Abbas Vesim Efendi (öl.1760)/Abbas Vesim Efendi (date of death-1760)

Abbas Vesim b. Abdurrahman genellikle Kambur Vesim olarak taninmistir. Bazen de Dervis Vesim olarak adlandirilmistir. Döneminin saygin hekimlerindendir. Meshur Bursali hekim Ali Münsi onun ögrencilerindendir. Yanyali Esat Efendi onun hocasidir; ondan fizik ögrenmistir. Ahmet Nasri'den astronomi ögrenmistir. Bazi yabanci hekimlerden tip ögrenmistir; Latince, Fransizca, Arapça, Farsça gibi dilleri bilmektedir. Fatih semtinde bir muayenehane açmis; ayrica sarayda da hekim olarak görev yapmistir.

Abbas Vesim Düsturü'l-Vesim fi Tibb el-Cedid ve'l-Kadim adli bir kitap kaleme almistir. O kitabinin basinda, Bursali oldugunu, Süleymaniye Medresesinde egitim gördügünü ve Yanyali Esat Efendi'den felsefe dersleri aldigini yazmaktadir. Mesnevi'yi, astronomiyi Seyh Ahmet Misri'den ögrenmistir. Bu kitabini 1175-76 H. tarihinde tamamlamistir. Eserde tek tek vücuttaki organ hastaliklari konusunda bilgi verilmektedir. Ayrica benzer hayvan hastaliklariyla da karsilastirma yapmaktadir. Burada mukayeseli patolojinin güzel bir örnegini verdigi söylenebilir.

Abbas Vesim eserinde verdigi alintilardan da anlasilacagi gibi, öncelikle bas hastaliklarini ele alir. Önce beyin ve daha sonra, göz, kulak, burun ve bogaz hastaliklari konusunda bilgi vermektedir. Burada verilen bilgi hiltlar teorisine dayali olarak açiklanmaktadir.

Burada bas hastaliklari arasinda bas agrilari, çesitli felçler, uykusuzluk ve çesitli duyularla ilgili hastaliklar da ele alinip anlatilmaktadir. Mide, karaciger ve böbrek hastaliklariyla ilgili bilgi verilmektedir. Üriner sistem içinde ele alinan hastaliklar arasinda böbrek, mesane ve üreter hastaliklari konusunda bilgi verilmektedir. Burada böbrek ve mesane taslari da ele alinip anlatilmaktadir.

Abbas Vesim, kitabinda daha sonra sisler, urlar vb. gibi daha çok cerrahi müdahaleyi gerektiren sikayetleri ele almakta ve onlara ne gibi bir müdahale yapilmasi gerektigini anlatmistir.

Burada dikkatimizi çeken konulardan biri de çocuk hastaliklariyla ilgili olarak bilgi verilmesidir. Bu kisimda verilen bilgilerin arasinda çocuklarin nasil beslendigi ve bu konuda neler yapilmasi gerektigi, tedavileri ile tedavide kullanilan ilaçlari, onlarin doz ve terkipleri konusunda bilgi verilmektedir.

Eserde ilaçlarla ilgili olarak verilen açiklamalar, Abbas Vesim'in iatrokimya cereyaninin etkisinde oldugunu göstermektedir. Onun önerdigi ilaçlar arasinda madeni ilaçlar olup, zaman zaman Paracelsus'un adindan ve onun önerilerinden söz etmektedir. Nitekim, onun ögrencisi Bursali Ali Münsi iatrokimya cereyanini desteklemek üzere Hadrian Mynsicht'ten ve bazi diger iatrokimyacilardan kisa çeviriler yapmistir.

Abbas Vesim'in iatrokimya cereyanini destekler nitelikte önerdigi ilaçlar arasinda bazi alkol, alkoloidler ve metalik ilaçlar bulunmaktadir. O, bu ilaçlarin terkip ve nasil hazirlanacagi konusunda bilgi vermektedir.

Abbas Vesim tibbin disinda matematik ve astronomi konulariyla da ilgilenmistir. Onun Ulug Bey'in Zic'ini çevirdigi bilinmektedir. Çevirisine Nehe Bulug fi Serh-i Zic-i Ulug Bey adini vermistir.

Abbas Vesim edebiyatla da ilgilenmistir. Onun Divan adli bir siir kitabi bulunmaktadir.