Content area
Full Text
ÖZ
Bu çalışmamızda doğu edebiyatında geniş bir şekilde işlenmiş olan zaman kavramı ve Afganistan Özbek şairleri üzerindeki etkisi ele alınmıştır. Zaman ve zamane akımı ile özellikle derin toplumsal olayların olduğu köklü gelişme zamanlarında, zamanın bozulduğu ve herşeyin kötüye gittiği şeklindeki şikâyet ve serzenişlerin edebi eserlerde konu edildiği dönem tanımlanmaktadır. Halk edebiyatında zamandan şikâyet edilme sebepleri olarak; teknolojik yenilikler, ekonomik ve askeri olarak güçsüzlük, düşmanlar ve rakipler arasında sayıca azlık, fakirlik, kaderi kabullenememe, idarecilerin yetersizliği ve zulmü, sosyal ve siyasal değişimler, ahlaki çöküntü vb. konular öne çıkmaktadır.
Zamanın değişimlerinden, gelen yeni zaman diliminin getirmiş oluğu yeniliklerin iyilikler getirmediğinden, her şeyin bozulduğu ve hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı öne sürülerek zamandan şikâyet etme türündeki şiir örneklerine tarihin çeşitli dönemlerinde rastlanılmış olsa da bir edebi akım olarak XIX. yüzyılın son çeyreği ile XX. Yüzyılın ilk çeyreğinde Kazakistan ve Kırgızistan'da karşımıza çıkmaktadır. Özellikle halk şairleri tarafından temsil edilen bu edebi akım Sovyetler Birliğinin devlet olarak egemenliğini tam manası ile hissettirdiği 1924 yılından sonra etkisini yitirmeye başlamıştır. Afganistan'da ise göçler, iç savaşlar vb. sebeplerle zamandan şikayet eden eserler şairler tarafından kaleme alınmıştır. Bu çalışmamızda özellikle Afganistan Özbek şairleri eserlerindeki zaman algısı ve zamandan şikayet ele alınarak değerlendirilmesi yapılmıştır.
Anahtar kelimeler: Doğu edebiyatı, zamane akımı, Özbek edebiyatı, Afganistan Özbek Edebiyatı, Afganistan, zamandan şikayet
JEL Kodu: N95.
ABSTRACT
In this study the concept of the time which is treated broadly on Eastern literatures as well as its effect on Afghanistan Uzbek poets are adopted. A period which works of literature entailed topics about times of reforms şn which deep societal events occurred involving the complaint people concerning how times went wrong on the course of time, is being introduce. The time was so unbearable that no poets write about something good, because of the frustration of that time. They think that there must be something wrong with time because things are going so bad. The condition of that time is pushing to write bad things and as such things are going wrong ways. At that time, the poets were complaining about the adverse effect of technology, economic instability which reacted to absolute poverty absence of the military to face enemies and so they failed to accept it as destiny. At that time the leaders are incapable irresponsible and corrupt their own...