: системот на борба-бегство-блоκираае (Fight-Flight-Freeze System, FFFS), системот на бихевиорална инхибицща (Behavioural Inhibition System, BIS) и системот на бихевиорална аκтивацща (Behavioural Approach Sys tem, BAS). Всушност, станува збор за теорща на основни емоционални/мотивацисκи сосκуби κои ги посредуваат реаκциите на дразби κои имаат мотивацисκа (потκрепувачκа) фунκцща (5).

Сисшемош на борба-бегсшво-блоκираье е одговорен за посредувате на реаκциите на страв κон аверзивни (заκанувачκи, κазнувачκи или фрустрирачκи) дразби, што води до избегнувате и бегство или обид за елиминацща на дразбата (лутина и напад). Аκтивноста на ово) систем )а намалува дисκрепанцата меŕу непосредната заκана и посаκуваната состсуба (т.е. безбедност). Фаκторот на личност што е поврзан со ово) систем се манифестира κаκо сκлоност κон плашливост и избегнувате.

Сисшемош на бихевиорална инхибицщ'а е одговорен за разрешувате различни видови κонфлиκта меŕу посаκуваните цели во ситуации κога единκата се соочува со пожелни, но истовремено заκанувачκи стимули. Ово) систем )а генерира емоцщата анκсиозност, што примарно е вκлучена во инхибирате на κонфлиκтни однесувата и процена на ризиκ. Аκтивноста на ово) систем )а зголемува негативната валенца на дразбите, се додеκа не се постигне бихевиорално разрешувате, манифестирано κаκо приближувате или избегнувате. Фаκторот на личност што е поврзан со ово) систем се манифестира κаκо сκлоност κон загриженост и анκсиозно однесувате, што резултира со постсуана состсуба на претпазливост во потрага по можни знаци на опасност. Редуцирана аκтивност на ово) систем резултира со сκлоност κон ризично однесувате (на пример, психопатсκо однесувате), додеκа преκумерна аκтивност води до аверзща κон ризици (генерализирана анκсиозност). Двете состсуби одразуваат подоптимални κапацитети за разрешувате κонфлиκти.

Ово) систем има неκолκу фунκции: го запира теκовното однесувате (инхибира теκовно апетитивно или аверзивно-мотивирано однесувате); иницира 'пасивно избегнувате', односно претпазливо приближувате и процена на ризиκот насочено κон прибирате информации за заκаната што е присутна во опκружуватето, или, во неκои случаи, воздржувате од пристап κон заκанувачκа средина. Други процеси κои се поврзани со ово) систем се загриженост за потенци]ална опасност; опсесивни мисли за можноста да се случи нешто непри]атно; и бихевиорална неангажираност κога не може да се избегне заκаната.

Сисшемош на бихевиорална аκшивацщ'а ги посредува реаκциите на апетитивни стимули. Ово) систем )а генерира емоци]ата на 'антиципаторно задоволство'. Фаκторот на личност што е поврзан со ово) систем се манифестира κаκо оптимизам, ориентираност κон награда и импулсивност. Кога ово] систем е преκумерно аκтивен тоа создава диспонираност κон зависничκи, висоκоризични и импулсивни обрасци на однесуваае. Кор (Corr) (5) предлага мултидимензионална κонцептуализацща на одделни, но поврзани процеси во ово_1 систем: заиншересираносш за награди ]а опфаκа иницщалната мотивираност да се бараат места, аκтивности и луŕе κои потенцщално може да предизвиκаат чувство на задоволство; исшра/носш на целша се состои од аκтивни обиди да се постигнат посаκуваните цели, особено во ситуации κога не се достапни непосредни награди/задоволства; реаκшивносш на награди ги означува возбуда и задоволството κога нештата се прават на посаκуван начин; и имйулсивносш опфаκа однесувааа κои се манифестираат при приближуваае до κращата цел (потκрепувачот), κога веκе не се присутни планираае и κонтрола на постапκите.

Во согласност со ово] теорисκи модел, разлиκите во темпераментот и реаκтивноста mj луŕето може да се об]аснат преκу индивидуалните разлиκи во фунκционирааето на овие три системи и нивната интераκцща (6). Системите на бихевиорална инхибицща и аκтивацща се реципрочно поврзани, при што сеюз] фунκционира на таκов начин што го инхибира однесувааето раκоводено од страна на другиот систем. Урамнотеженост на системите може да се постигне само при нисκи нивоа на аκтивност κа] двата системи. Кор (Corr) и МеκНотон (McNaughton) (7) посочуваат деκа истовремена аκтивност на двата системи ]а зголемува состо]бата на побуденост во организмот, κаκо последица на κонфлиκт на мотиви, што резултира со нарушен процес на расудуваае. Меŕутоа, поκра] висоκата аκтивност во двата системи, висоκ ризиκ за соцщалното адаптираае претставува и сосκубата при юэ1а едниот систем е преκумерно аκтивен, а другиот е дефицитарен.

Емпирисκите истражувааа поκажуваат деκа преκумерно аκтивен систем на бихевиорална инхибицща води до соцщално повлеκуваае, додеκа преκумерно аκтивен систем на бихевиорална аκтивацща води до ризично, антисоцщално однесуваае (8). Дезинхибираноста, κаκо средишна особина на κриминогеното однесуваае (9), може исто таκа да биде последица на преκумерно аκтивен или недоволно аκтивен систем на бихевиорална инхибицща, но и на систем на бихевиорална аκтивацща што е поаκтивен од системот на бихевиорална инхибицща (10). Поκра] тоа, две димензии на системот на бихевиорална аκтивацща, импулсивноста и заинтересираноста за награди, особено често се издво)уваат κаκо фаκтори на ризиκ за антисоцщално и κриминално однесуваае (11, 12, 13).

Истражувааата, исто таκа, поκажуваат деκа антисоци)алните поединци се помалκу осетливи на κазнуваае (недоволно аκтивен систем на бихевиорална инхибицща) и многу осетливи на награди (преκумерно аκтивен систем на бихевиорална аκтивацща). Доживувааето на награда и задоволство произлегува од извршувааето на престапот (14). На пример, Морган (Morgan) и соработниците (15) утврдиле деκа κа] престапници адолесценти од машκи пол е поистаκната аκтивноста на системот на бихевиорална аκтивацща, наспроти системот на бихевиорална инхибицща во споредба со адолесценти без исторща на антисоцщално однесуваае. Бе)κон и соработниците (16), паκ, утврдиле деκа антисоцщалното однесуваае е поврзано со истра)носта на целта κа) машκите, и со импулсивноста κа) женсκите. Фоκусира)κи се на врсκата меŕу мотивацисκите системи и психопатсκите тенденции, Брорман, Рос (Ross) и Кор (Corr) (17) утврдиле деκа примарната психопатща е негативно поврзана со системите на бихевиорална инхибицща и борба-бегство-блоκираае, а позитивно со димензи)ата истра)ност на целта од системот на бихевиорална аκтивацща. Сеκундарната психопатща била позитивно поврзана со импулсивноста, κаκо димензи)а на истиот систем. Поκра1 тоа, системот борба-бегствоблоκираае бил предзнаκ на примарната, но не и на сеκундарната психопатща. При споредувааето, паκ, на сеκсуални престапници од машκи пол и лица κои не се престапници, Лое (Leue), Броκе (Brocke) и Хо)ер (Hoyer) (18) утврдиле деκа повисоκата осетливост на награди, κаκо и понагласена импулсивност и анκсиозност ги диференцирале престапниците од κонтролната група испитаници.

Наведените истражувааа што )а поврзуваат теорщата на осетливост на потκрепуваае со κриминално однесуваае, главно се фоκусирани на κараκтеристиκите во однос на κои се разлиκуваат престапниците од непрестапниците. Поретκи се порафинирани споредби на престапници κои извршиле различни видови κривични дела. Но, κаκо што посочуваат Кантер (Canter) и Jангc (Youngs) (19) при распределувааето на престапниците во κатегории согласно со извршените κривични дела, неопходно е да се земат предвид κонтеκстот на κриминалот и стадиумот на психичκи и κриминален разво) на престапниκот.

Има)κи го предвид недостигот на емпирисκи наоди за одделни групи престапници, целта на ова истражуваае е да се испита дали аспеκтите на осетливоста на потκрепуваае може да ги диференцираат рециди persistence. Secondary psychopathy is positively related to BAS impulsivity. The FFFS was found to be incrementally predictive of primary but not secondary psychopathy. Leue, Brocke, & Hoyer (18) compared male sex offenders and non-offenders and found that higher reward sensitivity, impulsivity and anxiety discriminated the offenders from the non-offenders.

Previously mentioned studies on RST and crime have mostly been focused on characteristics that distinguish offenders from non-offenders. Less frequent is the more refined comparison of offenders who have committed different types of crimes. But as Canter and Youngs (19) point out assigning offenders to a particular type of criminality has to take into consideration the context of the crime and the stage in the offender's criminal and psychological development.

Considering the lack of empirical research in offending subgroups our study aims to examine whether RST facets can differentiate reoffenders from primary offenders and violent from nonviolent offenders.

Method

Participants and procedure

The participants are male offenders (N=162) incarcerated in three penitentiary institutions in Macedonia: Penitentiary facilities Idrizovo and Stip, and Kumanovo Prison. These are institutions with largest accommodation capacities. The first two are closed institutions, while the third one is semi-open. The average age of the participants is 36 years (±10.5, age range: 18-65), while the average age when they committed the currently sanctioned offense is 31 years (±9.9). Most of the offenders are Ethnic Macedonians (77%), have secondary education (52%), were employed prior to incarceration (74%) and are not married (46%). As part of their resocialization process most of the offenders (59%) have certain working engagements inside the penitentiary facility. On average, the duration of the prison sentence in the sample is just over seven years (87 months, range: 6300 months, 3 offenders were serving a lifetime sentence). Regarding offending type, 64 participants are reoffenders (penal recidivists) and 69 are violent вистите од примарните престапници, κаκо и насилните од ненасилните престапници.

Метод

Примероκ и постапκа

Испитаниците (N=162) се затвореници од машκи пол во три κазнено-поправни установи во Р. Маκедонща: КПД Идризово, КПД Штип и КПУ Куманово. Станува збор за трите установи со наκолем κапацитет на затворсκиот дел, од κои првите две се од затворен тип, а последната од полуотворен. Просечната возраст на испитаниците е 36 години (±10.5, опсег: 1865), додеκа просечната возраст κога го извршиле делото поради κое )а издржуваат теκовната κазна затвор е 31 година (± 9.9). Наκолем дел од престапниците се етничκи Маκедонци (77 %), имаат завршено средно образование (52 %), биле вработени пред последната санκнща (74 %) и не се во браκ (46 %). Каκо дел од процесот на ресоцщализацща нащолем дел од престапниците (59 %) се работно ангажирани во затворсκата институцща. Во просеκ, времетраеието на затворсκата κазна на испитаниците е 7 години (87 месеци, опсег: 6 - 300 месеци, 3 престапници издржуваат доживотна κазна затвор). Во однос на типот на престапот, 64 испитаници се рецидивисти (пенолошκи), додеκа 69 се насилни престапници. За κатегоризацща на испитаниците беа κористени податоците од офицщалната доκументацща. Престапниците поделени во двете κатегории не се разлиκуваат знача]но во однос на социодемографсκите κараκтеристиκи (возраст, образование, брачен и претходен работен статус). Од прибраните κриминолошκи податоци, значаща разлиκа е утврдена само меŕу насилните и ненасилните престапници, во однос на должината на затворсκата κазна, што е и очеκувано со оглед на природата на делата (Мнп = 8.6 ± 4.9 години > Мннп = 6.3 ± 3.8 години, t (117) = 3.27, p < 0.01). Детален приκаз на примероκот, согласно со типологщата на извршените κривични дела, е приκажан во Табела 1. Категоризацщата на делата е извршена во согласност со Кривичниот заκониκ на Р. Маκедонща.

Податоците се прибирани во периодот август-септември 2017 година преκу интерв)уа спроведени од страна на членовите на тимовите за ресоцщализацща (мал дел во нивно присуство од страна на еден од авторите на истражувааето). Не беа евидентирани индиκатори на неисκреност на испитаниците κои би предизвиκале систематсκа грешκа во мереаето. Само неκолκу испитаници беа исκлучени од анализата поради неκомплетни или невалидни одговори. Од сите испитаници е добиена информирана согласност за учество во истражувааето.

Мерни инструменти

Прашалниκ за процена на личноста според теориjaTa на осетливост на потκрепуваае (Reinforcement Sensitivity Theory of Personality Questionnaire, RST-PQ) (20). Станува збор за неодамна κонструиран инструмент во согласност со ревидираниот модел на теорщата на осетливост на потκрепуваае, што се обидува да ги надмине различните слабости на претходно κонструираните мерκи поврзани со оваа теорща. Прашалниκот се состои од 65 тврдеаа со κои се проценуваат четири домени на осетливоста на потκрепуваае. Одговарааето се врши со помош на четиристепена Лиκертова сκала на одговори, κаде 1=воопшто не ме опишува, 2=малκу ме опишува, 3=умерено ме опишува и 4=сосема ме опишува.

Првиот домен што се проценува со инструментот е сисшемош борба-бегсшво-блоκирате што опфаκа однесувааа од типот бегство, блоκираае и аκтивно избегнуваае. Оваа супсκала се состои од 10 тврдеаа, а κоефициентот на внатрешната κонзистентност утврден во ова истражуваае е а = 0.81.

Вториот домен е сисшемош на бихевиорална инхибици1а, во рамκи на κо) се прави днстннκциjа помеŕу одбранбено приближуваае κон опасни стимули κои може и κои не може да се избегнат. Каκо одговори на опасни стимули што може да се избегнат вκлучени се преκин на теκовното однесуваае, бихевиорална процена на ризиκ и претпазливост и загриженост. Од друга страна, κаκо одговори на неизбежни опасни стимули вκлучени се опсесивни мисли и бихевиорална неангажираност. Супсκалата се состои од 23 тврдеаа, а Кронбах алфа-κоефициентот во ово) примероκ изнесува а = 0.91.

Третиот домен е сисшемош на бихевиорална аκшиваци]а, што е операционализиран преκу четири κомпонент: заинтересираност за награди, истра]ност во постигнувааето на цели, реаκтивност на награди и импулсивност. Преκу заиншересираносша за награди, се проценува отвореноста κон нови исκуства и можности κои потенцщално може да предизвиκаат задоволство (7 тврдеаа, а = 0.76). Исшра]носша во йосшигнуватешо на ирли )а проценува мотивираноста да се дефинираат цели и нивни κомпонента κои водат до постигнуваае на одредена награда, односно задоволство, што често пати може да вκлучува жртвуваае на κратκотра)ни или непосредни награди/задоволства, а истовремено опфаκа и одржуваае на долгорочна позитивна мотивираност κога не е достапна непосредна награда (7 тврдеаа, а = 0.73). Реаκшивносша на награди го опфаκа генерирааето и доживувааето на награда (задоволство) κога нештата се одвиваат во посаκувана насоκа, што овозможува позитивно потκрепуваае на однесувааето (10 тврдеаа, а = 0.78). Имйулсивносша се состои од отсуство на планираае и брзи реаκции (8 тврдеаа, а = 0.71).

Авторите на ово) прашалниκ, κаκо дополнуваае на трите системи, вметнале и дополнителна супсκала, κаκо четврти домен на осетливоста на потκрепуваае, а тоа е дефанзивнаша борба со юэ1а се проценуваат бихевиорални реаκции κога единκата е соочена со многу интензивна и непосредна заκана и κога не се возможни други можности за бегство (8 тврдеаа, а = 0.81).

Резултати

Во Табела 2 се приκажани десκриптивните статистиκи за сите супсκали на κористениот прашалниκ. Утврдена е умерена тенденцща на групираае на податоците κон понисκите оценκи на супсκалата борбабегство-блоκираае, додеκа поистаκната тенденцща κон групираае на податоците κон повисоκите оценκи е утврдена на супсκалите истра)ност на целта и реаκтивност на награди, κаκо димензии на системот на бихевиорална аκтивацща.

Со цел да се процени дисκриминативната моκ на аспеκтите на осетливоста на потκрепуваае при диференцирааето на рецидивиста од примарни сторители, κаκо и на насилии од ненасилии престапници, применивме униварщантаа анализа на варщанса. Резултатите од првата анализа во юэ1а беа споредувани рецидивистите со примарните престапници (Табела 3) уκажаа деκа повторните од примарните сторители се разлиκуваат во однос на една димензща на системот на бихевиорална аκтивацща. Имено, импулсивноста (отсуството на планираае и брзи реаκции) е знача)но поистаκната mj рецидивистите F (1, 160) =5.07, p < 0.05, g =0.36.

Во втората анализа беа споредувани насилните со ненасилните престапници (Табела 4). И во ово) случа) се поκажа деκа насилните престапници се разлиκуваат од ненасилните само во однос на една димензща на системот на бихевиорална аκтивацща. Во ово) случар κа) насилните престапници е утврдена знача)но понисκа заинтересираност за награди F (1, 160) = 3.99, p < 0.05, g = 0.32 што ги одредува κаκо помалκу отворени за нови исκуства и можности κои потенцщално може да предизвиκаат задоволство.

Дисκуща

Проучувааето на особините на личноста, κонцептуализирани согласно со ревидираниот модел на теорщата на осетливост на потκрепуваае, mj различни групи престапници поκажа деκа само две димензии на системот на бихевиорална аκтивацща независно ги диференцираат повторните од примарните сторители, односно насилните од ненасилните сторители.

Посилно истаκнатата имйулсивносш κа) рецидивистите е поврзана со слаба регулативна моκ на κонтролните механизми - κогнитивни, емоционални и/или бихевиорални, што ги предиспонира овие престапници κон рецидивизам. Иаκо ово) аспеκт на системот на бихевиорална аκтивацща се аκтивира во финалните фази од достигнувааето и κонсумирааето на „наградата", во ситуации κога е преκумерно аκтивен, всушност може да го попречи реализирааето на долгорочните цели. Крупиκ (Krupic) и Кор (Corr) (21) )а нареκуваат оваа димензща „посаκуваае", дефинира)κи )а κаκо амбициозно тежнееае κон повеκе ресурси и посаκуваае на повеκе ресурси, при што наведуваат емпирисκи наоди деκа оваа црта е поврзана со т.н. „брз стил на живот", согласно со теорщата на животната исторща. „Брзите" единκи според ово) модел се повеκе ориентирани κон еκсплоатираае на другите, повеκе се антисоцщално насочени, храбри, аκтивни, агресивни, помалκу дружелубиви, сκлони κон преземаае ризици и доминантни. Во κонтеκст на ресоцщализацщата на престапници со ваκви особини, импулсивноста претставува ризиκ. Поради тоа, програмите за третман треба да ги земат предвид специфичните стадиуми од κриминалниот и психичκиот разво) на престапниκот, κаде импулсивното однесуваае се жуавува κаκо деструκтивен процес.

Ка) насилните престапници, паκ, беше утврдена понисκа заиншересираносш за награди отκолκу κа] ненасилните престапници, што упатува на тоа деκа Kaj нив постои послаба желба и тенденцща за бараае нови задоволства. Крупиκ (Krupic) и Кор (Corr) (21) го дефинираат ово) аспеκт на системот на бихевиорална аκтивацща κаκо 'поттиκнувачκа мотивацща'. Кога ово) вид мотивацща е послабо изразен, тоа резултира со инхибираае на пристапот κон потенцщални задоволства (т.е. послаба проаκтивност). Понатаму, тоа уκажува и на послаба тенденцща κон κогнитивно истражуваае и понисκо изразена еκстраверзща κаκо мотивацисκа снага. Иаκо е маргинална статистичκата знача)ност на разлиκата меŕу престапниците, сметаме деκа е важна, не само во κонтеκст на κриминалитетот, туκу и во κонтеκст на ресоцщализацщата. Заинтересираноста за награда е првиот чеκор κон постигнуваае на зададена цел. Доκолκу )а разгледуваме од аспеκт на примарни индивидуални предиспозиции, извршувааето на насилен престап повеκе е последица на κонтеκстуални оκолности отκолκу на силна желба за постигнуваае одредена цел, при што, не смее да се занемари разновидната природа на насилните престапи κараκтеристични за оваа група испитаници. Кантер (Canter) и Jaнгc (Youngs) (19) соодветно посочуваат на важноста на наративното значеае на κриминалното дело за самиот престапниκ. Во отсуство на таκви податоци можеме само да шпеκулираме за потенцщалната улога на примарната мотивацща. Од друга страна, неопходно е да се испита и можноста намалената заинтересираност за награди mj нив да претставува последица на κореκтивната фунκища на процесот на ресоцщализацща. Аκтивноста на мотивацисκите системи влщае на можностите за стеκнуваае нови животни исκуства, меŕутоa и новите животни исκуства влщаат на осетливоста на потκрепуваае. Оттуκа, уште повеκе се нагласува потребата од посветуваае дополнително внимание на индивидуалните разлиκи во посаκувааето и пристапувааето κон потенцщални награди κаκо суб)еκтивно перципирани κомпоненти на програмите за третман. Трета можност е да ги разгледаме овие наоди од аспеκт на особините на извршените κривични дела од страна на ненасилните престапници, κа) κои е знача)но поизразена заинтересираноста за награди. Во двете доминантни κатегории на дела поради κои им е изречена теκовната затворсκа κазна (против здрав)ето на луŕето и против имотот), всушност станува збор за производство/трговща со дроги/психотропни супстанци, односно κражби - два типа престапи κои имаат нагласен луκрaтивeн ефеκт, односно )асно одредена апетитивна дразба.

Иаκо наодите од ова истражуваае потврдуваат деκа осетливоста на награди има подисκриминативна фунκцща mj престапниците (11-14), отκолκу осетливоста на κазни, исκлучително е важно да се нагласи деκа податоците отκриваат многу повеκе сличности отκолκу разлиκи во особините на личност κа] споредуваните групи престапници. Тоа посочува на неопходноста од дополнително проучуваае на ефеκтите од исκуствата поврзани со животот во затворот, κаκо фаκтори κои потенцщално посилно го определуваат фунκционирааето на престапниците од примарните индивидуални предиспозиции. Со оглед на тоа што примероκот е хетероген во однос на видот на извршените κривични дела, но прилично хомоген согласно со постапκата на избор на испитаниците - вκлучени се главно соработливи престапници, соци(ално адаптирани и работно ангажирани, чие однесуваае во теκот на издржувааето на κазната во наκолем дел е проценето κаκо позитивно - сметаме деκа следните истражувааа во оваа област може да се фоκусираат на споредба на престапници во однос на специфични κривични дела, а не на широκи κатегории престапи, κаκо и испитуваае на интераκцщата меŕу рецидивизмот и одделните κатегории престапи, зема]κи ги предвид и κриминогените потреби на затворениците. Ваκвиот вид истражувааа може да обезбедат насоκи за подиференцирани и индивидуализирани форми на третман.

Адреса за κореспонденци?а: Катерина НАУМОВА

Институт за психологи?а, Филозофсκи фаκултет, Универзитет „Св. Кирил и Методи?", Бул. Γоце Делчев

9А, 1000 Сκоп?е, Маκедони?а

REINFORCEMENT SENSITIVITY IN REOFFENDERS AND VIOLENT OFFENDERS

Received: 11.03.2018

Accepted: 21.05.2018

Original article

Abstract

Introduction: The relationship between personality and crime has been vastly examined in theoretical and empirical studies in different scientific domains. The Reinforcement Sensitivity Theory (RST) is a neuropsychological model that has recently sparked increasing research interest, although studies on RST and crime have mostly been focused on characteristics that distinguish offenders from non-offenders.

Aim: Considering the lack of empirical research in offending subgroups this study examines whether RST facets can differentiate reoffenders from primary offenders and violent from nonviolent offenders. The participants are male offenders (N=162) incarcerated in three penitentiary institutions in Macedonia. We utilized the recently developed RST Personality Questionnaire (RST-PQ).

Methods: The respondents are prisoners in three penitentiary institutions in the Republic of Macedonia. Macedonia (N = 162). For the assessment of the person's profile, the Personality Assessment Questionnaire is applied according to the theory of Sensitivity of Substance (RST-PQ).

Results: The comparison of separate RST facets indicates that two dimensions of reward sensitivity have moderate discriminant value. Namely, reoffenders are significantly more impulsive that primary offenders, while reward interest is significantly lower in violent offenders.

Conclusion: Considering the fact that the data revealed more similarities than differences in personality traits of the compared offender subgroups, further research is needed on the effects of prison life experiences, since these might potentially determine offending behaviour more significantly that primary personality dispositions.

Key words: Reinforcement Sensitivity Theory, violent offenders, recidivism, resocialization

INTRODUCTION

The relationship between personality and crime has been vastly investigated in theoretical and empirical studies in different scientific domains. Over the years various scientific theories have emerged in an effort to elaborate the importance of individual differences in personality as predisposing factors of antisocial behaviour and criminal offending, but also as potential predictors of the effectiveness of offender resocialization and prison treatment programs.

Among the numerous psychological perspectives on antisocial and criminal behaviour (1), the Reinforcement Sensitivity Theory (RST) has recently sparked increasing research interest. RST represents a neuropsychological model of personality, developed by psychologist Jeffrey Gray (2,3), and based upon individual differences in reactions to punishing and rewarding stimuli. The theory was substantially revised in 2000 by Gray and McNaughton (4). The revised model proposes three principal motivation/emotion systems: the Fight-Flight-Freeze System (FFFS), the Behavioural Inhibition System (BIS) and the Behavioural Approach System (BAS). RST thus constitutes a theory of central emotion/motivational states that mediate reactions to motivationally significant (i.e., 'reinforcing') stimuli (5).

The Fight-Flight-Freeze System (FFFS) is responsible for mediating fear reactions to aversive (threatening, punishing or frustrating) stimuli, leading to avoidance and escape behaviours or attempted elimination (anger and attack). FFFS activity reduces the discrepancy between the immediate threat and the desired state (i.e., safety). An associated personality factor with this system comprises fear-proneness and avoidance.

The Behavioural Inhibition System (BIS) is responsible for resolving different types of goal conflicts when facing desired but also potentially threatening stimuli. This system generates the emotion of anxiety, that is primarily involved in inhibition of conflicting behaviours and risk assessment. The BIS increases the negative valence of stimuli, until a behavioural resolution occurs manifested as approach or avoidance. The associated personality factor comprises worryproneness and anxious rumination, resulting in a constant state of looking-out for possible signs of danger. Underactive BIS leads to risk proneness (e.g., psychopathy) while overactive BIS leads to risk aversion (generalized anxiety). Both conditions encompass sub-optimal conflict resolution. The BIS serves several functions: it interrupts ongoing behaviour (it inhibits ongoing appetitively and aversively-motivated behaviours); it initiates 'passive avoidance', i.e. cautious approach and risk assessment aimed at gathering information on the threat posed by the environment or, in some situations, withholding from entry into a threatening environment. Other processes associated with the BIS, are worry and rumination about possible danger; obsessive thoughts about the possibility of something unpleasant happening; and behavioural disengagement, when the threat is unavoidable.

The Behavioural Approach System (BAS) mediates reactions to appetitive stimuli. This system generates the emotion of 'anticipatory pleasure'. The associated personality factor comprises optimism, reward orientation and impulsiveness. An overactive BAS delineates a disposition toward addictive, high-risk and impulsive patterns of behaviour. Corr (5) proposes a multidimensional conceptualization of distinct but related BAS processes: Reward Interest represents the initial motivation to seek out potentially rewarding places, activities and people; Goal Drive-Persistence relates to actively pursuing desired goals, particularly when immediate reward is not available; RewardReactivity denotes the excitement and pleasure of doing things well; and Impulsivity entails behaviours closer to the final goal (reinforcer), when planning and restraint of behaviour are no longer present.

According to RST, differences in human temperament and reactivity can be explained by individual differences in the functioning of the three systems and their interaction (6). BAS and BIS are reciprocally connected, each operating to inhibit behaviour governed by the other. A balance between the systems can be achieved only at low levels of activity in both. Corr and McNaughton (7) point out that joint activation of these systems increases arousal as a result of conflicting motivations, resulting in subtractive decision-making. However, one overactive system with a deficient other poses a high risk for social adjustment as well.

Empirical studies show that an overactive BIS leads to social withdrawal and emotional distress and an overactive BAS leads to risky, antisocial behaviour (8). Dysinhibition, as a prominent feature of criminal behaviour (9) can also result from an overactive BIS, an underactive BIS, or a BAS that is more active than the BIS (10). Research also shows that two BAS dimensions, impulsivity and reward interest, are often confirmed risk factors of antisocial and criminal behaviour (11,12,13).

Studies also demonstrate that antisocial individuals are less sensitive to punishment (underactive BIS) and highly sensitive to rewards (overactive BAS). The rewarding effect stems from the execution of the offense (14). For example, Morgan, Bowen, Moore and van Goozen (15) found higher BAS and lower BIS sensitivity in male adolescent offenders as compared to non-offenders. Bacon, Corr and Satchell (16) have further found that antisocial behaviour is associated with goal-drive persistence in males and impulsivity in females. Investigating the associations between the motivational systems and psychopathic tendencies, Broerman, Ross and Corr (17) report that primary psychopathy is negatively related to the BIS and the FFFS, while positively related to BAS goal-drive offenders. We used the official prison records to split the offenders in groups. No significant differences were detected regarding sociodemographic characteristics in offender subgroups (age, education, marital and previous work status). With respect to criminological characteristics, the only significant difference was detected between violent and nonviolent offenders, regarding sentence length, which is an expected finding due to the nature of the criminal acts (Mv = 8.6 ± 4.9 years > Mm = 6.3 ± 3.8 years , t (117) = 3.27, p < 0.01). A detailed description of the sample is provided in Table 1. with respect to convicted crime categorization. The criminal acts were categorized according to the Criminal Code of R.Macedonia.

The data was collected during August and October in 2017 in a series of one-on-one interview sessions with the members of the resocialization staff (a small proportion in their presence by one of the study authors). No indicators of participants' dishonesty were detected that could systematically affect the results. Only few offenders were excluded from the analyses due to missing or invalid responses. All participants provided informed consent to participate in the study.

Measures

Reinforcement Sensitivity Theory of Personality Questionnaire (RST-PQ) (20). This is a recently developed instrument in alignment with the revised RST model, specifically designed to address various drawbacks of previous RST measures. It consists of 65 items measuring three thematic facets. A four-point Likert-style scale is offered with the following response options: not at all, slightly, moderately, and highly, as a a response key to the question "How accurately does each statement describe you?"

The first measured facet is the Fight-Flight-Freeze System (FFFS) encompassing flight, freeze and active avoidance behaviour. The subscale consists of 10 items and the internal consistency coefficient obtained in this study is а = 0.81.

The second facet is the Behavioural Inhibition System (BIS), that incorporates a distinction between defensive approach to avoidable and unavoidable dangerous stimuli. Motor interruption, behavioural caution/risk assessment, and worry are assigned as responses to avoidable dangerous stimuli, while obsessional thoughts, and behavioural disengagement are assigned as responses to unavoidable dangerous stimuli. This subscale consists of 23 items and the obtained Cronbach's alpha in this study is а = 0.91.

The third facet is the Behavioural Approach System (BAS), operationalized through four subcomponents: Reward Interest, Goal-Drive Persistence, Reward Reactivity, and Impulsivity. Reward Interest (RI) measures openness to new experiences and opportunities that are potentially rewarding (7 items, а = 0.76). Goal-Drive Persistence (GDP) measures the motivation to put in place goals and sub-goals to achieve an ultimate aim of obtaining a reward, although often at the expense of a short-term or immediate reward, as well as the maintenance of positive motivation over time when an immediate reward is not available (7 items, а = 0.73). Reward Reactivity (RR) relates to the generation and experience of reward (i.e., 'pleasure') when things are going well and provides the positive reinforcement for BAS behaviour (10 items, а = 0.78). Impulsivity (I) consists of non-planning and fast reactions (8 items, а = 0.71).

The authors of RST-PQ propose that an additional factor should be included as a separate scale and a fourth facet, i.e. Defensive Fight, that taps into behavioural reactions when confronted with a high intensity and immediate threat and when other forms of escape are not available (8 items, а = 0.81)

Results

Table 2. presents descriptive statistics on all RST-PQ scales. A moderate tendency of data grouping towards lower scores is registered in the Fight-Flight-Freeze System (FFFS) scale, while a more pronounced tendency of data grouping towards higher scores is registered in the Goal-Drive Persistence (GDP) and Reward Reactivity (RR) scales as part of the Behavioural Approach System (BAS).

In order to assess the discriminant value of RST facets in differentiating reoffenders from primary offenders and violent from nonviolent offenders we used univariate analysis of variance.

In the first analysis we compared reoffenders with primary offenders (Table 3) and detected only one significant difference between the groups in the domain of the Behavioural Approach System (BAS). Impulsivity (I) (i.e. non-planning and fast reactions) was significantly more pronounced in reoffenders F (1, 160) = 5.07,p < 0.05, g = 0.36.

In the second analysis we compared violent with nonviolent offenders (Table 4). Again, we detected only one significant difference and it also encompasses a feature of the Behavioural Approach System (BAS). Reward Interest (RI) is significantly lower in violent offenders F(1, 160) = 3.99,p < 0.05, g = 0.32 defining them as less open to new experiences and opportunities that are potentially rewarding in comparison to nonviolent offenders.

Discussion

The investigation of personality traits as conceptualized within the revised RST framework in different types of offenders showed that the linear combination of RST facets does not discriminate reoffenders and violent offenders. Only two dimensions of the BAS can independently differentiate recidivism and violent offending.

Higher impulsivity in reoffenders relates to dysregulated control mechanisms, either cognitive, emotional and/or behavioural that predisposes them to recidivism. Although this BAS aspect represents the final stages of reward capturing and consummation, when overactive it can actually inhibit the attainment of long-term goals. Krupic & Corr (21) label this dimension 'wanting', defining it as ambitious striving and desiring more resources and offer empirical evidence that this trait is associated with the so called 'fast lifestyle' according to the Life History Theory. 'Fast' individuals according to this model are more exploitative/antisocial, bold, active, aggressive, less sociable, impulsive, prone to risk-taking, and dominant. In the context of resocialization impulsivity poses a risk. Treatment programs should address the specific stages both in the criminal and in the psychological development process of the offender where impulsive behaviour tends to occur as a disruptive force.

The detected lower reward interest in violent offenders suggest that they generally show a weaker desire and tendency toward seeking new rewards. Krupic & Corr (21) define this aspect of the BAS as 'incentive motivation'. Lower incentive motivation thus inhibits the approach toward potential rewards (i.e. less proactivity). It also signifies a weaker tendency toward cognitive exploration and lower extroversion as a motivational force. Although the significance of the difference among the offenders is marginal, we consider it meaningful not only in the context of criminality but also in the context of resocialization. Reward interest is the first step toward goal attainment. If we consider it from the perspective of primary personality dispositions, then violent offending can thus result more prominently from contextual circumstances, rather than from a strong desire for a certain goal. Of course, the variety of violent offenses present in this group should not be neglected. Canter and Youngs (19) nicely point out the significance of the narrative meaning of the crime for the offender. In the absence of such data we can only assume the potential role of this initial motivation. However, another possibility should also be investigated, namely that their lower reward interest is actually resulting from the corrective function of the resocialization process. The sensitivity if the motivational systems does determine the opportunities for new learning experiences, however new learning experiences also affect the reinforcement sensitivity. This further accentuates the need for taking into consideration individual differences in desiring and approaching potential rewards as subjectively perceived components of the prison treatment programs. A third possibility is to look at the findings from the perspective of offence characteristics committed by non-violent convicts, who show higher reward interest. Both dominant crime categories that they are serving their current prison sentence for (against human health and against property) actually consist almost exclusively from production/trade of narcotics psychotropic substances and thefts - two types of crimes that have a pronounced lucrative effect, i.e. a clearly defined appetitive stimulus.

Although the findings confirm that reward sensitivity can discriminate offenders better that punishment sensitivity (11-14), we must also not neglect the fact that the data revealed more similarities than differences in personality traits of the compared offender subgroups. This implies that further research is needed on the effects of prison life experiences, since these might potentially determine offending behaviour more significantly that primary personality dispositions. Considering the heterogeneity of the sample with respect to convicted crimes, as opposed to the homogeneity with respect to participant recruitment - mainly cooperative offenders were recruited, who are socially adapted, have working engagements in the facilities and whose behaviour was mainly assessed as positive - we recommend that future studies should focus on comparisons of perpetrators of specific crimes, and not wide categories of offenses, as well as on examining the interaction of recidivism and separate offence types, accounting also for the criminogenic needs of the offenders. These research approaches can provide guidelines for differentiated and tailor made types of treatment.

Corresponding Address: Katerina NAUMOVA

Institute of Psychology, Faculty of Philosophy, University "Ss. Cyril and Methodius"

Blvd. Goce Delchev 9A, 1000 Skopje, Macedonia

Литература / References:

1. Moore M. Psychological Theories of Crime and Delinquency. Journal Of Human Behavior In The Social Environment 2011; 21(3): 226-239.

2. Gray JA. The Neuropsychology of Anxiety: An Enquiry into the Functions of the Septo-Hippocampal System. Oxford: Oxford University Press, 1982.

3. Gray JA.The neurophysiology of temperament. Strelau J, Angleitner A, eds. In: Explorations in temperament: International perspectives on theory and measurement. New York, NY: Plenum, 1991:105-128.

4. Gray JA, McNaughton N. The Neuropsychology of Anxiety: An Enquiry into the Functions of the SeptoHippocampal System. Oxford: Oxford University Press, 2000.

5. Corr P. Reinforcement Sensitivity Theory (RST): Introduction. Corr P, ed. In: The reinforcement sensitivity theory of personality. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2008: 1-44.

6. Corr P, McNaughton N. Reinforcement Sensitivity Theory and Personality. Corr P, ed. In: The reinforcement sensitivity theory of personality. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2008: 155-187.

7. Elovainio M, Kivimäki M. Models of personality and health. Corr P, Matthews G, eds. In: The Cambridge handbook of personality psychology. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2009: 205-227.

8. Knyazev GD, Wilson GD, Slobodskaya HR. Behavioural activation and inhibition in social adjustment. Corr P, ed. In: The reinforcement sensitivity theory of personality. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2008: 415-430.

9. Wallace JF, Newman JP. RST and psychopathy: associations between psychopathy and the behavioral activation and inhibition systems. Corr P, ed. In: The reinforcement sensitivity theory of personality. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2008: 398-414.

10. Gomez, R. Personality and attention deficit hyperactivity disorder. Corr P, Matthews G, eds. In: The Cambridge handbook of personality psychology. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2009: 704-716.

11. Hansen EB, Breivik G. Sensation seeking as a predictor of positive and negative risk behaviour among adolescents. Personality and Individual Differences, 2001; 30: 627-640. http://dx.doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00061-1.

12. Maneiro L, Gómez-Fraguela JA, Cutrín O, Romero E. Impulsivity traits as correlates of antisocial behaviour in adolescents. Personality and Individual Differences, 2016; 104: 417-422. http://dx.doi.org/10.1016/j.paid.2016.08.045.

13. Satchell L, Bacon A, Firth J, Corr P. Risk as reward: Reinforcement sensitivity theory and psychopathic personality perspectives on everyday risk-taking. Personality and Individual Differences, 2018; 128: 162-169.

14. Fonseca A, Yule W. Personality and antisocial behavior in children and adolescents: An enquiry into Eysenck's and Gray's theories. Journal Of Abnormal Child Psychology, 1995; 23(6): 767-781. doi:10.1007/bfD1447476

15. Morgan JE, Bowen KL, Moore SC, van Goozen SHM. The relationship between reward and punishment sensitivity and antisocial behavior in male adolescents. Personality and Individual Differences, 2014; 63:122127. http://dx.doi.org/10.1016/j.paid.2014.01.054.

16. Bacon A, Corr P, Satchell L. A reinforcement sensitivity theory explanation of antisocial behaviour. Personality And Individual Differences, 2018; 123: 8793. http://dx.doi.org/10.1016/j.paid.2017.11.008

17. Broerman R, Ross S, Corr P. Throwing more light on the dark side of psychopathy: An extension of previous findings for the revised Reinforcement Sensitivity Theory. Personality And Individual Differences, 2014; 68: 165-169. doi:10.1016/j.paid.2014.04.024

18. Leue A, Brocke B, Hoyer J. Reinforcement sensitivity of sex offenders and non-offenders: An experimental and psychometric study of reinforcement sensitivity theory. British Journal of Psychology, 2008; 99: 361378.

19. Canter D, Youngs D. Personality and crime. Corr P, Matthews G, eds. In: The Cambridge handbook of personality psychology. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 2009: 780-798.

20. Corr PJ, Cooper AJ. The Reinforcement Sensitivity Theory of Personality Questionnaire (RST-PQ): Development and Validation. Psychological Assessment, 2016; 28(11): 1427-144.

21. Krupić D, Corr P. Moving Forward with the BAS: Towards a Neurobiology of Multidimensional Model of Approach Motivation. Psihologijske Teme, 2017; 26(1): 25-45.