Prematüre Retinopatisinin Önlenebilir Postnatal Risk Faktörleri

Abstract

Small GA, low BW, chorioamnionitis, prolonged oxygen, postnatal hypotension, increased inotrope use, apnea, blood transfusion, surfactant use, delayed total enteral nutrition, hyperbilirubinemia, phototherapy, respiratory distress syndrome, and bronchopulmonary were all included in the univariate analysis. ROP that requires treatment has been linked to several factors, including dysplasia (BPD), patent ductus arteriosus, low weight growth in the second, third, and fourth weeks of postnatal days (PD), excessive protein intake in the first month of PD, and a low rise in head circumference in the fourth week of PD (p<0.05). The most significant risk factors for ROP requiring treatment were determined to be BW, oxygen duration, phototherapy, inadequate growth in head circumference, and BPD by multivariate logistic regression analysis. Conclusion: It is known that low BW and small GA are unchangeable prenatal risk factors in the etiopathogenesis of retinopathy of prematurity, but that severe ROP, which necessitates treatment, can be reduced with short postnatal oxygen exposure, treatment approaches that slow the progression to BPD, and nutritional approaches that guarantee adequate development of the head circumference.

Headnote

Öz

Amaç: Prematüre retinopatisi (ROP), çocukluk çaǧı körlüǧünün önemli ve önlenebilir bir nedenidir. Bu çalışmanın amacı, tedavi gerektiren ROP gelişme riski taşıyan bebekleri öngörmek için deǧiştirilebilir doǧum sonrası risk faktörlerini belirlemektir.

Yöntemler: Dosya bilgileri incelenerek 32. gebelik haftasından küçük veya 1500 gr'ın altında doǧan ve ROP açısından taranan 120 bebek çalışmaya dahil edildi. Retrospektif olarak planlanan çalışmada, tedavi gerektiren ROP için maternal ve neonatal deǧişkenler, univariate ve multivariate logistik regresyon kullanılarak analiz edildi.

Bulgular: Yüz yirmi preterm bebeǧin, ortalama gestasyonel yaşı (GY) 29,35 ± 2,32 hafta ve doǧum aǧırlıǧı (DA) ise 1249,78 ± 332,66 g idi. Prematüre retinopatisi insidansı, tedavi gerektirmeyen ROP grubunda 39 (%32,5), tedavi gerektiren grupta ise 21 (%17,5) idi. Tek deǧişkenli analizde küçük GY, düşük DA, koryoamniyonit, oksijen desteǧi, mekanik ventilasyon ve nazal ventilasyon süresinin uzaması, doǧum sonrası hipotansiyon, inotrop kullanımında artış, apne, transfüzyon, sürfaktan kullanımı, total enteral beslenmede gecikme, hiperbilirubinemi, fototerapi, respiratuvar distres sendromu, bronkopulmoner displazi (BPD), patent duktus arteriyozus, doǧum sonrası ikinci, üçüncü ve dördüncü haftalarda zayıf kilo alımı, birinci ayda yüksek protein alımı ve yaşamın dördüncü haftasında baş çevresi artışının daha az olması ile tedavi gerektiren ROP oluşumu ilişkili bulundu (p<0,05). Çok deǧişkenli lojistik regresyon analizinde DA, oksijen süresi, fototerapi, baş çevresi büyümesinin yetersiz olması ve BPD'nin tedavi gerektiren ROP için en önemli risk faktörleri olduǧu belirlendi.

Sonuç: Düşük doǧum aǧırlıǧı ve küçük gebelik yaşı, prematüre retinopatisinin patogenezinde iyi bilinen ve deǧişmez prenatal risk faktörleri olsa da, şiddetli ROP, doǧum sonrası oksijene maruz kalma süresinin kısaltılması, BPD'ye ilerlemeyi azaltacak terapötik stratejiler ve baş çevresinde yeterli büyümeyi saǧlayacak beslenme yaklaşımları ile azaltılabilir.

Anahtar kelimeler: Düşük Doǧum Aǧırlıǧı, Prematürite, Prematüre Retinopatisi, Risk Faktörleri

Abstract

Objective: Retinopathy of prematurity (ROP) is a significant cause of blindness in children that can be prevented. The purpose of this research is to determine postnatal risk variables that can be altered to forecast which infants may experience severe ROP and need medical attention.

Methods: By analyzing their medical records, the study included 120 premature newborns who were delivered before 32 weeks of pregnancy, weighed under 1500 grams, and had a ROP examination. The study was retrospectively designed, and univariate and multivariate logistic regression were used to examine maternal and neonatal factors for severe ROP requiring therapy.

Results: One hundred and twenty preterm newborns had a mean birth weight (BW) of 1249.78 ± 332.66 g and a mean gestational age (GA) of 29.35 ± 2.32 weeks. In the ROP group, the incidence of retinopathy of prematurity was 39 (32.5%) in those who did not require treatment and 21 (17.5%) in those who did. Small GA, low BW, chorioamnionitis, prolonged oxygen, postnatal hypotension, increased inotrope use, apnea, blood transfusion, surfactant use, delayed total enteral nutrition, hyperbilirubinemia, phototherapy, respiratory distress syndrome, and bronchopulmonary were all included in the univariate analysis. ROP that requires treatment has been linked to several factors, including dysplasia (BPD), patent ductus arteriosus, low weight growth in the second, third, and fourth weeks of postnatal days (PD), excessive protein intake in the first month of PD, and a low rise in head circumference in the fourth week of PD (p<0.05). The most significant risk factors for ROP requiring treatment were determined to be BW, oxygen duration, phototherapy, inadequate growth in head circumference, and BPD by multivariate logistic regression analysis.

Conclusion: It is known that low BW and small GA are unchangeable prenatal risk factors in the etiopathogenesis of retinopathy of prematurity, but that severe ROP, which necessitates treatment, can be reduced with short postnatal oxygen exposure, treatment approaches that slow the progression to BPD, and nutritional approaches that guarantee adequate development of the head circumference.

Keywords: Low Birth Weight, Prematurity, Retinopathy of Prematurity, Risk Factors.

GİRİŞ

Prematüre retinopatisi (ROP); görme kaybı ve çocukluk çaǧı körlüǧünde Avrupa'da ilk, Amerika Birleşik Devletleri'nde ikinci sırada yer almaktadır12. Prematüre retinopatisi, tüm dünyada önlenebilir körlüǧün en sık görülen nedeni olup Dünya Saǧlık örgütü (WHO), gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde bu hastalıǧın zamanında tespit ve tedavi programlarıyla kontrol altına alınmasını amaçlamaktadır3. Amerikan Pediatri Akademisi ve Amerikan Oftalmoloji Derneǧi'nin 2018 rehberlerine göre doǧum aǧırlıǧı (DA) < 1500 g ve/ veya gestasyonel yaşı (GY) < 30 H ve DA 1500-2000 g ve klinik problem, kardiyopulmoner destek varlıǧında bebeklere ROP taraması önerilmektedir4. Türkiye'de ise TR-ROP çalışması ile daha matür bebeklerde dahi ciddi ROP olgularının görülmesi nedeni ile Türk Neonatoloji Derneǧi (TND) ve Türk Oftalmoloji Derneǧi 2021 rehberlerinde GY < 34 H veya DA < 1700 g, GY > 34 H veya DA > 1700 g olup kardiyopulmoner destek ve "bebeǧi takip eden klinisyenin ROP gelişimi açısından riskli gördüǧü" preterm bebeklerin ROP açısından taranması önerilmiştir5 6. Ulusal ve uluslararası tüm bu rehberlerde ortak ROP sınıflandırması ve evrelemesi, izlem ve tedavi algoritmaları kullanılmaktadır4"6.

Prematüre retinopatisi olarak bilinen ve ilk kez 1942'de Terry tarafından belgelenen durum, 1951'de Campbell tarafından daha ayrıntılı olarak araştırılmış ve Campbell, düzensiz oksijen uygulamasının yenidoǧanların retinaları üzerinde zararlı etkileri olduǧunu öne sürmüştür78. Yenidoǧan bakımındaki ilerlemeler düşük doǧum aǧırlıklı bebeklerin daha iyi hayatta kalma oranlarına yol açtıkça ROP prevalansı da artmıştır.

Günümüzde tıbbi teknolojideki gelişmelerin küçük prematüre bebeklerin yaşamasına olanak saǧlamasıyla birlikte ROP görülme sıklıǧının giderek artması, önlenebilir faktörlerin araştırılmasına yol açmaktadır. Bu nedenle ROP'un gelişimine ve yaygınlıǧına katkıda bulunan tüm potansiyel risk faktörlerinin kapsamlı bir şekilde araştırılması zorunludur.

Bu araştırmanın amacı, hangi bebeklerin ROP gelişme riski altında olduǧunu ve tedavi gerektireceǧini doǧru bir şekilde tahmin etmek için deǧiştirilebilecek doǧum sonrası risk faktörlerini belirlemektir.

YÖNTEMLER

Çalışma, retrospektif kesitsel bir çalışma olup hastanemizin Yenidoǧan Yoǧun Bakım Kliniǧi'nde gerçekleştirildi. Bu merkez, dördüncü düzey bir yenidoǧan yoǧun bakım ünitesi (YDYBÜ) ile yılda yaklaşık 1500 yenidoǧan bebek kabul eden ilinin en büyük yenidoǧan kliniklerinden biridir. Etik kurul onayı merkezin Klinik Araştırmalar Etik Kurulu'ndan alındı (etik kurul protokol no 2024/02-02/08).

Çalışma Dizaynı

Ocak 2017-2021 tarihleri arasında yenidoǧan yoǧun bakım ünitesinde prematürite (GY <32 hafta ve/veya DA <1500 g) nedeniyle hospitalize edilmiş ve düzenli şekilde ROP muayenesi yapılmış bebekler çalışmaya dahil edildi. Dışlanma kriterleri; doǧum aǧırlıǧı 1500-2000 g ve klinik problem, uzamış kardiyopulmoner destek varlıǧında retinopati muayenesi yapılan bebekler, majör konjenital anomali ve/ veya kalıtsal nörometabolik hastalık varlıǧı olarak belirlendi. Aile onamı alınamayan ve tıbbi kayıt sisteminde veri eksikliǧi bulunan bebekler ise çalışma dışı bırakıldı.

Hastaların demografik verilerine yatışı esnasındaki anamnez verilerinden ve elektronik tıbbı kayıt sisteminden erişildi, maternal ve neonatal deǧişkenler incelendi. Hastaların doǧum tarihi, gestasyonel haftası, doǧum aǧırlıǧı, doǧum şekli, oksijen alma, invaziv/ noninvaziv mekanik ventilatörde kalma süresi, tedavi gerektiren hemodinamik anlamlı patent duktus arteriozus (PDA), >evre iki nekrotizan enterekolit (NEK), >grade iki intraventriküler kanama (IVK) varlıǧı, postnatal ilk dört hafta boyunca tartı, baş çevresi artışı, günlük protein alım oranları ve ROP muayene sonuçları ve tedavi gereksinimleri (lazer fotokoagulasyon/ anti-VEGE) kaydedildi.

İlk oftalmik deǧerlendirmeler ve düzenli takip muayeneleri, ROP taramasına yönelik TND 2021 rehberine göre ROP konusunda yetkin ve yeterli olan bir oftalmolog ekibi tarafından yapıldı, veriler kayıt altına alındı6. Her olgu için, fundusun ilk muayenesi doǧumdan dört hafta sonra yapıldı. Binoküler oftalmoskopla yapılan muayenede, zon birde evre bir veya evre iki ROP ve "artı" hastalık, zon birde evre üç ROP, zon ikide evre iki veya evre üç ROP ve "artı" hastalık ve agresif posteriyor ROP varlıǧı ortaya çıkarsa, diyot lazer fotokoagülasyonun (LP) standart prosedürü genel anestezi altında 72 saat içinde uygulandı. Bazı durumlarda anti-VEGF ajanları spesifik endikasyonlara göre seçildi6. Lazer fotokoagülasyon ile tedavi edilen hastalar haftada iki kez takip edildi; eşik hastalıǧın ilerlemesine eǧilim olması durumunda LP tedavisi tekrarlandı. LP sonrası regresif retinopati gelişen hastalar artı hastalık durumuna göre bir-iki hafta aralıklarla deǧerlendirildi. Hastalıǧın evre dört В veya beşe ilerlediǧi vakalara vitreoretinal cerrahi uygulanması planlandı. Tüm olgular ROP geliştirip geliştirmediǧine bakılmaksızın bir yaşında aynı göz doktoru tarafından tekrar deǧerlendirildi.

Belirtilen tarihler arasında hastanemiz YDYBÜ'de prematürite nedeni ile hospitalize edilmiş ve ROP tanısı almış olan hastalar örneklem büyüklüǧünü oluşturdu. Prematüre retinopatisi tanısı olup tedavi gerektirip gerektirmemesine göre bebekler iki grup altında incelendi.

Çalışmada primer sonuçlar olarak tedavi gerektiren ROP'a neden olan postnatal risk faktörleri, sekonder sonuçlar olarak ise aşırı düşük doǧum aǧırlıklı (ADDA) ve çok düşük doǧum aǧırlıklı (ÇDDA) bebeklerde ROP sıklıǧı ve tedavi gerektiren ROP sıklıǧının belirlenmesi hedeflendi.

İstatistiksel Analiz

Deǧişkenlerin analizinde SPSS 25.0 (IBM Corporation, Armonk, New York, ABD) programı kullanıldı. Normal daǧılıma uyan nümerik verilerin analizinde parametrik yöntemler, normal daǧılıma uymayan nümerik verilerin ve kategorik verilerin analizinde nonparametrik yöntemler kullanıldı. Normalizasyon deǧerlendirilmesi KolmogorovSimirnov analizine göre deǧerlendirildi. Parametrik yöntemler için ortalama ve standart deviasyon; nonparametrikler için ortanca ve minimum-maksimum deǧerler dikkate alındı. İki farklı gruba ait verilerin ortalamalarının birbirinden farklı olup olmadıǧını deǧerlendirmek için Student-T testi (nonparametrikse Mann-Whitney u), ikiden fazla gruba ait verilerin ortalamalarının birbirinden farklı olup olmadıǧını deǧerlendirmek için One Way-Anova testi (non parametrikse Kruskal Wallis testi) uygulandı. Proporsiyonların birbirleriyle ilişkisini deǧerlendirmek için Fisher's exact ve Ki-kare testi kullanıldı. Uninvariate analizlerin yanısıra tedavi gerektiren ROP ile ROP olmayan ya da tedavi gerektirmeyen bebeklerde kategorik sonuç deǧişkenlerinin açıklayıcı deǧişkenlerle korelasyon etkisini belirlemek için geriye dönük (Wald) modelle çoklu lojistik regresyon testleri yapıldı. Deǧişkenler %95 güven aralıǧı ile deǧerlendirildi ve 0,05'in altındaki p deǧeri anlamlı kabul edildi.

BULGULAR

Demografik Özellikler

Çalışmaya ROP muayenesi yapılmış 148 preterm bebek dahil edildi. Dört bebek majör konjenital anomali bulunması, 15'i retinal vaskülarizasyonunu tamamlanmamış olması ve dokuzu da eksik veriler bulunması nedeni ile çalışma dışı bırakıldı ve 120 bebek çalışma grubunu oluşturdu. Şekil l'de çalışma akış şeması gösterilmiştir. Altmış bebekte ROP muayene bulgusu saptanmazken 60'ında (%50,0) çeşitli evrelerde ROP saptandı, bunların 2 Tinde tedavi gerektiren ROP izlendi (ROP(-), n:60, tedavi gerektirmeyen ROP(+), n: 39, tedavi gerektiren ROP(+), n:21). Yüz yirmi preterm bebeǧin, ortalama GH'sı 29,35 ± 2,32 hafta ve ortalama DA ise 1249,78 ± 332,66 g idi. Çalışma grubunun diǧer demografik özellikleri Tablo l'de mevcuttur.

Primer Sonuçlar

Univariate analizde, küçük GY, düşük DA, koryoamniyonit, uzamış oksijen, mekanik ventilasyon ve nazal ventilasyon süresi, postnatal hipotansiyon, artmış inotrop kullanımı, apne, kan transfüzyonu, sürfaktan kullanımı, gecikmiş total enteral beslenme, hiperbilirubinemi, fototerapi, bronkopulmoner displazi (BPD), patent duktus arteriozus (PDA), postnatal (PN) ikinci, üçüncü ve dördüncü haftada düşük tartı alımı, PN ilk bir ay boyunca yüksek protein alımı ve PN dördüncü haftada düşük baş çevresi artışı tedavi gerektiren ROP gelişimi ile ilişkili saptandı (p<0,05) (Tablo 2, 3 ve 4). Multivariate logistik regresyon analizinde ise, DA, oksijen süresi, fototerapi, baş çevresinde yetersiz büyüme ve BPD'nin, tedavi gerektiren ROP için en önemli risk faktörleri olduǧu görüldü (Tablo 5).

Sekonder Sonuçlar

Prematüre retinopatisi saptanan bebeklerin 25'inde (%20,8) Evre bir, 17'sinde (%14,1) Evre iki, 18'inde (% 15,0) Evre üç ROP saptandı, 21'inde (%17,5) plus hastalık pozitifti. Aşırı düşük doǧum aǧırlıǧı olan 30 bebeǧin 16'sında (%53,3) tedavi gerektiren şiddetli ROP izlendi. Çok düşük doǧum aǧırlıǧı olan 93 bebeǧin 35'inde (%37,0) ROP, 20'sinde (%21,5) tedavi gerektiren ROP görüldü.

TARTIŞMA

Çalışmamızın sonuçlarına göre düşük DA, uzamış oksijen süresi, fototerapi, baş çevresinde yetersiz büyüme ve BPD'nin, tedavi gerektiren ROP için en önemli risk faktörleri olduǧu görüldü. Aşırı düşük doǧum aǧırlıǧı olan ve ÇDDA bebeklerde tedavi gerektiren ROP sıklıǧı literatüre göre yüksek saptandı.

Bilindiǧi gibi ROP gelişimindeki en önemli risk faktörlerinden ikisi, GY ve DA'dır, bunlar, ROP görülme sıklıǧı ile ters orantılıdır59. Lundgren ve ark.'ının 2941 preterm bebekle yapmış oldukları çok merkezli çalışmada, düşük DA, GY <26 hafta bebeklerde tedavi gerektiren ROP gelişimini daha az etkilerken, GY >26 hafta olan bebeklerde tedavi gerektiren ROP üzerinde daha büyük bir risk faktörü oluşturmaktadır9. Çalışmamızda, GY ve DA, tedavi gerektiren ROP grubunda literatüre benzer şekilde düşüktü, ancak; multivariate logistik regresyon analizi yapıldıǧında, düşük DA'nın, tedavi gerektiren ROP için en önemli risk faktörlerinden biri olduǧu görüldü ve tedavi gerektiren ROP için düşük doǧum aǧırlıǧının daha ön planda olduǧu gösterildi.

Preterm bebeklerin yaşama tutunmasında, oksijen her ne kadar önemli bir tedavi olsa da, kontrolsüz oksijen desteǧi, ROP dahil bir çok olumsuz sonuca neden olabilmektedir. STOPROP (Supplemental Therapeutic Oxygen for Prethreshold Retinopathy of Prematurity) çalışması ile prematüre bebeklerde esas olarak hipoksi ve hiperoksi atakları sonucu oksijen seviyesindeki deǧişimlerin ROP gelişimini artırdıǧı bildirildi11. Yakın zamanda yayınlanan GY <28 hafta olarak doǧan her bebeǧin beş yıl boyunca ROP'suz bir başka bebekle eşleştirildiǧi bir vaka kontrol çalışmasında oksijen maruziyetinin etkisi, logistik regresyon analizi yapıldıǧında ROP sonucu üzerinde ihmal edilebilir olarak bulundu12. Bizim çalışmamızda ise, tedavi gerektiren ROP grubu ve diǧer bebekler arasında RDS açısından istatistiksel bir fark saptanmazken univariate analizlerde oksijen, nazal ve mekanik ventilasyon süreleri, surfaktan kullanımı, apne sıklıǧı ve BPD, tedavi gerektiren ROP grubunda istatistiksel açıdan anlamlı olacak şekilde yüksek saptandı. Multivariate analizlerde de uzamış oksijen ve BPD önemini korumaktaydı.

Günümüzde, küçük preterm bebeklerin yaşatılabilmesiyle, ROP artık daha sık karşımıza çıkmakta ve 'önlenebilir risk faktörleri nelerdir?' sorusunu akla getirmektedir. Bunun için ROP'a neden olabilecek, sıklıǧını arttırabilecek tüm risk faktörleri irdelenmektedir. Hellström ve ark.'ı, 2010 yılında yapmış oldukları bir çalışmada, yaşamın ilk haftalarında preterm bebeǧin yetersiz kilo almasının ROP gelişimi ile yakından ilişkili olduǧunu gösterdi13. Sjöström ve ark.'nın çalışmasında, yaşamın ilk dört haftasındaki düşük enerji, yaǧ ve karbonhidrat aliminin, tedavi gerektiren ROP riskini arttırdıǧını, günlük 10 kcal/kg hk kalori artışının saǧlanmasının, tedavi gerektiren ROP insidansını %24 oranında azalttıǧı belirttti14. Ancak; 2022 yılında, Kore'de, 3133 preterm bebekle (24-28 GH, <1500 g) yapılan bir çalışmada, tedavi gerektiren ROP'un, aǧırlık ve boy artışı ile deǧil, zayıf baş çevresi büyümesiyle ilişkili olduǧu gösterildi15. Çalışmamızda, PN ikinci, üçüncü ve dördüncü haftada düşük tartı alımı, PN ilk bir ay boyunca yüksek protein alımı ve PN dördüncü haftada düşük baş çevresi artışı tedavi gerektiren ROP gelişimi ile ilişkili saptandı. Bunun sebebi, aşırı preterm bebeklerin total enteral beslenmeye geçişlerinin uzaması ve bu süreçte total parenteral nutrisyon ile yeterli kalorinin verilememiş olmasının yanı sıra bu dönemin diǧer prematüre mortalitelerinin yoǧun ve sık gözlendiǧi bir dönem olması nedeniyle de olabilir. Protein alımı deǧerlendirildiǧinde, kalori ahmına ters olarak tedavi gerektiren ROP grubunda protein alımı daha yüksek saptandı. Bu sonuç, şiddetli ROP grubundaki bebeklerin GY ve DA'larının daha küçük olması, bu nedenle de daha yüksek protein desteǧi ile beslenmiş olmalarından kaynaklanabilir. Multivariate analizlerde diǧer risk faktörleri önemini yitirirken baş çevresinde yetersiz büyüme önemini korumaktaydı.

ROP gelişimi ile ilgili olduǧu düşünülen birçok risk faktörü bulunmaktadır. Oksijen tedavisi, hiperkapni, apne, asidoz, sepsis, anemi, kan transfüzyonu ve intraventriküler kanama (İVK) bu risk faktörlerinden yalnızca bazılarıdır16. Bunlardan hangisinin diǧerlerinden baǧımsız olarak ROP'a yol açtıǧı bilinmemekte ve çoǧu risk faktörü, eş zamanlı olarak aynı bebekte bulunmaktadır. Seiberth çalışmasında, yedi günden uzun süren ventilasyon tedavisinin yanı sıra kan transfüzyonlarının ROP riskini arttırdıǧını belirtmiştir17. Beş yüz on üç preterm bebeǧi inceleyen Gordon ve ark.'ı ise küçük GY'ın ve düşük DA'nın yanı sıra, kan transfüzyonlarının, PDA'nın, non-steroid antiinflamatuvar ilaç, postnatal hipotansiyonun ve inotrop kullanımının ROP ile ilişkili olduǧunu göstermiştir18. Bu çalışmada ise bu risk faktörlerinden univariate analizde, küçük GY, düşük DA, koryoamniyonit, uzamış oksijen, mekanik ventilasyon ve nazal ventilasyon süresi, postnatal hipotansiyon, artmış inotrop kullanımı, apne, kan transfüzyonu, surfaktan kullanımı, gecikmiş total enteral beslenme, hiperbilirubinemi, fototerapi, BPD, PDA, PN ikinci, üçüncü ve dördüncü haftada düşük tartı alımı, PN ilk bir ay boyunca yüksek protein alımı ve PN dördüncü haftada düşük baş çevresi artışı tedavi gerektiren ROP gelişimi ile ilişkili saptanırken multivariate logistik regresyon analizinde, DA, oksijen süresi, fototerapi, baş çevresinde yetersiz büyüme ve BPD tedavi gerektiren ROP gelişimi için ön plana çıkmaktaydı.

ROP'un kesin prevalans ve insidansını tespit etmek için çok fazla sayıda örnekleme ihtiyaç olması, prevalans ve insidansın doǧru hesaplanmasını güçleştirir. 1991 yılında ABD'nde yapılan, < 1000 gr 2237 preterm bebeǧin deǧerlendirildiǧi çok merkezli CRYOROP (Multicenter Trial of Cryotherapy for Retinopathy of Prematurity) çalışmasında, tedavi gerektiren ROP insidansı %9,2 saptandı19. 2003 yılındaki ETROP (The Early Treatment for Retinopathy of Prematurity study) çalışması ise < 1250 gr olan 6998 bebekte tedavi gerektiren ROP insidansını %36, <1000 gr 4385 bebekte de %41,6 olarak gösterdi20. Türk Neonatoloji Derneǧi tarafından 2018 yılında yapılan çok merkezli çalışmada (TR-ROP çalışması) VLBW bebeklerde ROP sıklıǧı %42, ileri evre ROP sıklıǧı %11 saptandı5. 2021 yılında Almanya'da 52461 ÇDDA preterm bebek ile yapılan bir başka çalışmada ise tedavi gerektiren ROP insidansı yüzde iki saptandı21. Çalışmamızda, ADDA'lı bebeklerde tedavi gerektiren ROP sıklıǧı %53,3, ÇDDATı bebeklerde tedavi gerektiren ROP sıklıǧı %21,5 olarak literatürden daha sık olduǧu izlendi. Çalışmalardaki bu denli farklı sonuçlar, antenatal izlemi düzenli olmayan prematüre bebeklerin doǧması, tersiyer merkezlerin diǧer hastanelerden sevk kabul etmesi ve bu merkezlerin prematüre retinopatisi açısından referans merkez olmaları ile ilişkili olabilir. Merkezlerin niteliǧinin farklı farklı olması nedeni ile bir ülkedeki ROP ve tedavi gerektiren ROP insidansını belirlemek için çok merkezli çalışmaların yapılması yol gösterici olabilir.

Vaka sayısının az olması, çalışmanın tek merkezde gerçekleştirilmesi ve neonatal risk faktörlerine ek olarak daha uzun süreli izlem ve etki faktörlerinin irdelenmemiş olması çalışmamızın kısıtlı yönleridir.

SONUÇ

Prematüre retinopatisi, çocukluk çaǧında ciddi görme kaybı ve körlüǧün en sık nedenlerinden birisidir. Etiyopatogenezde düşük doǧum aǧırlıǧı ve küçük gestasyonel haftası, iyi bilinen ve deǧiştirilemeyen prenatal risk faktörleridir. Preterm bebeklerin yenidoǧan yoǧun bakım izlem süreçlerinde oksijen maruziyetinin azaltılması, BPD'ye gidişin izlem ve tedavi stratejileri ile engellenebilmesi ve yeterli baş çevresi gelişimini saǧlayan nutrisyonel yaklaşımlar tedavi gerektiren şiddetli ROP'u önelemede ve şiddetli ROP'un sıklıǧını azaltmada fayda saǧlayabilir.

Etik Kurul Onayı: Etik kurul onayı merkezin Klinik Araştırmalar Etik Kurulu'ndan alındı (etik kurul protokol no 2024/02-02/08).

Çıkar Çatışması Beyanı: Yazarlar bu makale ile ilgili herhangi bir çıkar çatışması bildirmemişlerdir.

Finansai Destek: Çalışma için herhangi bir kurumdan finansai destek alınmamıştır.

Declaration of Conflicting Interests: No conflict of interest was declared by the authors.

Financial Disclosure: No financial support was received from any institution for the study.

Sidebar

Yazışma Adresi/ Correspondence: Ezgi Yangın Ergon, Neonatoloji Kliniǧi, S.B.Ü. İzmir Tıp Fakültesi Dr Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Saǧlık Uygulama ve Araştırma Merkezi, İzmir, Türkiye e-mail: [email protected]

References

KAYNAKLAR

1. Kocur I, Resnikoff S. Visual impairment and blindness in Europe and their prevention. Br J Ophthalmol. 2002; 86: 716-22.

2. Steinkuller PG, Du L, Gilbert C, et al. Childhood blindness. J AAPOS. 1999; 3: 26-32.

3. Gilbert C, Foster A. Childhood blindness in the context of VISION 2020-the right to sight. Bull World Health Organ. 2001; 79: 227-32.

4. Pierson W, American Academy Of Pediatrics Section On Ophthalmology, American Academy Of Ophthalmology, et al. Screening examination of premature infants for retinopathy of prematurity. Pediatrics. 2018 Dec; 142 (6): e20183061.

5. Ahmet Yagmur Bas, Nihal Demirel, Esin Koc, et al. Incidence, risk factors and severity of retinopathy of prematurity in Turkey (TR-ROP study): a prospective, multicentre study in 69 neonatal intensive care units. Br J Ophthalmol. 2018 Dec; 102 (12): 1711-6.

6. Esin Koç, Ahmet Yaǧmur Baş, Şengül Özdek, et al. Türk Neonatoloji Derneǧi Türk Oftalmoloji Derneǧi Türkiye Prematüre Retinopatisi Rehberi 2021 Güncellemesi; 3-84.

7. Terry TL. Extreme prematurity and fibroblastic overgrowth of persistent vascular sheath behind each crystalline lens. I. Preliminary report. Am J Ophthalmol. 1942; 25: 203-4.

8. Campbell K. Intensive oxygen therapy as a possible cause of retrolental fibroplasia: a clinical approach. Med J Aust. 1951; 2: 48-50.

9. Keith CG, Doyle LW. Retinopathy of prematurity in extremely low birth weight infants. Pediatrics. 1995; 95:42-5.

10. Lundgren P, Kistner A, Andersson EM, et al. Low birth weight is a risk factor for severe retinopathy of prematurity depending on gestational age. PLoS One. 2014 Oct 15; 9:10.

11. Supplemental therapeutic oxygen for prethreshold retinopathy of prematurity (STOPROP), a randomized, controlled trial. I: primary outcomes. Pediatrics. 2000; 105: 295-310.

12. Varnika Aggarwal, Risha Bhatia, Kenneth Tan . Oxygen saturation levels and retinopathy of prematurity in extremely preterm infants - a case control study. BMC Pediatr. 2023 Sep 8; 23 (1):449.

13. Hellstrom A, Ley D, Hansen-Pupp I, et al. New insights into the development of retinopathy of prematurity-importance of early weight gain. Acta Paediatr. 2010; 99: 502-8.

14. Stoltz Sjöström E, Lundgren P, Öhlund I, et al. Low energy intake during the first 4 weeks of life increases the risk for severe retinopathy of prematurity in extremely preterm infants. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2016; 101: F108-F13.

15. Bae SP, Kim EK, Yun J, et al. Retinopathy of Prematurity Requiring Treatment Is Closely Related to Head Growth during Neonatal Intensive Care Unit Hospitalization in Very Low Birth Weight Infants. Neonatology. 2022; 119 (2): 176-83.

16. Hammer ME, Mullen PW, Ferguson JG, et al. Logistic analysis of risk factors in acute retinopathy of prematurity Am J Ophthalmol. 1986; 15,102: 1-6.

17. Seiberth V, Linderkamp 0. Rise factors in retinopathy prematurity. A multivariate statistical analysis. Ophthalmologica. 2000; 214: 131-5.

18. Gordon S.K. Yau, FRCSEd, Jacky W.Y., et al. Incidence and Risk Factors of Retinopathy of Prematurity From 2 Neonatal Intensive Care Units in a Hong Kong Chinese Population. Asia Pac J Ophthalmol. 2016; 5: 185-91.

19. Palmer EA, Flynn JT, Hardy RJ, et al. Incidence and early course of retinopathy of prematurity. Ophthalmology. 1991; 98:1628-40.

20. Early Treatment for Retinopathy of Prematurity Cooperative Group. Results of the early treatment for retinopathy of prematurity randomized trial: revised indications for the treatment of retinopathy of prematurity. Arch Ophthalmol. 2003; 121: 168496.

21. Larsen PP, Müller A, Lagrèze WA, et al. Incidence of retinopathy of prematurity in Germany: evaluation of current screening criteria. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed. 2021 Mar; 106 (2): 189-93.