Pengglotisan Geseran /s/ dalam Bahasa Kerinci

Abstract

Makalah ini bertujuan untuk menjelaskan proses perubahan bunyi frikatif alveolar /s/ kepada bunyi frikatif glotis [h] dalam bahasa Kerinci. Wujudnya penutur bahasa Kerinci di Malaysia disebabkan mobiliti dan perpindahan penuturnya yang berasal dari Sumatera Barat, Indonesia. Bahasa Kerinci yang dituturkan dikedua-dua buah negara mempunyai sistem sebutan yang berbeza antara satu sama lain. Namun, sistem fonologi bahasa Kerinci yang digunakan di Malaysia masih belum dibincangkan secara teoritikal. Sampel kajian dipilih dalam kalangan masyarakat Melayu Kerinci di Kampung Sungai Lui, Hulu Langat Selangor yang berusia dalam lingkungan 50 tahun dan ke atas. Maklumat dan data diperoleh melalui teknik pemerhatian, temu bual dan rakaman yang bertujuan merekod pertuturan responden untuk ditranskripsi serta dianalisis untuk menjelaskan perubahan bunyi yang berlaku. Kajian ini menerapkan kerangka fonologi generatif untuk menjelaskan proses pengglotisan /s/ kepada [h]. Proses fonologi yang berlaku bukan sahaja melibatkan perubahan pada segmen /s/ tetapi turut mengubah bunyi-bunyi vokal yang mendahului segmen tersebut, iaitu vokal /a, i, u/. Hasil kajian menunjukkan vokal /a, i, u/ yang mendahului segmen /s/ dalam bahasa Kerinci akan mengalami proses fonologi dan menghasilkan bentuk permukaan yang berbeza antara satu sama lain. Proses fonologi yang terlibat adalah rumus peninggian vokal yang mengubah bunyi /as/ kepada [ɛh] dan rumus perendahan vokal yang mengubah bunyi /is/ kepada [æh] dan /us/ kepada [awh]. Namun, setiap perubahan yang berlaku memerlukan huraian atur rumus untuk menjelaskan proses mana yang berlaku terlebih dahulu. Dapatan menunjukkan bahawa rumus pengglotisan geseran yang mengubah segmen /s/ kepada [h] hanya berlaku selepas pelaksanaan rumus-rumus yang menyebabkan perubahan pada vokal-vokal tersebut. Hal ini bagi memenuhi syarat lingkungan yang telah ditetapkan terhadap rumus-rumus yang telah dinyatakan.

Alternate abstract:

The aim of this article is to explain the changes of the alveolar fricative /s/ to the glottal fricative [h] in Kerinci. The existence of Kerinci-language in Malaysia is due to the mobility and migration of speakers who came from West Sumatra, Indonesia. Both Kerinci languages spoken in those two countries have different set of sound system. However, Kerinci phonological system in Malaysia has not been theoretically discussed. . The sample selected in the Kerinci Malay community in Kampung Sungai Lui, Hulu Langat are aged between 50 years and above. Data was obtained through observations and interviews. The recording was then transcribed for the purpose of analyzing and explaining the sound changes. The study employs the generative phonology framework to explain the changes of /s/ to [h]. The phonological processes does not only involve changes to segment /s/, but also affects preceeding vocal sounds such as /a, i, u/. The results showed that vowel /a, i, u/ that precedes the segment /s/ in Kerinci will experience a phonological process and produce a different surface from each other. The phonological processes involved are vocal raising rule that change /as/ to [ɛh] and vowel reduction rule that change /is/ to [æh] and /us/ to [awh]. However, any changes require a description of the program formulas to describe the process that first occurs. The results show that the changes of segment /s/ to [h] only occur after the implementation of the rules that change the vowels in order to comply to the conditions specified on common stated rules.