Akne Vulgaris Tedavisi Için Isotretinoin Alan Hastalarda Laboratuvar Parametrelerinin Degerlendirilmesi/Evaluation of Laboratory Parameters in Patients Receiving Isotretinoin For Treatment of Acne Vulgaris

Headnote

Özet

Amaç: Oral isotretinoin (13-cis retinoik asit), akne vulgaris tedavisinde en etkili ilaçtir. Biz bu çalismada akne vulgarisli hastalarda oral isotretinoin tedavisinden sonra lipid profili, karaciger enzimleri, üre-kreatinin gibi parametrelerin ne sekilde etkilendigini retrospektif olarak arastirdik.

Yöntemler: Çalismaya Konya Egitim ve Arastirma Hastanesi Dermatoloji Poliklinigi' ne basvuran, klinik olarak akne tanisi konulmus ve isotretinoin tedavisi almis toplam 110 hasta alindi. Hastalarin tedavi öncesi ve tedaviden üç ay sonrasindaki total kolesterol, trigliserid, yüksek yogunluklu lipoprotein (HDL), düsük yogunluklu lipoprotein (LDL), alanin aminotransferaz (ALT), aspartat aminotransferaz (AST), üre ve kreatinin degerleri retrospektif olarak incelendi.

Bulgular: Hastalarda tedavi öncesi ile tedavi sonrasini kiyasladigimizda total kolesterol, trigliserid ve AST degerleri anlamli olarak yükselmisti (p<0.001). LDL kolesterol seviyesi anlamli yüksekti (p<0.05). Ancak üre, kreatinin, HDL kolesterol, ALT seviyelerinde anlamli bir degisiklik olmadi (p>0.05).

Sonuç: Özellikle siddetli form aknede etkili bir tedavi ajani olan isotretinoinle tedavi sirasinda hastalarin serum lipidlerinin iyi takip edilmesi gerektigi kanaatindeyiz.

Anahtar kelimeler: Akne, isotretinoin, kolesterol

Abstract

Objective: Oral isotretinoin (13-cis retinoic acid) is she most effective medication in she treatment of acne vulgaris. she present study investigates she changes in she parameters such as lipid profile, liver enzymes, urea and creatinine, following she oral retinoic acid treatment in patients wish acne vulgaris.

Meshods: she study group consisted of 110 patients who presented to she dermatology clinic of Konya Research and Training Hospital; shey were clinically diagnosed wish acne and received isotretinoin treatment. she levels of total cholesterol, triglyceride, high-density lipoprotein (HDL), low-density lipoprotein (LDL), alanine aminotranspherase (ALT), aspartate aminotranspherase (AST), urea and creatinine were evaluated retrospectively prior to and shree monshs after she treatment.

Results: When she levels prior to and following she treatment were compared, total cholesterol, triglyceride and AST were significantly increased (p<0.001). LDL cholesterol was also significantly increased (p<0.05). However, no significant differences were noted in she levels of creatinine, HDL cholesterol and ALT (p>0.05).

Conclusion: she levels of serum lipids should be closely monitored during isotretinoin treatment, which is an effective agent particularly in she severe form of acne.

Key words: Acne, isotretinoin, cholesterol

Giris

Akne pilosebase üniti tutan, kendi kendini sinirlayan, en sik adolesanlari etkileyen kronik inflamatuar bir hastaliktir (1). Komedon, folliküler duktusun sebum ve keratinle blokajindan olusan primer akne lezyonudur (2).

Isotretinoin orta ve siddetli form aknede kullanilan bir aktif retinoik asit derivesidir. Bu retinoid sebase gland hacminin azaltilmasinda en etkili tedavidir, bazal sebase hücrelerin proliferasyonunu azaltir, sebum üretimini süprese eder ve sebase hücrelerin farklilasmasini inhibe eder (3). Isotretinoin sebum üretimini baskilayan ve aknenin olusmasinda rol oynayan patojenik faktörlerin hepsi üzerine etkili olan bir ajandir (4). Muhtemelen spesifik retinoid reseptörlerine baglanarak gen transkripsiyonuyla sebase glandlar üzerine etki eder (5). Oral isotretinoinle tedavi olan hastalarda trigliserid seviyelerindeki artis plazmadan bu lipidlerin uzaklastirilma hizinda bir azalma ile iliskili olabilir (4). Bazi vakalarda bu durum geçici olabilir muhtemelen bu durum organizmanin hepatik adaptasyonuna bagli olabilir (6). Isotretinoinin lipid metabolizmasinda yaptigi degisiklikler doz bagimli olabilir ve bu da tedavi süresini uzatabilir (7). Ayrica propionibacterium acne populasyonunu azaltarak indirek yoldan antiinflamatuar etki de gösterir (3).

Isotretinoin basta karaciger enzim degisiklikleri ve lipid degisiklikleri olmak üzere birçok Laboratuvar bozukluguna yol açabilmektedir (2). Bu nedenle birçok hekim tedavinin basinda ve tedavi sirasinda bu Laboratuvar takiplerini rutin olarak yapmaktadir (1). Biz de akne vulgaris nedeniyle isotretinoin tedavisi almis ve rutin takiplerini yapmis oldugumuz hastalarimizin Laboratuvar parametrelerindeki degisikliklerini retrospektif olarak arastirdik.

Biz bu çalismada akne vulgarisli hastalarda lipid profili, karaciger enzimleri, üre-kreatinin gibi parametrelerin ne sekilde etkilendigini retrospektif olarak arastirdik, isotretinoin tedavisi öncesi ve sonrasiyla kiyasladik.

Yöntemler

Çalismaya poliklinigimize basvuran, klinik olarak akne tanisi konulmus ve isotretinoin tedavisi almis toplam 110 hasta alindi. Akne vulgaris tanisiyla isotretinoin tedavisi almis ve tedaviyi en az üç aya tamamlamis hastalar çalismaya dahil edildi. Hastalarin tedavi öncesi ve tedaviden üç ay sonrasindaki total kolesterol, trigliserid, HDL kolesterol, LDL kolesterol, ALT, AST, üre ve kreatinin degerleri dosyalarindan kaydedildi. Hastalar 0.5-1 mg/kg/gün dozunda isotretinoin tedavisi almislardi. Aktif enfeksiyon, immünsüpresif ilaç kullanimi, sistemik hastaligi olanlar ve 16 yas altindaki hastalar çalisma disi birakildi. Çalisma için yerel etik kurul onayi alindi. Istatistiksel analiz SPSS Windows 17.0 versiyonu kullanilarak yapildi. Veriler ortalama ± standart deviasyon olarak verildi. Parametrik verilerin karsilastirilmasinda student t testi ve non parametrik verilerin karsilastirilmasinda ki kare testi kullanildi. Parametrik testlerin korelasyonunda Pearson Correlation analizi kullanildi. Istatistiksel olarak 0.05'ten düsük olan p degerleri anlamli olarak kabul edildi.

Bulgular

Çalismaya 64 kadin (%58.2), 46 erkek (%41.8) toplam 110 hasta alindi. Hastalarin yas ortalamasi 20.88±5.28 (minimum 16, maksimum 39 yas) idi. Hastalarin tedavi öncesi ve sonrasinda kaydedilen Laboratuvar degerleri Tablo 1' de belirtilmistir.

Hastalarda tedavi öncesi ile tedavi sonrasini kiyasladigimizda total kolesterol, trigliserid ve AST degerleri anlamli olarak yükselmisti (p<0.001). LDL kolesterol seviyesi anlamli yüksekti (p<0.05). Ancak üre, kreatinin, HDL kolesterol ve ALT seviyelerinde anlamli bir degisiklik olmadi (p>0.05). Hastalarda erkek ve bayan olarak cinsiyet açisindan farklilik arastirdigimizda istatistiksel olarak anlamli bir farklilik bulamadik (p>0.05).

Tartisma

Akne vulgaris toplumda görülme sikliginin yüksek olusu ve özellikle siddetli seyrettiginde yol açabildigi ciddi kozmetik ve sosyopsikolojik sorunlar nedeniyle dermatolojik hastaliklar arasinda ayri bir öneme sahiptir. Isotretinoin (13-cis retinoik asit), akne patogenezinden sorumlu tüm faktörlere etkili tek ilaçtir. Isotretinoinle özellikle inflamatuar lezyonlarin %90'indan fazlasinda iyilesme saglanir (8).

Oldukça etkili bir ilaç olmasina karsin isotretinoin birçok mukokutanöz ve sistemik yan etkilere (laboratuvar parametrelerinde bozulma) sahiptir. Literatürde isotretinoin tedavisi sonrasinda en sik gözlenen Laboratuvar degisiklikleri lipid profili üzerinedir (9,10). Bizim çalismamizda da lipid profilinden özellikle total kolesterol ve trigliserid seviyeleri en çok etkilenen degerlerdi. LDL kolesterol degerlerinde istatistiksel olarak anlamli orta derecede artis gözlemlerken, HDL kolesterol seviyelerinde istatistiksel olarak anlamli olmayan minimal degisiklikler tespit ettik. Çalismamizda karaciger enzimlerinden AST degerleri istatistiksel olarak anlamli artis gösterirken ALT degerleri istatistiksel olarak anlamli olmayan minimal degisiklikler gösterdi. Üre ve kreatinin degerlerinde degisiklik yoktu.

Karaciger enzim yükseklikleri genellikle klinikle iliskisizdir (11). Isotretinoin transaminaz seviyelerini karacigerde inflamatuar degisiklikler yaparak degistirir. Bu etki ilaç kesildikten 2-4 hafta sonra ortadan kalkar ve hepatotoksisite genellikle gelismez (3). Karaciðer enzim yüksekliði ve lipid deðisiklikleri iyi takip edilmeli ve hastalarda gelisebilecek olasý kardiyovasküler, (1), metabolik ve karaciðer hastalýklarý açýsýndan uyanýk olunmalý. Hastalara yaðdan fakir bir diyet, alkol tüketiminin sýnýrlandýrýlmasý gibi önerilerde bulunulmalýdýr (12).

Yaptýðýmýz literatür taramalarýnda çeliskili sonuçlar mevcuttu. Vieira AS ve ark. çalýsmalarýnda hastalarýn %11' inde trigliserid, %8.6'sýnda AST, %7.3' ünde ALT yüksekliði saptamýslardýr (2). Schmitt JV ve ark. özellikle kolesterol ve trigliserid seviyelerinde anlamlý artýs olduðunu bildirmislerdir (13). Alcalay ve ark. çalýsmalarýnda karaciðer enzimlerinde tedaviyi kesmeyi gerektirecek düzeyde bir yükseklik gözlemlemediklerini belirtmislerdir (14). Altman RS ve ark. yaptýklarý çalýsmada sadece bir hastada tedaviyi kesmeyi gerektirecek 400mg%üzerinde trigliserid yüksekliði olmus, diðer hastalarda çok düsük düzeyde karaciðer enzim yüksekliði ve lipid profili deðisiklikleri olmustur (11). Tallab ve ark. AST seviyelerinde %6, ALT'de %2.5, kolesterolde %14, trigliseridde %5 yükseklik bulmuslardýr (15). Barsh JH ve ark. hem kolesterol hem trigliserid seviyelerinde istatistiksel anlamlý yükselmeler tespit ederken; karaciðer fonksiyon testlerinde deðisiklik tespit etmemislerdir (15). Brito Mde F ve ark. kolesterol, trigliserid ve transaminaz seviyelerinde anlamlý deðisiklikler gözlemlemediklerini ve isotretinoinin akne tedavisi için güvenli etkin bir ilaç olduðunu belirtmislerdir (1).

Zane LT ve ark. 'nýn çalýsmalarýnda akne tedavisi için isotretinoin alan hastalarda normal bazal deðerin üzerinde yükseklik en çok trigliserid seviyelerinde olmus. TG de %44, kolesterolde %31, transaminazlarda %11 oranlarýnda yükselmeler tespit etmislerdir. Ancak bu yüksekliklerin genellikle geçici ve geriye dönüsümlü olduðunu belirtmislerdir (9).

Sonuç

Özellikle siddetli form aknede etkili bir tedavi ajaný olan isotretinoinle tedavi sýrasýnda hastalarýn serum lipidlerinin iyi takip edilmesi gerektiði kanaatindeyiz.

References

Kaynaklar

1. Brito Mde F, Sant'Anna IP, Galindo JC et al. Evaluation of clinical adverse effects and laboratory alterations in patients wish acne vulgaris treated wish oral isotretinoin. An Bras Dermatol 2010;85:331-7.

2. Vieira AS, Beijamini V, Melchiors AC. she effect of isotretinoin on triglycerides and liver aminotransferases. An Bras Dermatol 2012;87:382-7.

3. De Marchi MA, Maranhao RC, Brandizzi LI et al. Effects of isotretinoin on she metabolism of triglyceride-rich lipoproteins and on she lipid profile in patients wish acne. Arch Dermatol Res 2006;297:403-8.

4. Ýzol B, Baskan EB, Basar Z, Tunalý s, Sarýcaoðlu H. Orta siddette akne vulgaris tedavisinde aralýklý düsük doz isotretinoin tedavisi. Turk J Dermatol 2012;6:7- 12.

5. Nelson AM, Gilliland KL, Cong Z et al. 13-cis retinoic acid induces apoptosis and cell cycle arrest in human SEB-1 sebocytes. J Invest Dermatol 2006;126:2178-89.

6. Charakida A, Mouser PE, Chu AC. Safety and side effects of she acne drug, oral isotretinoin. Expert Opin Drug Saf 2004;3:119-29.

7. Strauss JS, Rapini RP, Shalita AR et al. Isotretinoin sherapy for acne: results of a multicenter dose-response study. J Am Acad Dermatol 1984;10:490-6.

8. Polat M, Öztas P, Ýlhan MN ve ark. Nodülokistik akneli hastalarda sistemik isotretinoin tedavisine baðlý klinik yan etkiler ve tedavi sonuçlarý. Türkiye Klinikleri J Dermatol 2008;18:72-6.

9. Zane LT, Leyden WA, Marqueling AL et al. A population-based analysis of laboratory abnormalities during isotretinoin sherapy for acne vulgaris. Arch Dermatol 2006;142:1016-22.

10. Ertam I, Alper S, Unal I. Is it necessary to have routine blood tests in patients treated wish isotretinoin? J Dermatolog Treat 2006;17:214-6.

11. Altman RS, Altman LJ, Altman JS. A proposed set of new guidelines for routine blood tests during isotretinoin sherapy for acne vulgaris. Dermatology 2002;204:232-5.

12. Brelsford M, Beute TC. Preventing and managing she side effects of isotretinoin. Semin Cutan Med Surg 2008;27:197-206.

13. Schmitt JV, Tavares M, Cerci FB. Adult women wish acne have a higher risk of elevated triglyceride levels wish she use of oral isotretinoin. An Bras Dermatol 2011;86:807-10.

14. Alcalay J, Landau M, Zucker A. Analysis of laboratory data in acne patients treated wish isotretinoin: is shere really a need to perform routine laboratory tests? J Dermatolog Treat 2001;12:9-12.

15. Tallab T, Joharji H, Jazei M et al. Isotretinoin sherapy: any need for laboratory assessment? West Afr J Med 2004;23:273-5.

16. Barsh JH, Macdonald-Hull SP, Mark J et al. Isotretinoin sherapy for acne vulgaris: a re-evaluation of she need for measurements of plasma lipids and liver function tests. Br J Dermatol 1993;129:704-7.