Content area
Full text
Öz
1929 krizi sonrasi devletin ekonomiye müdahalesi anlayişinin hâkim olmasi ile birlikte devlet ekonomik ve sosyal fonksiyonlar kazanmiştir. Devlet, sosyal fonksiyonu gereǧi gelir daǧilimi adaletini saǧlamaya çalişmakta ve bunun için elindeki politika araçlarini kullanmaktadir. Bu çalişmada 2006-2018 yillari arasinda 25 AB ülkesi ve Türkiye'de dolayli ile dolaysiz vergilerin gelir daǧilimi üzerindeki etkisi panel veri analizi yöntemiyle araştirilmiştir. Yapilan çalişma sonucunda, dolaysiz vergilerin gelir daǧilimi adaletsizliǧini azalttiǧi, dolayli vergilerin ise arttirdiǧi tespit edilmiştir. Ayrica, nedensellik testi sonuçlarina göre dolayli ile dolaysiz vergilerden gelir daǧilimina doǧru tek yönlü ilişkinin olduǧu sonucuna ulaşilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Gelir Daǧilimi, Dolayli Vergi, Dolaysiz Vergi, AB, Türkiye
Abstract
After the 1929 crisis, the state gained economic and social functions with the understanding of state intervention in the economy. The state tries to provide income distribution justice due to its social function and uses the policy tools it has. In this study, the effect of indirect and direct taxes on income distribution in 25 EU countries and Turkey between 2006-2018 was investigated by panel data analysis method. As a result of the study, it has been determined that direct taxes decrease the unfairness of income distribution and indirect taxes increase. In addition, according to the causality test results, it is concluded that there is a one-way relationship from indirect and direct taxes to income distribution.
Keywords: Income Distribution, Indirect Tax, Indirect Tax, EU, Turkey
1. Giriş
1929 krizi sonrasinda devletin ekonomiye müdahalesi anlayişi ekonomilerde hakim olmaya başlamiştir. Bu süreçte devletin ekonomik ve sosyal yönden birçok görevler yerine getirmesi gerekliliǧi üzerinde durulmuştur. Gelir daǧiliminda adaletin saǧlanmasi devletin sosyal görevleri arasinda en önemlisini oluşturmaktadir. Gelir daǧiliminda eşitsizlik ulusal ve küresel anlamda önemli bir sorun oluşturmakta ve ülkeler ile uluslararasi kuruluşlar gelir daǧilimi adaletsizlikleriyle mücadele etmektedirler. Dünya Eşitsizlik Raporu verilerine göre 2016 yilinda, ülkede gelir diliminin en üst %10'unda yer alan kesimin milli gelirden aldiǧi pay Avrupa'da %37, ABD ve Kanada'da %47, Rusya'da %46, Çin'de %41; Sahraalti Afrika, Hindistan ve Brezilya'da %55; Ortadoǧu'da ise %61 civarindadir. (Alvaredo vd., 2018: 9).
Devletler piyasada kendiliǧinden oluşan gelir daǧilimina müdahale ederek gelirin yeniden daǧilimini saǧlayabilmektedirler. Devlet, gelir daǧiliminda adaleti saǧlamak amaciyla elindeki çeşitli politikalari kullanmakta ve hiç şüphesiz maliye politikasi bu politikalar içinde en önemlisini oluşturmaktadir. Kamu harcamalari ile vergiler devletin elinde bulunan ve gelir daǧilimi adaletinin saǧlanmasinda...