İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virusu İnfeksiyonu Olan Kişilerin Yaşam Kalitesi: Kesitsel Çalışma

Abstract

Amaç: Bu çalışmada insan bağışıklık yetmezliği virusu (HIV)’yla yaşayan kişi (HİYK)’lerde, kişisel, çevresel, sosyal ve hastalıkla ilgili bazı faktörlerin, sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi (SİYK) üzerine etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır.

Yöntemler: Bu çalışma, Türkiye’de sekiz merkezde infeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji polikliniklerine başvuran, 18 yaşından büyük HİYK’lerde gerçekleştirilmiştir. Veriler yüz yüze görüşerek yöntemiyle Genel Bilgi Formu ve Kısa Form-36 (SF-36) kullanılarak toplanmıştır.

Bulgular: Çalışmada 224 HİYK yer aldı. Fiziksel komponent puanı, fiziksel fonksiyon, bedensel ağrı ve genel sağlık boyutlarında puanlar yaşla birlikte azaldı. Tedaviye bir aydan uzun süre ara verme veya yan etkiler SİYK’yi olumsuz yönde etkiledi. Mutlu yaşadığını, sevildiğini düşünen, düzenli bir işi ve güvenli cinsel yaşamı olan bireylerde SİYK daha yüksekti. Beslenme sorunu, barınma sorunu, kronik hastalık, lipodistrofi ve HIV infeksiyonuna bağlı komplikasyonun varlığı SİYK’yi azaltmaktaydı. Mutlu yaşadığını hissetme, fiziksel komponent skorunu yaklaşık 8.6 kat artırdı; kronik hastalık varlığı ve tedavi yan etkisi yaşama ise sırasıyla yaklaşık 0.2 ve 0.3 kat azalttı. Mental komponent puanı açısından, mutlu yaşadığını hissetmenin ve güvenli cinsel yaşama sahip olmanın SİYK’yi sırasıyla yaklaşık 7.9 ve 2.7 kat artırdığı; beslenme sorunları ve kronik hastalıkların varlığının ise yaklaşık 0.3 kat azalttığı hesaplandı.

Sonuç: Ülkemizde HİYK’lerin fiziksel ve mental SİYK’si, toplumun HIV/AIDS hakkında eğitilmesiyle ve HİYK’lere yeterli sosyal desteğin sağlanmasıyla artırılabilir.

Klimik Dergisi 2019; 32(2): 154-60.

Alternate abstract:

Objective: The aim of this study is to investigate the effects of some personal, environmental, social and disease-related factors on health-related quality of life (HRQOL) on people living with human immunodeficiency virus (PLWH).

Methods: This study was carried out on PLWH over 18 years of age applying to infectious diseases and clinical microbiology outpatient clinics at eight centers in Turkey. Face-to-face interviews were conducted using General Information Form and Short Form-36 (SF-36) to collect data.

Results: 224 PLWH participated in the study. The scores of physical function, bodily pain, general health and physical component score decreased with age. Withdrawal of treatment longer than one month or side effects adversely affected HRQOL. The HRQOL of individuals who felt himself or herself as happy and loved, and had a regular job and a safe sex life were higher. Nutritional and housing problems, chronic diseases, lipodystrophy, and the presence of complications related to HIV infection decreased HRQOL. The feeling of happiness increased physical component score about 8.6-fold while the presence of chronic illness and treatment side effects decreased it about 0.2- and 0.3-fold, respectively. In terms of mental component score, the feeling of happiness and having a safe sex life increased HRQOL about 7.9- and 2.7-fold, respectively, while nutritional problems and the presence of chronic diseases decreased it about 0.3-fold.

Conclusions: The physical and mental HRQOL of PLWH can be increased by educating the population about HIV/AIDS and providing adequate social support for PLWH in our country.

Klimik Dergisi 2019; 32(2): 154-60.