Content area
Full Text
ÖZET
Intihar önemli bir halk sagligi problemidir ve basta gelen ölüm nedenlerinden biridir. Intihar için risk faktörleri demografik faktörleri, stresli yasam olaylarini, fiziksel hastaliklari, psikiyatrik hastaliklari, önceki intihar girisimini, çocukluk suistimal ve ihmalini kapsar. Biyolojik, genetik ve psikolojik faktörler intihar davranisinin etiyolojik faktörleri olarak düsünülür. Intihar davranisinin nörobiyolojisi çalismalari, serotonerjik anormallikler üzerine odaklanmistir. Ikiz ve evlatlik çalismalari ve moleküler genetik arastirmalari intiharda bazi genetik faktörlerin olabilecegini akla getirir. Intihar hakkinda pek çok sosyal, kültürel ve psikolojik hipotezler de vardir. (Anadolu Psikiyatri Dergisi 2003; 4:175-185)
Anahtar sözcükler: Intihar, etiyolojik etkenler
Suicide
ABSTRACT
Suicide is a major public health problem and one of the leading causes of death. Risk factors for suicide include demographic factors, stressful life events, physical disorders, psychiatric disorders, previous suicide attempts and childhood abuse or neglect. Biological, genetic and psychological factors are thought to be etiologic factors of suicidal behavior. Studies of the neurobiology of suicidal behavior to date have focused on serotonergic abnormalities. Twin and adoption studies and molecular genetic investigations suggest that there may be some genetic factors in suicide. There are also many social, cultural and psychological hypotheses regarding suicide. (Anatolian Journal of Psychiatry 2003; 4:175- 185)
Key words: Suicide, etiological factors
GIRIS
Insanlik tarihi boyunca farkli toplumlarda, farkli sikliklarla görülen intihar, salt ruh sagligi uzmanlarini ilgilendiren bir sorun olmayip ekonomik, kültürel, toplumsal yönleri de bulunan bir olgudur. Ilkel toplumlarda da intihar eyleminin oldugu bilinmektedir. Intihar düsüncesi, egilimi ve girisimi, yasama dürtüsüne karsidir. Bu nedenle ruhsal açidan bir bozukluk belirtisi olarak kabul edilir. Intihar orani bir toplumdan digerine göre degismektedir. Intihar oraninin bazi toplumlarda oldukça düsük olmasina karsilik, bu olgu bazi kültürlerde benimsenmekle kalmamis, belirli kosullar ortaya çiktiginda girisilmesi zorunlu bir davranis biçimi olarak kabul edilmistir.
TANIM
Intiharin özel bir tanimini yapmak güçtür. Emile Durkheim'e göre, "Ölüme götürecegini bilerek, olayin kurbani tarafindan girisilen olumsuz eylemin dogrudan dogruya ya da dolayli olarak meydana getirdigi her ölüme intihar denir."
Edwin Shneidman'a göre, "Intihar dayanilmaz acilari, agir sorunlari olan, sasirmis, bozulmus ve gücü azalmis benligin çözüm arayici bir eylemidir."
Intihar olgusundaki ögelerin iç içeligi, karmasikligi, içlerinde bilinmeyenlerin çoklugu, tanimlamanin bir cümleye sigmasini olanaksizlastirir.
EPIDEMIYOLOJI
Intihar, Dünya Saglik Örgütü'nün verilerine göre gelismis ülkelerde ölüm olgularinin en önde gelen on nedeninden biridir. Ölüm nedenleri arasinda kalp hastaliklari, kanser, serebrovasküler hastaliklar, kazalar, pnömoni, diabet...