Ingusi

M. S.- G. Albogaçieva, A. M. Martazanov, L. T. Soloveva, Ingusi, Nauka, Moskva-2013

Sovyet Rusya'da ilk etnografya çahçmalari 1954-1966 yillari ara-sinda basimi yapilan "Diinya Halk-lan" baslikli 18 ciltlik bir seri ile baslamistir. Çesitli nedenlerle du-raksayan bu çahçmalar 1989 yi-linda tekrar toparlanma devresine girmistir. Proje ayni kapsamda 1992 yilinda "Halklar ve Kültür-ler" baçligi altinda yeniden basla-mistir. Rus Bilimler Akademisi Etnoloji ve Antropoloji Enstitüsü tarafindan 1997-2014 yillari ara-sinda bu projenin bir devami ola-rak görebilecegimiz "Halklar ve Kültürler" baçligi altinda toplam 25 ciltlik bir çalisma yapilmistir. Degerlendirmesini yaptigimiz bu eser serinin son iiriinlerindendir.

Söz konusu çalisma Inguslarin etnik tarihinin; 19. ve 20. yy.'daki etno-politik, etno-demografik, etno-kültürel degisimlerindeki ana asamalar hak-kmdadir. Eser bize Inguslarin ekonomisi, sosyal ve siyasi tarihi, dili, folklo-ru, mimarisi, dini, bilimi ve sanati hakkinda bilgi veren bir el kitabi niteli-gindedir. Eser 9 bölümden olusmaktadir. Toplam 509 sayfadir. Çalisma da "Sözlük" (s. 460-467) M. S.-G. Albogaçieva, "Arsiv Kaynaklari" (468) L. T. So-loveva, "Bibliyografya" (s. 469-501) L.T. Soloveva, "Kisaltmalar" (s.502-504), "Yazar Listesi" (s. 505-506), "Içindekiler" (s. 507-509) baçhklan bu-lunmaktadir.

Eser "Giris" (s. 5-10) kismiyla baslamaktadir. Eserin bu kismmda Ingus cografyasi, diinya üzerindeki Ingus nüfusu hakkinda rakamlar aktanlmiç, aynca 18. yy'dan günümüze kadar Inguslar ile alakali yazilmis seyahatna-me, kronik, kitap, makale, sözlük vb. materyallerin analitik bibliyografyasi verilmistir.

Eserin birinci bölümü "Tarihsel-Kültürel Çevre" (ss.11-45) adini tasi-maktadir. Birinci bölüm 5 baçhktan olusmaktadir. Birinci baslik "Dogal Ik-lim KopuIIan ve Ekoloji" (s. 11-19) dir ve A. M. Bahtiev-T. Yu. Toçiev tarafin-dan yazilmistir. Bu kisimda Ingusetya'nin cografi konumu ve özellikleri, yö-netim bölgeleri ayrmtili bir sekilde verilmistir. Ikinci baslik "Tarihsel De-mografi ve Yeniden Iskân" (s.19-31) dir ve H. M. Kurkueva tarafindan yazil-mistir, bu bölümde Kafkasya'nin isgalinde önemli rol oynayan Kozaklarin bölgeye yerlesimi ile 18. yy'da kurulmaya baslanan "Kafkasya Hatti" üze-rindeki Ingus cografyasindaki kalelerin insasi, Kafkas-Rus Savaslari, Sovyet dönemi ve günümüzdeki nüfus bilgileri verilmistir. Üçüncü baslik "Ingus Dili" (s.31-33) dir ve H.M. Barahoeva tarafindan yazilmistir, Dogu-Kafkas dillerinden olan Ingus dili için 1923 yilina kadar Arap alfabesi, 1923-1938 yillari arasinda Latin alfabesi, 1938 yilmdan sonra ise Kiril alfabesi kullanil-digi belirtilmistir. Bu kisimda ayrica Ingus Dili üzerine çalisma yapan dil bilimciler ve Ingus...