PIGMALION

Headnote

PORTRETY FILMOWE

Pigmalion jest postacia, wywodzaca. sic z mitologii greckiej. Byl mitycznym królem Cypru i zarazem slynnym rzezbiarzem. Zakochai sic w wykonanym przez siebie posagu, który na jego prosbç ozywila bogini Afrodyta. Nadal kobiecie imie. Galatea i poslubil ja. Mit znarty jest wlasnie w tej skróconej wersji, która wymaga dopelnienia. Pigmalion zakochai sic w bogini Afrodycie, która nie odwzajemnila jego uczuc. Wówczas wyrzezbil z kosci sloniowej jej posag, a bogini ulitowawszy sic nad rzezbiarzem ozywila go. Galatea urodzila Pigmalionowi syna Paf osa i corkç Metarme. Tyle zródla greckie.

Jakkolwiek moglibysmy interpretowac oryginalny mit i rozne jego postaci, w naszej lektuxze uzyskai tç wlasnie wersjç kanoniczn%, powszechnie znan%, zgodnie z która_ Pigmalion stworzyì posaj kobiety idealnej na podobienstwo bogini, a ona tchncìa wen zycie.

Podobnie jak Ewa powstala z zebra Adama jako sui generis pochodna pernej, integralnej istoty ludzkiej, a nie rownorzçdny autonomiczny byt, tak Galatea jest ozywionym fantazmatem mçskim. Pigmalion pokochai tç, którg sam stworzyl, a bogini ozywila ów twór idealny. Zywotnosc tego mitu, jego kolejna reinkamacja swiadczy, jak glçboko zakorzenione jest wyobrazenie o tym, czym (nie kim) jest w istocie kobieta widziana oczami mezczyzny. Kobieta, jakiej pragnie, którq sam musi stworzyc, by mogia mu przyniesc idealne spemienie.

Modelem Pigmaliona naszych czasów stai sic nie mityczny król cypryjski, lecz pewien zatwardziary stary kawaler, lingwista Henry Higgins, specjalista w dziedzinie fonetyki. Mowa oczywiscie o bohaterze sztuki George'a Bernarda Shawa "Pigmalion", która powstala w 1912 roku. Temat byl popularny wsród dramaturgów epoki wiktorianskiej, Shaw znal utwory swoich poprzedników, a przede wszystkim "Pigmaliona i Galateç", komediç Williama Schwencka Gilberta z 1871 oraz jej wersjç burleskowq. Sztuka Shawa od razu wystawiona w Wiedniu, Nowym Jorku i Londynie cieszyla sic ogromnym powodzeniem i rozbudzita entuzjazm takte dia... fonetyki. Spekulowano czy profesor Higgins wzorowany byl na jakiejs rzeczywistej postad. Shaw korespondowal i utrzymywal tez osobisty kontakt ze znanymi wówczas fonetykami - Henrym Sweetem i Danielem Jonesem, ale jego Higgins byl jednak postacia zrodzonq z wyobrazni, jako ze niewiele tez laczyto go z mitycznym cypryjskim królem. Poza, oczywiscie, sprawq koronn%. z niewdziçcznej materii tworzy arcydzielo. Uczac Elizç Doolittle, kwiaciarkç z londynskich slumsów, poshigujaa sic wylacznie cockneyem, nieskazitelnej wymowy i doskonarych manier, sprawia, iz uchodzi ona za ksiçzniczkç, budzac powszechny zachwyt.

, .Pigmalion", romans w picchi aktach, nie opowiada w istocie...