Ksilitol emdirilmis tek kullanimlik dis firçasinin plak kaldirma etkinliginin 10-11 yas grubu çocuklarda in vivo olarak degerlendirilmesi

Headnote

ÖZET

Amaç: Bir seker alkolü olan ksilitol mutans streptokoklari tarafindan fermente edilemedigi için bakteri büyümesini inhibe edebilmekte ve daha az bakteriyel polisakkarit olusturdugu için plak miktarini azaltabilmektedir. Bu çalismada ayni firma tarafindan üretilmis, ayni özelliklere sahip ksilitol emdirilmis ve emdirilmemis iki ayri dis firçasi kullaniminin çocuklarda plak kaldirma etkinliginin karsilastirmali olarak degerlendirilmesi amaçlandi.

Gereç ve Yöntem: Arastirma 10-11 yas grubu 30 çocuk hastanin 60 disinde randomize, çift-kôr sekilde yürütüldü. Çocuklar her grupta 15 çocuk yer alacak sekilde rastgele iki gruba ayrildi ve firçalama öncesinde plak boyama islemi yapilarak standart ko§ullarda elde edilen agiziçi fotografiar alindi. Bir grup, ksilitol içeren, diger grup içermeyen tek kullanimlik dis firçalari ile dislerini firçaladi. Firçalama iflemini takiben yeniden plak boyama yapildi ve intraoral fotografiar alindi. iflemler ayni standart kosullarda gerçeklestirildi. Kayit edilen fotograflarda üst santral dislerin yüzeyindeki plak miktari, dislerin hangi gruba ait oldugunu bilmeyen arastirmaci tarafindan Turensky Modifiye Quinley Hein Plak indeksi kullanilarak skorlandi.

Bulgular: Ksilitol içeren ve içermeyen her iki grupta da plak indeksi ilk degerleri, plak indeksi son degerlerine göre anlamli derecede yüksek olarak bulgulanirken (p<0.05), iki grup arasinda anlamli farklilik bulunmadi (p>0.05).

Sonuç: Çalismanin sonuçlari, dis firçasinin içerisinde ksilitol olsun ya da olmasin, tek basina dis firçalamanin plak kaldirma üzerindeki önemini gösterdi.

Anahtar Kelimeler: Dis firçalama; dis plagi; ksilitol

Evaluation of the plaque removal efficacy of xylitol-impregnated single-use toothbrush in vivo in 10-11-year-old children

ABSTRACT

OBJECTIVE: Xylitol is non-fermentable by oral bacteria and it inhibits the growth, metabolism and polysaccharide production of mutans streptococci, resulting in less bacterial plaque accumulation on teeth. This study aimed to compare the plaque removal efficacy on the teeth of children of xylitol-impregnated or non-impregnated single-use toothbrushes identical in shape and manufactured by the same company.

MATERIALS AND METHOD: Thirty children aged 10-11 years were randomly separated into two groups of 15 children each. First group used a xylitol-impregnated toothbrush and the second group used a non-impregnated toothbrush for brushing. Dental plaque on upper central incisors was photographed intra-orally before and after brushing under standardized conditions. These photographs were stored in a computer and the amount of dental plaque was scored by using Turensky Modified Quinley Hein Plaque Index by a researcher blinded to the groups.

RESULTS: While both xylitol-impregnated and non-impregnated groups had significantly higher plaque index in before-brushing photographs than after-brushing photographs (p<0.05), no significant difference existed between the two groups (p>0.05).

CONCLUSION: The results of the study emphasized that toothbrushing itself, regardless of xylitol content within the toothbrush, is essential for removing the dental plaque.

KEYWORDS: Dental plaque; toothbrushing; xylitol

GIr'IS

insanlarda en sik görülen enfektif oral hastaliklar olan di§ çürügü ve periodontal hastaliklar, di§ yüzeyinde organize olan dental plagin etkisi ile ortaya çikmaktadir. Bu hastaliklardan korunmak ve bu hastaliklari tedavi etmek amaciyla kullanilabilecek en önemli strateji, bakteriyel biofilmin di§ yüzeyinden uzaklaçtirilmasidir. Dental plagin kaldirilmasinda di§ firçasi ve di§ ipi gibi mekanik ajanlarin kullaniminin basit, maliyeti düçük yöntemler olarak oldukça yeterli oldugu ancak bu yöntemlerin etkinliginin kiçinin el becerisine ve motivasyonuna bagli oldugu bilinmektedir. Yalnizca mekanik yöntemlerle yeterli düzeyde plak kaldirmanin güçlügü nedeniyle günümüzde araçtirmacilar antimikrobiyal ajanlarin kullanimini önermektedirler. Bu nedenle son yillarda klorheksidin glukonat, ksilitol gibi antimikrobiyal ajanlarin kullanimi ile mekanik plak kaldirma yöntemlerinin desteklendigi görülmektedir.1-4

Ksilitol, çeçitli meyve ve sebzelerde düçük konsantrasyonda bulunan; dogal, 5 karbonlu bir çeker alkolüdür. Çok sayida çekersiz üründe özellikle sakiz ve pastillerde yaygin olarak bulunmaktadir. Tükürük akiçinda artiç ile birlikte mineralizasyonun uyarilmasi, ksilitol ve diger tüm tatlandiricilarin diçler üzerindeki önemli ortak etkilerindendir. Ksilitolü diger çeker alkollerinden farkli kilan en önemli özelligi ise oral bakteriler tarafindan fermente edilememesidir.5 Ksilitol, mutans streptokoklarinin büyümelerini, metabolizmalarini ve polisakkarit üretimlerini inhibe ederek çürükten korunma ve çürügü kontrol altina alma amaciyla kullanilabilecek oldukça degerli bir ajandir. Düzenli ksilitol tüketiminin oral floradaki mutans streptokoklarinin sayisini ve dental plak miktarini azalttigi; ayrica anne-çocuk arasindaki potansiyel bakteri transferini de engelledigi bildirilmektedir. 6-8

Mutans streptokoklarin ksilitolü, major §eker ta§ima yolu olan fosfoenolpiruvat fosfotransferaz sistemini kullanarak ksilitol-5-fosfat §eklinde aldiklari dü§ünülmektedir. Ksilitol-5-fosfat ise bu bakterilerin glikolitik enzimlerini inhibe ederek büyümelerini ve asit üretimlerini engellemektedir. 9'10

Antikaryojenik etkisinden faydalanmak üzere ksilitol ihtiva eden sakizlar, di§ macunlari, gargaralar ve bebekler için geliçtirilen di§ temizleme mendilleri çürük profilaksisinde rutin olarak kullanilmaktadir. Son yillarda ise fabrikasyon olarak üretilmi§ tek kullanimlik ksilitol emdirilmi§ di§ firçalarinin da benzer amaçla kullanilmak üzere piyasaya sürüldügü görülmektedir.11'12

Bu çali§mada ayni firma tarafindan üretilen kil sertligi, kil sayisi, tüm boyutlari ve fiziksel özellikleri ayni olan tek kullanimlik ksilitol emdirilmi§ ve emdirilmemi§ iki ayri di§ firçasinin plak kaldirma üzerindeki etkinliginin kar§ila§tirmali olarak degerlendirilmesi amaçlanmi§tir.

Gereç ve Yöntem

Çali§ma için gerekli etik kurul onayi Gazi Üniversitesi Tip Fakültesi Klinik Ara§tirmalar Etik Kurulu Ba§kanligi'ndan alindi (23.12.2014; 25901600-3687).

Çali§ma, %95 güvenilirlik ve %80 istatistiksel kuvvet ile; 10-11 ya§ grubu 30 hastanin üst sag-sol ön kesici di§inde olmak üzere toplam 60 di§ üzerinde gerçekle§tirilmek üzere çift kör çali§ma olarak planlandi.

Hastalarin çali§maya dahil edilme kriterleri; agzinda skorlanabilecek çürüksüz ve tamamen sürmü§ üst ön kesici diçlerin mevcut olmasi, agizda ortodontik aparey/ braket bulunmamasi, fiziksel limitasyon bulunmamasi, geçirilmiç travma hikayesi bulunmamasi, ihmal edilmi§ oral hijyen olmamasi, yumu§ak-sert doku patolojisi varligi bulunmamasi olarak belirlendi.

Gazi Üniversitesi Di§ Hekimligi Fakültesi Pedodonti Anabilim Dalina rutin dental tedavileri için ba§vuran, bu kriterlere uyan, kendisi ve velisinin onayiyla çali§maya dahil edilen çocuklara yapilacak ilk plak degerlendirmesi için randevu verilmi§ ve öncesindeki 24 saat oral hijyen uygulamalarindan kaçinmasi, randevudan 4 saat önce yeme-içmeyi kesmesi tembihlendi. Randevusuna gelen hastalardan ve velilerinden çali§maya ba§lamadan hemen önce ayri ayri onam formu okutularak imzalari alindi.

Her grupta 15 çocuk yer alacak §ekilde randomize olarak iki gruba ayrilan çocuklara birinci ara§tirmaci tarafindan ilk firçalama öncesinde oral hijyen egitimi verilerek Modifiye Bass yöntemiyle diçlerin nasil firçalanacagi model üzerinde gösterilerek anlatildi. Yine ayni ara§tirici tarafindan plak boyama tableti (Mira-2-Ton, Hager Werken, Duisburg, Almanya) kullanilarak boyama yaptirildi. Takiben tetiyer hastanin ba§i yaslandiginda maksiller dental arkin yere paralelligi saglanacak §ekilde konumlandirilip, fotograf çekme uzakligi üst santral di§lere 15 cm olacak §ekilde ayarlanarak tüm intraoral fotografiar ayni ara§tirmaci tarafindan alindi. Böylece tüm fotografiar standart olarak elde edildi ve bilgisayarda ar§ivlendi.13'14

Boyama sonrasi bir gruptaki çocuklar ksilitol içeren (Happy Morning Xylitol, Hager Werken), diger gruptaki çocuklar ksilitol içermeyen tek kullanimlik di§ firçalariyla (Happy Morning, Hager Werken) hekim gözetimi altinda, gösterilene uygun §ekilde di§lerini firçaladi. Firçalama sirasinda herhangi bir di§ macunu kullanilmadi. Firçalamayi takiben yeniden plak boyama tabletiyle plak boyama yapilarak ayni standart §artlarda fotografiar alindi.

Belirlenen hasta sayisina ula§ilmasindan sonra bilgisayarda ar§ivlenen fotografiarda (Resim 1) üst santral diçlerin yüzeyindeki plak miktari, i§lemler sirasinda hastalari hiç görmemi§, diçlerin hangi gruba ait oldugunu bilmeyen diger ara§tirici tarafindan Turensky Modifiye Quinley Hein Plak indeksi kullanilarak skorlandi. Bu indekse göre di§ yüzeyinde plak/debris bulunmayi§i 0, servikal marjinde birbirinden ayri noktasal plak varligi 1, servikal marjinde devamli ince bir bant §eklinde uzanan plak varligi 2, bir mm'den kalin kronun gingival üçlüsünü a§mayan bant §eklinde plak varligi 3, kronun gingival üçlüsünü kaplayan ancak orta üçlüsünü a§mayan plak varligi 4, kronun gingivalorta üçlüsünü kaplayan koronal üçlüye uzanabilen plak varligi 5 puan olacak §ekilde skorlama yapildi.

Bu çali§mada elde edilen veriler SPSS 20 paket programi (SPSS Inc, Chicago, IL, ABD) ile analiz edildi. Her iki gruba ait firçalama öncesi ve sonrasi skorlarin yer aldigi sonuçlarin istatistiksel analizi ise Mann Whitney U testi ve Wilcoxon testi kullanilarak tamamlandi.

Bulgular

Ksilitol grubunda plak indeksi ilk degerleri, plak indeksi son degerlerine göre anlamli derecede yüksekti (p<0.05). Ksilitolsüz grupta plak indeksi ilk degerleri, plak indeksi son degerlerine göre anlamli derecede yüksekti (p<0.05).

Plak indeksi ilk degerleri ve plak indeksi son degerleri bakimindan ksilitollü ve ksilitolsüz di§ firçasi kullanan gruplar arasinda istatistiksel olarak anlamli bir farklilik bulunmadi (p>0.05; Tablo 1).

ÏARTIÇMA

Streptococcus mutans tarafindan fermente edilemedigi için asit olu§umuna neden olmamasi ve S. mutans büyümesini inhibe edebilmekteki rolü bilinen ksilitol özellikle günümüz di§ hekimliginde çürük profilaksisinde kullanilmaktadir.15 Bununla beraber yine ksilitolün daha az bakteriyel polisakkarit olu§turdugu için plak miktarini azaltabildigi de bilinmektedir.16

Dogal bir §eker alkolü olan ksilitolün, sistemik olarak a§iri dozda alindigi takdirde, ozmotik diyare ve laksatif etki gibi yan etkileri olabilmektedir. Bu yan etkinin ise çocuklarda günde 15 gr ve üstü sistemik ksilitol alimi ile görülebilecegi bildirilmektedir. Bebeklik döneminde 6. aydan itibaren ksilitolün güvenle kullanilabilecegi belirtilmiçtir.17 Bu çali§mada kullanilan firçalarin her biri sadece 0.10 gr ksilitol içermekte ve içerdigi macunun tamaminin yutuldugu varsayilsa bile günlük doz asilmamaktadir.

Günümüzde di§ yüzeyindeki plak miktarinin tespitinde pek çok farkli yöntem kullanilmaktadir. Özellikle periodontal hastaliklarin varliginda tedavi öncesi ve sonrasi degerlendirmelerin yapilmasinda, deneysel çali§malarda, oral hijyen ürünlerinin etkinliginin degerlendirilmesinde plagin dagilimi, derinligi ve di§ yüzeyinde bulundugu alanlar hakkinda bilgi sahibi olabilmek adina bu yöntemlerin kullanilmasi hekimler için oldukça önemlidir. Plak miktarinin ve yayiliminin tespitindegelenekselyôntem,plakboyamasonrasiçe§itli indekslerin kullanimi ile plagin skorlanmasidir. Ancak, son yillarda intraoral fotografiar, QLF (Quantitative Lightinduced Fluorescence), floresan boya kullanimi sonrasi dijital imaj analizi, 3-boyutlu yüzey haritalama gibi yöntemler de plak çali§malarinda kullanilmaktadir.18'19 Bu çali§mada plak boyama sonrasi intraoral fotografiar alinarak skorlama bilgisayar üzerinde dijital görüntüler üzerinden gerçekleçtirilmiçtir.

Çali§manin skorlamasi intraoral fotografiar üzerinden yapilacagindan agiz içerisinde alinan fotograflarda en rahat görüntülenebilen di§ler olan ön keser di§ler tercih edilmiçtir.

Çali§mada diger tüm özellikleri bakimindan ayni olan, ksilitol içeren ve içermeyen iki di§ firçasinin firçalamayi takiben plak kaldirma üzerindeki etkisi degerlendirilmiçtir.

Çali§mayi standardize edebilmek açisindan en önemli hedeflerden biri, çali§mada yer alan tüm çocuklarin mümkün oldugu kadar ayni yöntemle ve ayni etkinlikte di§ firçalamalarini saglamak olarak belirlenmiçtir. Buna yönelik olarak; firçalama öncesi tüm çocuklara ayni ara§tirmaci tarafindan oral hijyen egitimi verilerek dogru ve etkili di§ firçalama anlatilmi§, plak boyamasi sonrasi di§ firçalama içlemi ara§tirmacinin gözetimi altinda gerçekle§tirilmi§tir. Böylece çocuklarin ve diçlerdeki plak miktarlari arasi kar§ila§tirmanin firçalama farkliligindan kaynakli degi§kenlik göstermesinin önüne geçilmesi amaçlanmi§tir. Ayrica çali§mada verilen oral hijyen egitimi sonucunda çocuklarin gösterildigi üzere etkin firçalama yapabilmesi adina motor kas faaliyetlerinin tamamen geliçtigi bir dönem olan 10-11 ya§ grubu tercih edildi.

Plak miktarini azaltmadaki etkisi iyi bilinen ksilitolün tek kullanimda plak miktarinda önemli bir degiçiklige neden olmamasi, ksilitolün bu etkisini uzun vadede plak birikimini azaltmasiyla gösterdigini dü§ündürmektedir. Çali§manin sonuçlarina göre her iki grupta da ilk ve son degerler arasinda anlamli farklilik bulunmasi mekanik temizligin önemini bir kere daha göstermi§tir. Bunun için yine benzer firçalarla yapilabilecek daha uzun süreli çali§malar bu konuda yol gösterici olabilecektir. Ancak bu §ekilde planlanabilecek çali§malarda da standardizasyon açisindan çocugun her seferinde ayni §ekilde di§ firçaladigindan emin olunmasi gerekmektedir. Aksi takdirde mekanik temizligin farkliligindan kaynaklanabilecek degiçiklikler ksilitolün etkinliginin dogru §ekilde karçilaçtirilabilmesinin önüne geçecektir.

SONUÇ

Çali§manin sonuçlarina göre di§ firçalama öncesi ve sonrasinda her iki grupta da farklilik görülmekle beraber, istatistiksel açidan gruplar arasi anlamli bir fark olu§madigi belirlenmiçtir. Bu sonuç, plak kaldirma açisindan en önemli faktörün mekanik temizlik oldugunu bir kere daha göstermi§tir.

ÏEÇEKKÜR VE ANMA

Bu çaliçma 2-5 Kasim 2015 tarihinde Girne'de (KKTC) düzenlenen 22. Türk Pedodonti Dernegi Kongresi'nde poster olarak sunulmuçtur.

Çikar çatismasi: Yazarlar bu çaliçmayla ilgili herhangi bir çikar çatiçmalarinm bulunmadigini bildirmiçlerdir.

Sidebar

Kaynak Göstermek I'ç'in: Ulusu T, inan G, Kurt AA. Ksilitol emdirilmiç tek kullanimlik diç firçasinin plak kaldirma etkinliginin 10-11 yaç grubu çocuklarda in vivo olarak degerlendirilmesi. Acta Odontol Turc 2017;34(1):38-41

EditöR: Levent Özer, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye

Yayin Hakki: © 2017 Ulusu ve ark. Bu eserin yayin hakki Creative Commons Attribution License ile ruhisatlandirilmiçtir. Sinirsiz kullanim, dagitim ve her türlü ortamda çogaltim, yazarlar ve kaynagin belirtilmesi kaydiyla serbesttir.

[Abstract in English is at the end of the manuscript]

References

Kaynaklar

1. Papaioannou W, Vassilopoulos S, Vrostos I, Margaritis V, Panis V. A comparison of a new alcohol-free 0,2% chlorhexidine oral rinse to an established 0,2% chlorhexidine rinse with alcohol for the control of dental plaque accumulation. Int J Dent Hyg 2016;14:272-7.

2. Supranoto SC, Slot DE, Addy M, Van der Weijden GA. The effect of chlorhexidine dentifrice or gel versus chlorhexidine mouthwash on plaque, gingivitis, bleeding and tooth discoloration: a systematic review. Int J Dent Hyg 2015;13:83-92.

3. Slot DE, Berchier CE, Addy M, Van der Velden U, Van der Weijden GA. The efficacy of chlorhexidine dentifrice or gel on plaque, clinical parameters of gingival inflammation and tooth discoloration: a systematic review. Int J Dent Hyg 2014;12:25-35.

4. Nayak PA, Nayak UA, Mythili R. Effect of Manuka honey, chlorhexidine gluconate and xylitol on the clinical levels of dental plaque. Contemp Clin Dent 2010;4:214-7.

5. Bahador A, Lesan S, Kashi N. Effect of xylitol on cariogenic and beneficial oral sterptococci: a randomized, double blind crossover trial. Iran J Microbiol 2012;2:75-81.

6. Subramaniam P, Nandan N. Effect of xylitol, sodium fluoride and triclosan containing mouth rinse on Streptococcus mutans. Contemp Clin Dent 2011;4:287-90.

7. Söderling E, Isokangas P, Pienihäkkinen K, Tenovuo J, Alanen P. Influence of maternal xylitol consumption on mother-child transmission of mutans streptococci: 6-year follow-up. Caries Res 2001;35:173-7.

8. Isokangas P, Söderling E, Pienihäkkinen K, Alanen P. Occurrence of dental decay in children after maternal consumption of xylitol chewing gum, a follow-up from 0 to 5 years of age. J Dent Res 2000;79:1885-9.

9. Söderling EM. Xylitol, Mutans Streptococci and Dental Plaque. Adv Dent Res 2009;21:74-8.

10. Söderling E, Hirvonen A, Karjalainen S, Fontana M, Catt D, Seppa L. The effect of xylitol on the composition of the oral flora: a pilot study. Eur J Dent 2011;5:24-31.

11. Kumar S, Sogi SH, Indushekar KR. Comparative evaluation of the effects of xylitol and sugar-free chewing gums on salivary and dental plaque pH in children. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2013;31:240-4.

12. Zhan L, Cheng J, Chang P, Ngo M, Den Besten PK, Hoover CI, et al. Effects of xylitol wipes on cariogenic bacteria and caries in young children. J Dent Res 2012;91:85-90

13. Pretty IA, Edgar WM, Smith PW, Higham SM. Quantification of dental plaque in the research environment. J Dent 2015;33:193-207.

14. Kelly A, Antonio AG, Maia LC, Luiz RR. Reliability assessment of a plaque scoring index using photographs. Methods Inf Med 2008;47:443-7.

15. Söderling E, ElSalhy M, Honkala E, Fontana M, Flannagan S, Eckert G, et al. Effects of short-term xylitol gum chewing on the oral microbiome. Clin Oral Investig 2015;19:237-44.

16. Kumar S, Sogi SH, Indushekar KR. Comparative evaluation of the effects of xylitol and sugar-free chewing gums on salivary and dental plaque pH in children. J Indian Soc Pedod Prev Dent 2013;31:240-4.

17. Vernacchio L, Corwin MJ, Vezina RM, Pelton SI, Feldman HA, Coyne-Beasley T, et al. Xylitol syrup for the prevention of acute otitis media. Pediatrics 2014;133:289-95.

18. Carter K, Landini G, Walmsley AD. Automated quantification of dental plaque accumulation using digital imaging. J Dent 2004;32:623-8.

19. Raggio DP, Braga MM, Rodrigues JA, Freitas PM. Reliability and discriminatory power of methods for dental plaque quantification. J Appl Oral Sci 2010;2:186-93.