Content area
Full Text
Özet
Bu çalismada teolojik-tarihsel süreci çerçevesinde Mecusiligin ortaya çikisindan günümüze kadar geçirdigi dönüsüm ele alinmaktadir. Bu yapilirken de kutsal metin literatürünün degisimiyle eszamanli olarak degisen ve monoteizm-düalizm tartismalarinin kökenini teskil eden tanri anlayisi irdelenmektedir. Bununla birlikte teolojiye nazaran daha anlasilir ve tekdüze olan ahlaki boyut ve bundan neset eden dini pratikler bu çalismanin temel hareket noktalarindandir. Ayrica modern dönem Mecusilerinin kendi dinlerini nasil tanimladiklari ve tasnif ettikleri de burada söz konusu edilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Mecusilik * Zerdüst * Gatha * Avesta * Zend * Ahura Mazda * Ehrimen * Mecusi Etigi
???
Abstract
In this study, it's dealt with the transformation of Zoroastrianism which has experienced from its emerging to contemporary times, in the frame of theological-historical period. In this context, it has been examined the understanding of god that has been changing simultaneously via altering Zoroastrian sacred literatures and has been composed of the discussions on Zoroastrian monotheism and dualism. In the meantime, the ethical dimension of Zoroastrianism which is the more understandable and monotonous and the religious practices, which are originated from that ethic, are the main points of this article. Additionally, it has been discussed that how the modern Zoroastrians define and classify their religion.
Keywords: Zoroastrianism * Zoroaster * Gatha * Avesta * Zend * Ahura Mazda * Ehrimen * Zoroastrian Ethics
Giris
Pers-Iran medeniyetini olusturan asli unsurlardan biri olan Mecusilik, Zerdüst'ün kadim Iran'in dini düsüncesine muhalefet etmesiyle tarih sahnesinde boy göstermeye baslamistir. Tarihi süreç içerisinde birçok degisim ve dönüsüme muhatap olan Mecusi gelenegi, hâkim siyasi otoritenin dini anlayisi olmasi hasebiyle eski Iran cografyasinda bir sekilde varligini sürdürmeyi basarmistir. Mecusilik, Hiristiyanligin ve Manihaizm'in ortaya çikisiyla nispeten kaybettigi gücünü, Islam fetihleriyle Iran cografyasindaki bütünüyle yitirmistir. Günümüze gelindiginde, müntesibi yüz bine yakin olan ve var olma savasi veren bir dini gelenek olarak karsimiza çikmaktadir.
Zerdüst'ün ne zaman yasadigina dair tartismalar bir kenara birakilirsa, Mecusi gelenegi, Iran'da kurulan Pers-Akamenid (MÖ. 559-330), Arsakid/ Part (MÖ. 247-MS. 224) ve Sasani (224-651) Imparatorluklarinin resmi dini ögretisi olmustur. Öyle ki Pers imparatoru I. Darius (MÖ. 522-486) düsmanlarini Auramazda'nin (Ahura Mazda) yardimiyla dize getirdiginden bahsederken, Part krali I. Vologeses'in (51-76/80) Avesta parsömenlerini çogaltarak ülkenin dört bir tarafina gönderdigi kabul edilmistir. Sasaniler döneminde ise Mecusilik kurumsallasmis ve Avesta edebiyati yeniden degerlendirilmeye tabi tutulmustur. Islam fetihlerine kadar bölgenin hâkim...