Ekzema herpetikum: Olgu sunumu/Eczema herpeticum: A case report

Headnote

ÖZET

Ekzema herpetikum, daha önce mevcut olan bir deri hastaligi üzerinde gelisen derinin dissemine herpes simpleks virus enfeksiyonudur. Hastalik nadiren hayati tehdit edicidir ve siklikla herpes simpleks tip 1 ve 2 nedeniyle meydana gelir. Burada dört yasinda ekzema herpetikumlu bir çocuk olgu sunduk ve hastaligin klinik özellikleri, etiyolojisi ve tedavisini tartistik.

Anahtar kelimeler: Atopik dermatit, ekzema herpetikum, herpes simpleks virüs enfeksiyonu

ABSTRACT

Eczema herpeticum is a disseminated herpes simplex virus infection of the skin in cases with a pre-existing dermatosis. The disease is occasionally life-threatening and frequently caused by herpes simplex virus types 1 and 2. We reported here a four-year-old boy with eczema herpeticum and discussed clinical characteristics, etiology and treatment of the disease.

Key words: Atopic dermatitis, eczema herpeticum, herpes simplex infection

GIRIS

Kaposi'nin variselliform erüpsiyonu olarak da bilinen ekzema herpetikum (EH), daha önceden dermatiti olan olgularda herpes simpleks virüsünün yaygin sekonder enfeksiyonudur.1 Hastalik ilk defa 1887 yilinda Kaposi tarafindan rapor edilmistir, klinik muayenede yaygin herpetik vezikül ve püstüllerle karakterizedir ve en sik atopik dermatitli (AD) hastalarda rapor edilmistir.

OLGU

Dört yasinda, daha önce atopik dermatit tanisiyla bir süre takip edilmis olan erkek hasta, vücudunda bir haftadir mevcut olan yaygin kasinti ve sulantili döküntü sikâyeti ile klinigimize basvurdu. Dermatolojik muayenesinde yüzde yanaklarda, gövdede ve ekstremitelerin ekstensör ve fleksör yüzlerinde yaygin eritemli zeminde vezikül ve püstüller mevcuttu (Resim 1). Hastanin medikal geçmisinde atopik dermatit disinda özellik yoktu ve en son iki ay öncesinde olmak üzere atopik dermatit tanisi nedeniyle topikal pimekrolimus (sabah-aksam, Elidel ®, %1 krem, Novartis) ve oral hidroksizin (2 x 5 ml, Atarax surup, Ucb) kullanimi mevcuttu. Daha önce geçirilmis herpes enfeksiyonu öyküsü bulunmamaktaydi. Hastanin annesinde yaklasik iki hafta öncesinde herpes labialis öyküsü mevcuttu. Vücut sicakligi 37,4°C olan hastanin tüm vücut muayenesinde lenfadenopatiye rastlanmadi. Tam kan sayimi, biyokimya, idrar tetkikleri ve gaitada parazit testleri normal olan hastanin total serum IgE degeri yüksek olarak saptandi (189 IU/ml; yasa göre normal degerler: 1,07-68,9 IU/ml). Anti-HSV Tip 1 IgM pozitif saptanan hastada IgG ise negatifti. Lezyonlardan alinan kültürlerde bakteri üremedi. Lezyonlardan bakilan Tzanck testinde akantolitik ve multinükleer dev hücreler gözlendi. Hastaya ekzema herpetikum tanisiyla oral asiklovir (20 mg/kg, günde dört kez, Zovirax®, GlaxoSmithKline) ve topikal mupirosin (günde 2 kez, Bactroban® %2 15 gr. pomad, GlaxoSmithKline) tedavisi baslandi. On gün sonra kontrol muayenede lezyonlarin tamamen geçtigi görüldü.

TARTISMA

Ekzema herpetikum ya da Kaposi'nin variselliform erüpsiyonu, mevcut olan deri hastaliklari üzerinde zaman zaman hayati tehdit edebilen bir viral enfeksiyondur. Ekzema herpetikum bazi hastalarda herpes keratiti gibi sekeller birakabilir veya visseral tutulum ile dissemine yayilim yapabilir ya da ölümcül olabilir.2 Mortalite oranlari yüzde 1 ile 9 arasindadir.3

Literatürde çok sayida hasta içeren çalisma mevcut degildir ve hastalik nadirdir. Bu yüzden EH insidansi tam olarak bilinememektedir. Hastalik ilk olarak infantlarda tanimlanmistir ancak her yasta görülebilir.3

EH'un en sik nedeni herpes simpleks virüs (HSV) tip 1 ve 2'dir ve hastalik en sik atopik dermatit (AD) zemininde gelisir. Koksaki virüs A16 ve vaksinya virüs de EH patogenezinde suçlanmistir. Irritan kontak dermatit, seboreik dermatit, psoriyazis, pemfigus vulgaris, Darier hastaligi, pitiriyazis rubra pilaris, Hailey-Hailey hastaligi, T hücreli lenfoma ve Wiskott-Aldrich sendromu da EH ile iliskilendirilmistir.4,5 Bu hastaliklarin bazilarinda görülen hücresel immünitenin zayiflamasinin ve sitokin salinimindaki yetersizligin hastaligin patogenezinde rol oynadigi öne sürülmektedir.6 Atopik dermatit tedavisinde siklikla kullanilan topikal kalsinörin inhibitörleri (pimekrolimus, takrolimus), EH ile iliskilendirilmistir ve bu nedenle HSV alevlenmelerinde kullanimlari kontrendikedir.7

Konak için en önemli risk faktörü, epidermal bariyerin bozulmasidir. Virüs oto-inokülasyon yoluyla konaktaki latent bir enfeksiyondan ya da baska bir enfekte kisiden gelerek, epidermal bariyerin bozuldugu alanlarda enfeksiyon meydana getirir.4

Wollenberg ve ark. 100 EH hastasini dâhil ettikleri çalismalarinin sonucunda yüksek serum IgE düzeyi ve erken baslangiçli AD'nin EH gelisimi için risk faktörleri olduklarini belirtmislerdir.4 Bir yasin altindaki EH'li hastalarda serum total IgE düzeyi, ayni yastaki AD'li çocuklara göre istatistiksel olarak anlamli yüksek bulunmustur.2 Peng ve ark. HSV pozitif EH hastalarinda hastaligin daha agir, lezyonlarin daha yaygin ve bas- boyun yerlesimi egilimli oldugunu rapor etmislerdir.8

Klinik olarak hastalik, en sik yüz ve boyunda yerlesmek üzere, vücutta epidermal bariyerin bozuldugu herhangi bir bölgede yaygin vezikül, püstül ya da erozyonlarla kendini gösterir. Tani için klinik ipucu, her olguda bulunmamakla birlikte, 2-3 mm çapinda yaygin hemorajik krutlarin görülmesidir.2 Lezyonlara ates, halsizlik ve bölgesel lenfadenopati eslik edebilir.8

Tzanck smear testi tanida hizli bir yöntemdir ancak HSV enfeksiyonu için özgün veya özgül degildir. Bizim olgumuzda uyguladigimiz Tzanck smear testi haricinde viral kültür, elektron mikroskobi, PCR yöntemi de tanida kullanilabilinir.5 Ayirici tanida, varisella zoster, alerjik kontakt dermatit, impetigo ve histiyositozlar düsünülmelidir.

Ekzema herpetikum tedavisinde, hafif olgularda topikal antiviral ve antibakteriyel tedavi yeterli olabilir. Yaygin lezyonu olan olgularda, topikal tedavinin yani sira çocuklar için oral asiklovir (20 mg/kg, günde dört kez) ve eriskinler için ise oral valasiklovir (3x1000 mg) baslanmalidir. Hastaneye yatirilacak agirlikta olan hastalara intravenöz asiklovir tedavisi (3x250 mg; 7-10 gün) tercih edilmesi gereken seçenek olmalidir.2

References

KAYNAKLAR

1. Gupta N, Augustine M, Jayaseelan E. Eczema herpeticum in two elderly patients. Indian J Dermatol Venereol Leprol 2002;68(5):306-8.

2. Kimata H. Rapidly increasing incidence of Kaposi's varicelliform eruption in patients with atopic dermatitis. Indian J Dermatol Venereol Leprol 2008;74(3):260-1.

3. Olson J, Robles DT, Kirby P, Colven R. Kaposi varicelliform eruption (eczema herpeticum). Dermatol Online J 2008;14(2):18.

4. Wollenberg A, Zoch C, Wetzel S, Plewig G, Przybilla B. Predisposing factors and clinical features of eczema herpeticum: a retrospective analysis of 100 cases. J Am Acad Dermatol 2003;49(2):198-205.

5. Mackley CL, Adams DR, Anderson B, Miller JJ. Eczema herpeticum: a dermatologic emergency. Dermatol Nurs 2002;14(5):307-10.

6. Schmid DS, Rouse BT. The role of T cell immunity in control of herpes simplex virus. Curr Top Microbiol Immunol 1992;179(1):57-74.

7. Goodyear HM, Davies JA, McLeish P, et al. Growth of herpes simplex type 1 on skin explants of atopic eczema. Clin Exp Dermatol 1996;21(3):185-9.

8. Peng WM, Jenneck C, Bussmann C, et al. Risk factors of atopic dermatitis patients for eczema herpeticum. J Invest Dermatol 2007;127(5):1261-3.