Content area
Full Text
ÖZ
Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin değerlerinin hangi oran ve sürelerde itfa edileceği Maliye Bakanlığı tarafından belirlenmektedir. Diğer taraftan mükellefler her zaman olağan şartlarda faaliyetlerini sürdürememektedir. Olağandışı şartlar oluştuğunda ise idare tarafından mükelleflere bazı kolaylıklar tanınmaktadır. Fevkalade amortisman uygulaması da bu kolaylıklardan bir tanesi olup mükellefler zararın oluştuğu yılda normal olarak ayrılabilecek amortisman tutarından daha fazla amortisman tutarını zarara geçirip ilgili yılda ödemesi gereken vergi tutarı düşmektedir.
1-GİRİŞ
Dilimize Fransızca'dan geçen ve azar azar yok etme anlamına gelen(Anaforoğlu, 2015 :2) amortisman uygulaması duran varlıklar ile ilgili tek seferde katlanılan maliyetin dönemler itibariyle yok edilmesi esasına dayanmaktadır. Bu açıdan amortisman uygulamasının vergi erteleme yönü de bulunmaktadır. Türk vergi sisteminde amortisman konusu 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 313 ilâ 330'uncu maddelerinde düzenlenmiş olup amortismanın ne olduğu, hangi değerler üzerinden ayrılacağı, amortisman ayırma tekniklerinin ne olduğu vb. hükümlere yer verilmiştir. Söz konusu düzenlemelerde ayrıca iktisadi kıymetin değerinin hangi oranlar üzerinden ve ne kadar sürede itfa edileceğine yönelik düzenlemeler de yapılmış olup fevkalade amortisman uygulaması bu esasların istisnası niteliğindedir. Fevkalade amortisman kanunda belirtilen bu şartların gerçekleşmesi durumunda normal amortisman oranlarından daha yüksek oranda amortisman ayrılması şeklinde uygulanır.( Beyanname Düzenleme Rehberi-2017)
2-İLGİLİ MEVZUAT ÇERÇEVESİNDE KONUNUN DEĞERLENDİRELMESİ
2.1.Amortisman Mevzusu
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 313'üncü maddesinde amortisman, "İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269'uncu madde gereğince gayri- menkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin, bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder." şeklinde tanımlanmıştır. Bu hükümden yola çıkılarak üzerinden amortisman ayrılacak iktisadi kıymetin taşıması gereken özellikler özetle şunlardır:
1-İşletmede Kullanılma ve Envantere Alınma: İşletmede kullanılmadan maksat, iktisadi kıymetin aktife kayıtlı olması veya işletmede kullanılmaya hazır olmasıdır. Zira 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 320'nci maddesine göre amortisman iktisadi kıymetin aktife girdiği hesap döneminden itibaren ayrılacaktır. Envantere alınma ise 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 189'uncu maddesi kapsamında belirlenecektir.
2-Kullanım Süresi 1 Yıldan Fazla Olmalıdır: Burada kastedilen iktisadi kıymetin fiilen bir yıldan fazla kullanılması değil niteliksel olarak bir yıldan fazla kullanılabilir olmasıdır. Örneğin 345 Seri No'lu Vergi Usul Genel Tebliği'ne göre faaliyet gösterilen sektöre göre nakil vasıtalarının lastiklerinin faydalı ömürleri bir yıldan kısa ise doğrudan gider yazılabilecektir.
3-İktisadi Kıymet Aşınmaya, Yıpranmaya, Değerden Düşmeye Tabi Olmalıdır: Bu etkilerin fiilen olması şart olmayıp ortaya...