Content area
Full Text
Özet: Mülkiye Mektebi'nin maliye hocalarından İbrahim Fazıl Pelin (1886-1944), iktisat ve maliye dersleri vermiş ve bu alanda ders notları dâhil hayli kitap yazmıştır. Çağdaşı Mehmed Cavid Bey ile pek çok ortak noktaya sahip oluşu dikkat çekmektedir. Selaniklidir, iktisatçıdır ve liberal iktisadi görüşlere sahiptir. İstanbul Üniversitesi'nde hocalık yaptığı sırada, Hukuk Mektebi birinci sınıf öğrencileri için hazırlanan İlm-i İktisad Dersleri, 1914 tarihinde kitap olarak yayınlanmıştır. Kitap ile ders notları arası bir yerde duran eserin başlangıç kısımları, iktisadi düşünce tarihine ayrılmıştır. Bugün için bile pek tanınmayan Fransız ve İngiliz iktisatçılara yapılan atıflar ve ayrıntılı bilgilerle zenginleşmiş kitabın akıcı bir üslûba sahip olduğu aşikârdır.
Anahtar Kelimeler: İbrahim Fazıl Pelin, İlm-i İktisad Dersleri, Osmanlı, Öğretim, Serbestî.
Jel Kodu: A22, B12, B31
Abstract: İbrahim Fazıl Pelin (1886-1944), being one of finance lecturers in School of Political Sciences, gave economics and finance les- sons and wrote plenty of books including lecture notes on this field. It is noteworthy that he has a lot in common with his contemporary Mehmed Cavid Bey. İbrahim Fazıl Pelin from Selanik, is an economist and has liberal economic views. While he was teaching at Istanbul University, the Economics Lectures, which was prepared for first year students of Law School, was published as a book in 1914. The beginning parts of the work, which stands between the book and the lesson notes, are devoted to the history of economic thought. It is obvious that the book enriched with data detailed and attributions referred to French and English economists which are not even very well known even today has a fluent style.
Key Words: İbrahim Fazıl Pelin, the Economics Lessons, Ottoman, Teaching, Liberal Economics.
Jel Code: A22, B12, B31
1.
Osmanlı iktisat düşüncesine ilişkin tartışmaların 19. yüzyılda yoğunlaştığı bir gerçektir. Bu döneme kadar ortaya konan eserler, nasihatname ve layihalar olarak anılır. Layihalarda genellikle dinî, ahlâkî ve tasavvufî konular ele alınmış ve içerik zamanla devlet yönetimine ilişkin tavsiyeler şekline dönüşmüştü. Avrupa iktisadının gelişimi ve iktisadi düşüncesinin Osmanlı'ya yansıması, ilkin liberal görüşlerin tartışmasız kabul edilmesi, ancak daha sonra yapılan tartışmaların doğal olarak iki boyutta sürmesine neden oldu. Bunlardan birincisi, liberal iktisat (serbestiyet) ile müdahalecilik (korumacılık, zamanla millî iktisat) arasındaki tartışma iken; ikincisi sanayi ve tarımdan hangisine ağırlık verilmesi gerektiği noktasındaydı. Gerek aydınlar, gerekse akademisyen ve bürokratlar her iki tartışmada da...