Content area
Full text
Öz: Kimya, soyut kavramları çok olan ve kavramsal ağırlıklı bir bilimdir. Bu kavramların tanımı, kavramların içeriğine uygun olarak yapılmalı ve tanımlarda kimya öğretimi de dikkate alınmalıdır. Kavramların sadece bilimsel olarak doğru olması yeterli değildir. Bu araştırmada, "iyonlaşma enerjisi" kavramı kimya öğretiminin amaçları açısından kavramsal olarak incelendi ve 35 ders kitabında yer alan tanımlar bilimsel görüşü yansıtması ve anlaşılırlığı açısından değerlendirildi. İyonlaşma enerjisini tanımlarken elektronu koparılacak olan atomun ve bu atomdan koparılacak olan elektronun konumunun belirtilmesi önemlidir. Ancak basım dili İngilizce ve Türkçe olan ders kitaplarında iyonlaşma enerjisi tanımlanırken atomun konumu için "gaz halindeki bir atom" veya "gaz halindeki nötral bir atom"; elektronun konumu içinde "en dış kabuktaki elektron" veya "en gevşek bağlı elektron" ifadelerinin sıklıkla tercih edildiği belirlendi. Ders kitaplarındaki bu tanımların genellikle IUPAC'ın tanımı ile uyumsuz olduğu ve iyonlaşma enerjisinin öğrenilebilmesi için uygun olmadığı sonucuna varıldı.
Anahtar Kelimeler: iyonlaşma enerjisi, alternatif kavramalar, kimya eğitimi, temel kavramlar, ders kitabı inceleme
Abstract: Chemistry is a concept-based discipline with numerous abstract concepts. These concepts should be defined appropriately for their content and chemistry education should also be taken into consideration in definitions. Scientific correctness of the concepts is not sufficient. This study analyzes the concept of ionization energy in terms of the targets of chemistry education and evaluates the definitions in textbooks in terms of reflecting scientific opinion and comprehensibility. It is important to indicate the location of the atom from which the electron will be ejected and the electron to be ejected from this atom while defining ionization energy. However, it was observed that the expressions of "a gaseous atom" or "a neutral gaseous atom" were frequently used for the location of the atom and the expressions of "the valence shell electron" or "the loosest-bound electron" were frequently used for the location of electron in the textbooks printed in English or Turkish. These definitions in textbooks do not comply with the definition of the IUPAC and not suitable for educational purposes.
Key Words: ionization energy, alternative conceptions, chemistry education, basic concepts, textbook review
1.GİRİŞ
Ortaöğretimden üniversiteye farklı seviyedeki birçok öğrenci kimyayı öğrenmek için gayret göstermelerine rağmen genellikle başarısız olmaktadırlar. Bu başarısızlığın en önemli nedenlerinden biri, kimyanın temel kavramlarını bilimsel doğrulara uygun şekilde yapılandıramamalarıdır (Nakhleh, 1992). Kimya, kavram ağırlıklı bir bilimdir. Kimya öğretim programı, kimya ve...