Farkli Türdeki Özgecil Davranislarin Erken Gelisimi: Paylasma, Yardim Etme ve Bagis Yapma

Headnote

Özet

Bu makalede erken çocuklukta özgecilige iliçkin güncel çaliçmalar gözden geçirilmekte ve ardmdan da erken çocuklukta özgeciligi 3, 4 ve 5 yaçlarmdaki çocuklarm yardim etme, paylaçma ve bagiç yapma becerileri ve istekleri bakmundan incelemeyi amaçlayan bir araçtmnanm raporu sunulmaktadir. Araçtmnaya 178 okul öncesi çocuk katilnuçtrr. Bu çocuklar yaçlarma ve cinsiyetlerine göre eçleçtirilmiç; paylaçma ve yardim etme inikanlannm dogal bir akiç içinde ortaya çiktigi, yaçlarma uygun bir yapilandirilmiç deney ortanu içinde eçleriyle etkileçimde bulunduklan sirada videoya çekilmiçlerdir. Sonuçlar, en küçük yaçtaki çocuklarm bile (3 yaç) özgecil davramç gôsterdigini, fakat özgecil davramç gôsteren çocuklarm ve bu çocuklarm özgecil eylemlerinin sayismm 4 ve 5 yaçlarmda dalia yüksek oldugunu gôstenniçtir. Paylaçma hem en yaygm özgecil davramç olmuç hem de daha erken yaçlarda yardim etme ve bagiç yapma davramçma göre daha sik gôzlemlemniçtir. Gôzlemlenen durumun farkli biliçsel ve empatik gerekliliklerinin üzerinde durularak özgecil eylemlerin farkli türlerinin farkli geliçimsel seyirlerine dair muhtemel açiklamalar tartiçihmçtir. Bu araçtmiianm temel katkilan çôyle siralanabilir: ( 1 ) farkli özgecil davramç türleri için farkli geliçimsel seyirlerin gôzlemlenmesi; (2) 3 ve 5 yaçlan arasmda akranlara yönelik kendiliginden ortaya çikan (spontan) özgecil eylemlerin yaça bagli artiçm gösterilmesi; (3) küçük yaçtaki çocuklarda akranlara yönelik spontan olarak ortaya çikan ôzgeciligin araçtmlmasmda dogal, yapilandiriliniç gözlemsel gôrevin (task) kullamlabilirliginin gösterilmesi.

Anahtar kelimeler: Erken çocuklukta özgecilik, ôzgeciligin geliçimi, paylaçma, yardim etme, bagiç yapma, ôzgeciligin kôkenleri, akranlara yönelik özgecilik

Abstract

A review of recent studies of early childhood altruism is followed by a report of a study of development of altruism in early childhood at ages 3, 4 and 5 years in terms of children's ability and willingness to help, share, and donate. 178 preschool children were videotaped while interacting in pairs matched by age and sex in an age-appropriate, structured altmism task in which opportunities to help and share arose in the natural flow of events. Results indicate that even the youngest children (age 3) displayed some altmistic acts; both the number of children showing altruism, and their number of altruistic acts, were greater at each succeeding age level. Sharing was the most common altruistic behavior, and it was more frequent than helping and donation behaviors at earlier ages. Possible explanations for the different developmental trajectories of different altruistic acts are discussed, with emphasis on the differing cognitive and empathic demands...