Content area
Full text
Özet
Üst bilis (metacognition), genel olarak düsünme hakkinda düsünme faaliyetine veya bilis hakkindaki bilislere isaret eden bir kavram olarak tanimlanabilir. Üstbilis konusunda birikmis kuramsal ve deneysel çalismalar, "üstbilissel psikoloji ekolü"nün dogmakta olduguna isaret etmektedir. Bu çalismanin temel amaci, üstbilisin tanimlanmasina ve ölçülmesine yönelik yaklasimlarin incelenmesi yoluyla üstbilisin "yeni bir düsünce ekolü" oldugu görüsünün tartisilmasidir. Kuramsal açidan bakildiginda üst bilissel yaklasim, bireyin kendi düsünceleri hakkindaki düsüncelerinin nasil olustugunu inceleyerek insan zihni hakkinda daha kapsamli bir model üretme tesebbüsleri olan bir bakis açisi ortaya koymaktadir. Degerlendirme yöntemleri açisindan bakildiginda ise bu yaklasim, bireyin kendini (self), öznelligini ve öznel bildirimlerin hatali olma halini çalisilabilir bir degisken olarak ele alarak içebakis yönteminin yeniden düzenleyerek kullanilmasini önermektedir. Ayni zamanda üst bilissel yaklasimin egitim psikolojisi ve klinik psikoloji gibi uygulamali alanlara yeni açilimlar getirdigi görülmektedir. Ayrica, üst bilissel yaklasimi temel alan çalismalarin sayisinin giderek artmasi, çalismalarin psikolojinin birçok alanina ve farkli ülkelere yayilmasi da bu yaklasimin kabul gördügüne isaret etmektedir. Sonuç olarak, üst bilisle ilgili çalismalarin yeni bir ekol/yaklasim olmanin hemen bütün ölçütlerini karsiladigini kabul etmek mümkün görünmektedir.
Anahtar kelimeler: Üst bilis, üst bilissel yaklasim, üst bilisin degerlendirilmesi
Abstract
Metacognition, in general, can be defined as "thinking about thinking" or "cognitions about cognitions". Accumulated theoretical and empirical studies on metacognition indicate an emerging "metacognitive psychology school". The main aim of this study is to discuss the "thought school" view via investigating the approaches for defining and assessing metacognition. In theoretical sense, metacognitive approach provides a viewpoint that intends to produce a rather comprehensive cognitive model via focusing on how individuals think about their own thinking. In terms of assessment methodology, metacognitive approach offers the use of a revised and refined version of introspection with the assumption that individual's self, subjectivity and subjective reports are researchable variables via this version of introspection. In addition, metacognitive approach brings out new openings to the applied fields of psychology like educational and clinical psychology. Lastly, the growing interest of researchers from different subjects and countries in metacognitive studies shows that this new research field is well accepted. In conclusion, metacognitive research deserves to be accepted as a "thought school".
Key words: Metacognition, metacognitive approach, assessing metacognition
Üst bilis (metacognition), genel olarak düsünme hakkinda düsünme faaliyetine veya bilis hakkindaki bilislere isaret eden bir kavram...