Romatoid Artritli Hastalarda Statik ve Dinamik Pupillometri Parametrelerinin Değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Romatoid artritli yetişkin hastalarda statik ve dinamik pupilla yanitlarini saǧlikli yetişkinler ile karşilaştirmayi amaçladik. Yöntemler: Bu prospektif çalişmaya, oftalmolojik muayenede herhangi bir patoloji saptanmayan romatoid artritli yetişkin hastalar ile benzer yaş ve cinsiyetteki saǧlikli yetişkinler dâhil edildi. Statik ve dinamik pupilla yanitlari otomatik pupillometri cihazi (MonPackOne; Metrovision, Perenchies, Fransa) kullanilarak ölçüldü. Statik pupillometri ölçümlerinden skotopik, mezopik, düşük fotopik ve yüksek fotopik pupil çaplari kaydedildi. Dinamik pupillometri ölçümlerinden ise dinlenme pupil çapi, pupil kontraksiyon amplitüdü, pupil kontraksiyon latansi, pupil kontraksiyon süresi, pupil kontraksiyon hizi, pupil dilatasyon latansi, pupil dilatasyon süresi ve pupil dilatasyon hizi deǧerleri kaydedildi. Bulgular: Çalişmaya 32 romatoid artritli hasta, 30 saǧlikli kontrol alindi. Romatoid artrit ve kontrol grubunda yaş ve cinsiyet açisindan istatistiksel anlamli fark izlenmedi (Sirasiyla; p=0.621, p=0.806). Romatoid artrit grubunda statik pupilla yanitlarindan skotopik pupil çapi kontrol grubuna göre anlamli olarak yüksekti (p=0.02). Mezopik, düşük fotopik ve yüksek fotopik ortamlardaki pupil çaplari arasinda romatoid artrit grubu ile kontrol grubu arasinda istatiksel olarak anlamli fark yoktu. Dinamik pupillometri ölçümlerinden pupil dinlenme çapi romatoid artrit grubunda istatiksel olarak anlamli derecede geniş olarak ölçülürken (p<0.005), pupil kontraksiyon latansi uzamiş olarak tespit edildi (p<0.005). Diǧer dinamik pupillometri ölçümlerinde ise anlamli fark yoktu. Sonuç: Romatoid artritli yetişkin hastalarda kontrol grubuna göre skotopik pupil çapi anlamli olarak yüksek, pupil dinlenme çapi geniş ve pupil kontraksiyon latansi uzamiş olarak tespit edildi. Bulgular romatoid artritte gelişebilen muhtemel otonomik disfonksiyon ile ilişkili olabilir. Bu amaçla, otomatik pupillometri, bu hastaliǧa atfedilen mortalite ve morbidite oranlarini azaltmak amaciyla otonom disfonksiyonun erken teşhisi için kolay uygulanabilir, noninvaziv bir tarama seçeneǧi olarak düşünülebilir. Methods: In this prospective study, adult patients with rheumatoid arthritis without any pathology in ophthalmologic examination and healthy adults of similar age and gender were included. Static and dynamic pupillary responses were measured using an automatic pupillometry device (MonPack One; Metrovision, Perenchies, France). Scotopic, mesopic, low photopic and high photopic pupil diameters were recorded from static pupillometry measurements. Among the dynamic pupillometry measurements, resting pupil diameter, pupil contraction amplitude, pupillary contraction latency, pupillary contraction time, pupillary contraction velocity, pupillary dilatation latency, pupil dilation time and pupillary dilation rate were recorded. Results: Thirty-two patients with rheumatoid arthritis and 30 healthy controls were included in the study. No statistically significant difference was observed in terms of age and gender in the rheumatoid arthritis and control groups (Respectively; p=0.621, p=0.806). Scotopic pupil diameter, one of the static pupillary responses, was significantly higher in the rheumatoid arthritis group than in the control group (p=0.02). There was no statistically significant difference between the rheumatoid arthritis group and the control group between pupil diameters in mesopic, low-photopic and high-photopic environments. From dynamic pupillometry measurements, the resting diameter of the pupil was statistically significantly larger in the rheumatoid arthritis group (p<0.005), while the pupillary contraction latency was found to be prolonged (p<0.005). There was no significant difference in other dynamic pupillometry measurements. Conclusion: In adult patients with rheumatoid arthritis, the scotopic pupil diameter was found to be significantly higher, the pupil resting diameter was wider, and the pupillary contraction latency was prolonged compared to the control group. Findings may be related to possible autonomic dysfunction that may develop in rheumatoid arthritis. For this purpose, automatic pupillometry can be considered as an easily applicable, noninvasive screening option for early diagnosis of autonomic dysfunction in order to reduce the mortality and morbidity rates attributed to this disease.

Headnote

Öz

Amaç: Romatoid artritli yetişkin hastalarda statik ve dinamik pupilla yanitlarini saǧlikli yetişkinler ile karşilaştirmayi amaçladik. Yöntemler: Bu prospektif çalişmaya, oftalmolojik muayenede herhangi bir patoloji saptanmayan romatoid artritli yetişkin hastalar ile benzer yaş ve cinsiyetteki saǧlikli yetişkinler dâhil edildi. Statik ve dinamik pupilla yanitlari otomatik pupillometri cihazi (MonPackOne; Metrovision, Perenchies, Fransa) kullanilarak ölçüldü. Statik pupillometri ölçümlerinden skotopik, mezopik, düşük fotopik ve yüksek fotopik pupil çaplari kaydedildi. Dinamik pupillometri ölçümlerinden ise dinlenme pupil çapi, pupil kontraksiyon amplitüdü, pupil kontraksiyon latansi, pupil kontraksiyon süresi, pupil kontraksiyon hizi, pupil dilatasyon latansi, pupil dilatasyon süresi ve pupil dilatasyon hizi deǧerleri kaydedildi. Bulgular: Çalişmaya 32 romatoid artritli hasta, 30 saǧlikli kontrol alindi. Romatoid artrit ve kontrol grubunda yaş ve cinsiyet açisindan istatistiksel anlamli fark izlenmedi (Sirasiyla; p=0.621, p=0.806). Romatoid artrit grubunda statik pupilla yanitlarindan skotopik pupil çapi kontrol grubuna göre anlamli olarak yüksekti (p=0.02). Mezopik, düşük fotopik ve yüksek fotopik ortamlardaki pupil çaplari arasinda romatoid artrit grubu ile kontrol grubu arasinda istatiksel olarak anlamli fark yoktu. Dinamik pupillometri ölçümlerinden pupil dinlenme çapi romatoid artrit grubunda istatiksel olarak anlamli derecede geniş olarak ölçülürken (p<0.005), pupil kontraksiyon latansi uzamiş olarak tespit edildi (p<0.005). Diǧer dinamik pupillometri ölçümlerinde ise anlamli fark yoktu. Sonuç: Romatoid artritli yetişkin hastalarda kontrol grubuna göre skotopik pupil çapi anlamli olarak yüksek, pupil dinlenme çapi geniş ve pupil kontraksiyon latansi uzamiş olarak tespit edildi. Bulgular romatoid artritte gelişebilen muhtemel otonomik disfonksiyon ile ilişkili olabilir. Bu amaçla, otomatik pupillometri, bu hastaliǧa atfedilen mortalite ve morbidite oranlarini azaltmak amaciyla otonom disfonksiyonun erken teşhisi için kolay uygulanabilir, noninvaziv bir tarama seçeneǧi olarak düşünülebilir.

Anahtar kelimeler: Romatoidartrit; statik pupilometri, dinamik pupillometri

Abstract

Methods: In this prospective study, adult patients with rheumatoid arthritis without any pathology in ophthalmologic examination and healthy adults of similar age and gender were included. Static and dynamic pupillary responses were measured using an automatic pupillometry device (MonPack One; Metrovision, Perenchies, France). Scotopic, mesopic, low photopic and high photopic pupil diameters were recorded from static pupillometry measurements. Among the dynamic pupillometry measurements, resting pupil diameter, pupil contraction amplitude, pupillary contraction latency, pupillary contraction time, pupillary contraction velocity, pupillary dilatation latency, pupil dilation time and pupillary dilation rate were recorded. Results: Thirty-two patients with rheumatoid arthritis and 30 healthy controls were included in the study. No statistically significant difference was observed in terms of age and gender in the rheumatoid arthritis and control groups (Respectively; p=0.621, p=0.806). Scotopic pupil diameter, one of the static pupillary responses, was significantly higher in the rheumatoid arthritis group than in the control group (p=0.02). There was no statistically significant difference between the rheumatoid arthritis group and the control group between pupil diameters in mesopic, low-photopic and high-photopic environments. From dynamic pupillometry measurements, the resting diameter of the pupil was statistically significantly larger in the rheumatoid arthritis group (p<0.005), while the pupillary contraction latency was found to be prolonged (p<0.005). There was no significant difference in other dynamic pupillometry measurements. Conclusion: In adult patients with rheumatoid arthritis, the scotopic pupil diameter was found to be significantly higher, the pupil resting diameter was wider, and the pupillary contraction latency was prolonged compared to the control group. Findings may be related to possible autonomic dysfunction that may develop in rheumatoid arthritis. For this purpose, automatic pupillometry can be considered as an easily applicable, noninvasive screening option for early diagnosis of autonomic dysfunction in order to reduce the mortality and morbidity rates attributed to this disease.

Keywords: Rheumatoid arthritis; static pupilometry, dynamic pupillometry.

Objective: We aimed to compare static and dynamic pupillary responses in adult patients with rheumatoid arthritis with healthy adults.

GİRİŞ

Romatoidartrit (RA), vasküler, metabolik ve çeşitli multisistemik komorbiditelerle ilişkili, dejeneratif eklem hasarina yol açan progresif, kronik otoimmüninflamatuar bir hastaliktir. RA'daki inflamatuar süreç sempatik sinir sistemi aktivitesinde artiş ile kendini gösteren otonom disfonksiyona neden olmaktadir1. RA'nin dünya çapinda artan prevalansi ve insidansi nedeniyle büyük bir küresel halk saǧliǧi sorunu oluşturduǧu düşünülmekte ve hastaliǧin oluşturduǧu ekonomik, sosyal ve psikolojik kayiplarin önlenmesi büyük önem taşimaktadir2. RA'ya baǧli morbidite ve mortalitedeki artiş bilinen klasik risk faktörleri ile tam olarak açiklanamadiǧindan riskin deǧerlendirilmesinde ve sistemik tutulumunun erken tanisinda yeni metotlara ve parametrelere gereksinim duyulmaktadir3. Bu baǧlamda otonom sinir sistemindeki dengesizlik ile çeşitli otoimmüninflamatuar hastaliklar arasindaki ilişkiler İncelenmekte; RA'nin erken tanisi, takibi ve yeni etkin tedavilerinin bulunmasi için çaba harcanmaktadir4.

Otonom sinir sistemi (OSS), kan basinci, kalp hizi, solunum, sindirim ve cinsel uyarilma dâhil olmak üzere istemsiz fizyolojik süreçleri düzenleyen periferik sinir sisteminin (PSS) bir alt bileşenidir ve bu sistemdeki çeşitli nedenlerle ortaya çikan bozukluklar otonom disfonksiyon olarak adlandirilir. Bir bütün olarak ele alindiǧinda otonom disfonksiyon nadir deǧildir. En yaygin otonomik disfonksiyon kardiyovasküler alanda meydana gelir ve senkopa yol açan anormal vazovagal yanittan oluşur. Diǧer yaygin belirtiler, postural taşikardi, üriner inkontinans, fasiyal vazomotor ve oküler semptomlar gibi bazi otonomik rahatsizliklardir5-6. Otonom disfonksiyonun göze çarpan özelliklerini test etmek, genellikle taniyi doǧrulamak ve farmakolojik tedaviyi destekleyen nesnel kanitlar sunmak için gereklidir. Bu amaçla öncelikle kardiyovasküler refleksler, gündelik terleme paternleri ve pupilla deǧişiklikleri gözlemlemlenir7.

Pupil işik refleksi, işiǧa tepki olarak göz bebeǧi çapindaki deǧişikliktir. Pupilla çapi irisin sfinkter ve dilatatör kaslari araciliǧiyla otonom sinir sistemi tarafindan kontrol edilmektedir. Parasempatik nöronlar, siliyer ganglionda sinaps yapan Edinger-Westphal çekirdeǧinden kaynaklanmakta ve irisin sfinkter kaslarini inerve ederek miyozis oluştururken; sempatik nöronlar üst servikal ganglionda sinaps yapan posterior hipotalamustan kaynaklanmakta ve irisin dilatatör kaslarini inerve ederek midriyazise sebep olmaktadir. Pupil işik refleksi retinadan başlayip orta beyne kadar giden afferent bir yol ile orta beyinden başlayip otonomik fonksiyonlarla pupilla hareketlerini saǧlayan iris sfinkter ve dilatatör kaslarini uyaran eden efferent bir yoldan oluşmaktadir89.Pupil işik refleksi görme sistemi, optik sinirin işlevi ve otonom sinir fonksiyonunu deǧerlendirmek için kullanilabilir. Parasempatik sinir sistemi disfonksiyonu, işiǧa maruz kalma ile gözbebeǧi daralmasinda azalmaya neden olurken, sempatik sinir sistemindeki işlevsizlik karanlikta gözbebeǧinde genişlemede gecikmeye yol açar. Pupil boyutunu kontrol eden nöronal yollarin bütünlüǧünü deǧerlendirmek için kullanilabilen pupil yanitinin birçok hastalikta etkilenebileceǧi bildirilmiştir10. Kizilötesi aydinlatma ve yüksek çözünürlüklü kamera sistemi araciliǧiyla pupil yanitinin ölçülmesine izin veren yöntem olan otomatik pupillometri ile pupil çapi noninvazif bir şekilde ve nicel olarak ölçülebilir. Pupillometri kullanilarak skotopik, mezopik veya fotopik görsel koşullar altinda hem statik hem de dinamik ölçümler yapilabilir11.

Çalişmamizda romatoid artritli olgularda pupillanin statik ve dinamik karakteristiklerini tespit etmek istedik. Bu sayede RA patofizyolojisinde suçlanan otonom disfonksiyon varliǧinin tespiti için otomatize pupillometrik ölçümlerin etkinliǧini araştirmayi amaçladik.

YÖNTEMLER

Bu prospektif çalişmaya Kasim 2021-Temmuz 2022 tarihleri arasinda Dicle Üniversitesi Tip Fakültesine Hastanesi genel polikliniǧine rutin göz muayenesi için başvuran yeni romatoid artrit tanisi almiş 32 hasta ve rutin kontrolleri için polikliniǧimize başvuran 30 saǧlikli kontrol dâhil edildi. Çalişmaya DÜTF romatoloji kliniǧinde 2010 Romatoid Artrit Siniflandirma Kriterlerine dayali olarak yakin zamanda kesin RA tanisi konulup henüz herhangi bir tedavi almamiş RA hastalari alindi. DÜTF Hastanesi Klinik Araştirmalar Etik Kurulundan onay alindiktan sonra çalişma başlatildi (Karar no: 20221·5). Tüm hastalar çalişma hakkinda bilgilendirildi ve onam formlari alindi. Çalişmada uygulanan bütün prosedürler Helsinki Deklarasyonu Prensipleri'ne uygun olarak yürütüldü.

Tüm hastalara en iyi düzeltilmiş görme keskinliǧi, göz içi basinci ölçümü dâhil olmak üzere tam bir oftalmolojik muayene yapildi. Çalişmaya hipertansiyon ve diabetes mellitus gibi herhangi bir sistemik hastaliǧi olmayanlar, pupil çapini etkileyebilecek sistemik ve topikal ilaç kullanmayan, iris veya pupil anomalisi olmayan, göz içi cerrahisi olmayan ve oküler travma öyküsü olmayan hastalar dahil edildi. Tüm ölçümler ayni deneyimli poliklinik hemşiresi tarafindan otomatik kantitatif pupillometri sistemi (MonPackOne; Metrovision, Fransa) kullanilarak yapildi.

Yüksek çözünürlüklü bir kamera ile donatilmiş kirmizi, yeşil ve mavi işik yayan diyot kaynaǧindan oluşan pupillometre cihazi ile statik pupillometrive dinamik pupillometri yapilip sonuçlar kaydedildi.

İstatistiksel Deǧerlendirme

Tüm istatistiksel analizler SPSS yazilimi (sürüm 26.0; SPSS Inc., Chicago, IL, ABD) kullanilarak gerçekleştirildi. Demografik verileri hesaplamak için tanimlayici istatistikler kullanildi. Veriler ortalama ± standart sapma olarak ifade edildi. Deǧişkenlerin normal daǧilimini deǧerlendirmek için KolmogorovSmirnov testi kullanildi. Kategorik deǧişkenler baǧimsiz t testi ve Ki-kare testi kullanilarak karşilaştirildi. Tüm sonuçlar için p deǧeri 0,05'in altindakiler istatistiksel olarak anlamli kabul edildi.

BULGULAR

Çalişmaya toplam 62 kişinin 62 gözü dahil edildi. 32 hasta RA grubunu, 30 kişi ise kontrol grubunu oluşturmakta idi. Ortalama yaş RA grubunda 47.40±9.13 yil iken; kontrol grubunda 46.43±5.78 yil idi. RA grubunda hastalarin 17'si kadin, 15'i erkek iken, kontrol grubunun 15'i kadin, 15'i erkek idi. RA ve kontrol grubunda yaş ve cinsiyet açisindan istatistiksel anlamli fark izlenmedi (Sirasiyla; p=0.621, p=0.806). RA ve kontrol grubu arasinda düzeltilmiş en iyi görme keskinliǧi (DEÍGK) ve göz içi basinci açisindan anlamli fark yoktu (Sirasiyla; p=0.474, p=0.358) (Tablo 1).

RA grubunda statik pupilla yanitlarindan skotopikpupil çapi kontrol grubuna göre anlamli olarak yüksekti (p=0.02). Mezopik, düşük fotopik ve yüksek fotopik ortamlardaki pupil çaplari RA grubunda daha yüksek ölçülmüş olsa da iki grup arasinda istatiksel olarak anlamli fark yoktu (Sirasiyla; p=0.20, p=0.059, p=0.71). Dinamik pupillometri ölçümlerinden pupil dinlenme çapi romatoid artrit grubunda istatiksel olarak anlamli derecede geniş olarak ölçülürken (p<0.005), pupil kontraksiyon latansi uzamiş olarak tespit edildi (p<0.005). Diǧer dinamik pupillometri ölçümlerinde ise anlamli fark yoktu (Tablo 2).

TARTIŞMA

Çalişmamizda RA'li yetişkin hastalarda gelişimi muhtemel otonom disfonksiyonu tespit edebilmek için yaptiǧimiz statik ve dinamik pupillometri ölçümlerinde kontrol grubuna göre skotopikpupilçaprni anlamli olarak yüksek, pupil dinlenme çapini geniş ve pupilkontraksiyonlatansini uzamiş olarak tespit ettik.

Pupil muayenesi, subjektif olarak bir işik kaynaǧi araciliǧiyla pupilin işiǧa cevabi ve pupil boyutunun deǧerlendirilmesi ile yapilabildiǧi gibi pupillometri cihazi araciliǧiyla kizilötesi işin kullanilarak daha nesnel ölçümler elde edilerek de yapilabilir. Otomatik standartlaştirilmiş kizilötesi pupillometri, pupillerinnervasyonun güvenli, invazif olmayan bir şekilde deǧerlendirilmesini saǧlar ve OSS'yi incelemek amaciyla çeşitli klinik uygulamalarda kullanilabilir.

RA gibi patolojisinde otonomikdisfonksiyonun araştirildiǧi birçok hastaliǧin yönetimi ve tedavisinde nöronalstimülasyon gibi yöntemler son zamanlarda ilgi çekmektedir. Nöronalgirşimler son zamanlarda RA için geleneksel ve biyolojik ilaçlarla kombinasyon halinde veya bunlarin yerine geçecek devrim niteliǧinde bir terapötik seçenek olarak önerilmiştir. Son birkaç yilda, otonom sistemin bozulmasi, RA başlangici ve aktivitesi ile ilişkilendirilmiştir. Otonom sinir sistemi ve baǧişiklik sistemi arasindaki baǧlanti üzerine yeni araştirmalar, yenilikçi RA yönetim stratejilerinin geliştirilmesinin yolunu açmiştir. Kardiyovasküler tutulum, azalmiş barorefleks duyarliliǧi ve kalp hizi deǧişkenliǧi kaynakli endeksler ve duygu durum bozukluklari, RA'li hastalarda sik görülen komorbiditeler açisindan OSS disfonksiyonu ile ilişkilendirilmiştir12.

Otonom disfonksiyon, RA'li hastalarda kronik inflamasyonun bir sonucu olmaktan çok hastaliǧin erken döneminde görülen bir bulgu gibi görünmektedir. OSS fonksiyonunu deǧerlendirmede kardiyovaskülerrefrekslerin deǧerlendirilmesi önemlidir. Kalp hizinin (KH) normal sinirlar içindeki yüksek deǧişkenliǧi sempatik ve parasempatik sistem arasindaki dengeye dolayisiyla otonomik kontrol mekanizmasinin iyi çalişmasina baǧlidir. KH'deki yüksek deǧişkenlik otonomik fonksiyonun düzenli olduǧunun önemli bir göstergesi iken KH deǧişkenliǧinde azalma yani sempatovagal dengenin kaybi (sempatik aktivitede artma veya parasempatik aktivitede azalma) birçok hastalikta kötü prognozla ilişkili bulunmuştur13'14. OSS aktivitesinin, deneklerin istirahat KH ve KH deǧişkenliǧi ölçümü yoluyla deǧerlendirildiǧi bir çalişmada, daha sonra artrit geliştiren RA riski taşiyan bireylerin istirahat KH'leri saǧlikli deneklere göre önemli ölçüde daha yüksek bulunmuştur15.Bu bulgu, RA'li hastalarda bozulmuş otonom fonksiyonu yansitan diǧer çalişmalardan elde edilen verilerle uyumludur16. Ayrica RA'da hastalik tani kriterlerini karşilanmadan bile otonom disfonksiyon gösterilmiştir17. Maule ve ark. da RA hastalarinda otonom disfonksiyon saptamiş ve bunun patogenezinde OSS yapilarina karşi gelişen otoantikorlarin bir rolü olabileceǧini öne sürmüşlerdir1.

Bertinotti ve arkadaşlari, OSS 'ninromatizmal hastaliklarda deǧişken derecelerde etkilendiǧini söylemişlerdir18. Sistemik lupuseritematozustaOSS'nin parasempatik dali, sempatik daldan daha fazla etkilenmiştir. Sjögrensendromunda, pupiller parasempatik denervasyon belirtileri bildirilmiştir. Romatoidartritte, parasempatik disfonksiyonun göz kuruluǧu bulgulari ile korele olduǧu gösterilmiştir19. Sistemik sklerozda hem sempatik hem de parasempatik bozukluk gösterilmiştir20.

Chen ve ark yaptiǧi çalişmada glokomatöz hasarin üst ve alt retinal alanda genellikle eşit olmadiǧindan yola çikilarak retina duyarliliǧinin asimetrisinin hizli, nesnel, nicel ölçebilmek amaciyla kizilötesi pupillometri kullanilmiştir. Çalişmada horizontal meridyenin üst ve alt retinal yari alanlarina gönderilen eşit işik uyaranlarin asimetrisinin glokomlu hastalarda kontrol grubuna göre daha fazla olduǧu bulunmuştur. Yazarlar, asimetrinin belirlenmesine yönelik bu yaklaşimin glokomlu hastalarinin tespitinde tarama amaçli kullanilabileceǧini ileri sürmüşlerdir21. Benzer şekilde Chang ve arkadaşlari pupillometrinin glokomlu hastalarla ve normal bireyleri ayirt etmek için kullanilabileceǧini göstermiştir22. Fountas ve ark pupillometrininintrakranial patolojiler dahil birçok patolojinin deǧerlendirilmesinde yeri olabileceǧini ileri sürmüşlerdir23. Wilson ve ark pupil dinamiklerinin beyin fonksiyonunun dolayli ölçümünde kullanilabileceǧini; hipoksi ve intrakranial basinç deǧişikliklerinin pupilin işiǧa tepkisini deǧiştirdiǧi belirtmişlerdir24. Yan ve ark4. derecehepatikensefalopatisi olan hastalarin pupil yanitlarinin bozulduǧunu ve karaciǧer transplantasyonu sonrasinda pupilyanitlarinda gecikmeli bir iyileşmenin görüldüǧünü bildirmişlerdir. Yazarlar otomatik pupillometrenin hastalarda nakil öncesi tarama ve nakil sonrasi izleme için potansiyel bir cihaz olabileceǧini ileri sürmüşlerdir25.

Erdem ve ark proliferatif ve nonproliferatifdiyabetik retinopatisi olan DM hastalarinin pupiller cevaplarini incelemiş; otomatik pupillometrinin diyabetik otonom nöropati ile ilişkili mortalite ve morbidite oranlarini azaltmak için kolay uygulanabilir, noninvaziv bir tarama seçeneǧi olabileceǧini söylemişlerdir10. Cankurtaran ve arkadaşlari da pupillometri ile tip 2 diabetesmellituslu hastalarda diyabetin farkli evrelerini karşilaştirdiǧi çalişmalarinda diyabetik hastalarla kontrol grubu arasinda ve proliferatif ve nonproliferatifdibetikretinopatili hastalarin kendi aralarinda pupil cevaplari açisindan anlamli farkliliklar gösterdiǧini bildirmişlerdir. Araştirmacilar otomatik pupilometrinin diyabetik retinopatinin ciddiyetini doǧrulamada faydali olabileceǧi sonucuna varmişlardir26.

RA'da yeni risk deǧerlendirilmesi siniflandirmalari gereksinimden dolayi yapilan çeşitli çalişmalarda otonom disfonksiyonun bu siniflandirmalarin bir parametresi olabileceǧi ileri sürülmüştür27-28. Biz de otomatik pupillometri yardimiyla pupil yanitlarini incelediǧimiz çalişmamizda RA grubunda statik pupilla yanitlarindan skotopikpupil çapini kontrol grubuna göre anlamli olarak yüksek bulduk. Mezopik, düşük fotopik ve yüksek fotopik ortamlardaki pupil çaplari RA grubunda anlamli olmasa da daha yüksekti. Bu durum temelde otonom disfonksiyonu desteklemekle beraber daha önceki çalişmalarda vurgulanan artmiş sempatik aktivite ile uyumlu idi. Yine dinamik pupillometri ölçümlerinden pupil dinlenme çapinin romatoidartrit grubunda istatiksel olarak anlamli derecede geniş ölçülmesi ve pupilkontraksiyonlatansinin uzamiş olarak tespit edilmesi muhtemel otonom disfonksiyonu bulgusu olarak yorumlanabilir. Pupilkontraksiyon süresi RA grubunda kontrol grubuna göre daha kisalmiş olmasina raǧmen bu farkistatiksel olarak anlamli olmayip standart sapmalar oldukça yüksekti. Yine de bu durumun daha geniş randomize kontrollü çalişmalarla ortaya konmasi otonom disfonksiyon tablosunu daha iyi anlamamiza olanak saǧlayabilir.

Sonuç olarak; çalişmamiz normal saǧlikli bireylere göre RA hastalarinda pupillometri ile otonom disfonksiyonu göstermesi yönüyle önceki çalişmalarin farkli yöntemlerle ortaya koyduǧu bulgulari desteklemektedir. OSS ve RA arasindaki ilişkinin ortaya konabilmesi, RA'nin yönetimi ve yeni stratejilerin geliştirilmesine olanak taniyabilir. Bu amaçla, otomatik pupillometri, bu hastaliǧa atfedilen mortalite ve morbidite oranlarini azaltmak amaciyla otonom disfonksiyonun erken teşhisi için kolay uygulanabilir, noninvaziv bir tarama seçeneǧi olarak düşünülebilir. Fakat daha geniş hasta popülasyonuna sahip, prospektif ve uzun dönemli çalişmalardan elde edilebilecek sonuçlar daha net kanitlar ortaya çikaracaktir.

Etik Kurul Karari: DÜTF Hastanesi Klinik Araştirmalar Etik Kurulundan onay alindiktan sonra çalişma başlatildi (Karar no: 20221·5).

Çikar Çatişmasi Beyani: Yazarlar çikar çatişmasi olmadiǧini beyan ederler.

Finansai Destek: Bu çalişma her hangi bir fon tarafindan desteklenmemiştir.

Declaration of Conflicting Interests: The authors declare that there is noconflict of interest.

Financial Disclosure: No financial support was received.

KAYNAKLAR

1. Maule S, Quadri R, Mirante D et al. Autonomic nervous dysfunction in systemic lupus erythematosus and rheumatoid arthritis: possible pathogenic role of autoantibodies to autonomic nervous structures. Clin Exp Immunol 1997:110:423-7.

2. Safiri S, Kolahi AA, Hoy D, et al. Global, regional and national burden of rheumatoid arthritis 1990-2017: a systematic analysis of the Global Burden of Disease study 2017. Annals of the rheumatic diseases 2019, 78.11: 1463-71.

3. Riise T, Jacopsen BK, Gran JT, et al. Total mortality is increased in rheumatoid arthritis. A 17-year prospective study. Clin Rheumatol 2001; 20:123-7.

4. Taylor PC, Holman AJ. Rheumatoid arthritis and the emergence of immuno-autonomics. Rheumatology 2019; 58:2079- 80.

5. Baschieri F, Cortelli P. Circadian rhythms of cardiovascular autonomic function: Physiology and clinical implications in neurodegenerative diseases. Auton Neurosci 2019;217:91-101.

6. Bellon G, Venturin A, Masiero S, Del Felice A. Intra-articular botulinum toxinin jection in complex regional pain syndrome: Case report and review of the literature. Toxicon 2019 01;159:41-44.

7. Barbato AL. Bedside Evaluation of the Autonomic System. In: Walker HK, Hall WD, Hurst JW, editors. Clinical Methods: The History, Physical, and Laboratory Examinations. 3rd ed. Butterworths; Boston: 1990.

8. Shumway CL, Motlagh M, Wade M. StatPearls [Internet]. Stat Pearls Publishing; Treasure Island (FL): Aug 11, 2021. Anatomy, Headand Neck, Eye Extraocular Muscles. [PubMed]

9. Işikay CT. Pupillary functions and disorders. Turkiye Klinikleri J Neurol-Special Topics 2011;4(1):48-55.

10. Erdem, S, Karahan, M, Ava, et al. The effectiveness of automatic pupillometry as a screening method to detect diabetic autonomic neuropathy. International Ophthalmology 2020, 40.11: 3127-34.

11. Zafar SF, Suarez JI. Automated pupillometer for monitoring the critically ill patient: a critical appraisal. Journal of Critical Care 2014, 29.4: 599-603.

12. Ingegnoli F, Buoli M, Antonucci F, et al. The link between autonomic nervous system and rheumatoid arthritis: from bench to bedside. Frontiers in Medicine 2020, 7: 589079.

13. Stein PK, Bosner MS, Kleiger RE, Conger BM. Heart rate variability: a measure of cardiac autonomic tone. AmHeart J 1994:127:420-4.

14. Pumprla J, Howarka K, Groves D et al. Functionalassessment of heart rate variability: physiological basis and practical applications. Int J Cardiol 2002: 84:1-14.

15. Koopman FA, Tang MW, Vermeij J, et al. Autonomic dysfunction precedes development of rheumatoid arthritis: a prospective cohort study. EBio Medicine. 2016; 6:231-7.

16. Adlan AM, Lip GY, Paton JF, et al. Autonomic function and rheumatoid arthritis: a system aticreview. Semin Arthrit Rheum 2014; 44:283-304.

17. Sajadieh A, Nielsen OW, Rasmussen V, et al. Increased heart rate and reduced heart-rate variability are associated with subclinical inflammation in middle-aged and elderly subjects with no apparent heart disease. Eur Heart J 2004;25:363-70.

18. Bertinotti L, Pietrini U, Del Rosso A, et al. Theuse of pupillometry in joint and connective tissue diseases. Ann N Y Acad Sci 2002;966:446-55.

19. Toth C, Fletcher WA. Autonomic disorders and the eye. Journal of Neuro-Ophthalmology 2005, 25.1: 1-4.

20. Denton C P, Ong VH. Systemic sclerosis. Hand book of Systemic Autoimmune Diseases 2004; 3: 253-64.

21. Chen Y, Wyatt HJ, Swanson WH. Pupillary evaluation of retinal asymmetry: Development and initial testing of a technique. Vision Res 2005;45(19):2549-63

22. Chang DS, Arora KS, Boland MV, et al. Development andvalidation of an associative model for the detection of glaucoma using pupillography. Am J Ophthalmol 2013;156(6):1285-96.

23. Fountas KN, Kapsalaki EZ, Machinis TG, et al. Clinical implications of quantitative infrared pupillometry in neurosurgical patients. Neurocritical Care 2006;5(1): 55-60.

24. Wilson MH, Edsell M, Imray C, et al. Changes in pupil dynamics at high altitude an observational study using a handheld pupillometer. High Alt Med Biol 2008;9(4):319-25.

25. Yan S, Tu Z, Lu W, et al. Clinical utility of an automated pupillometer for assessing and monitoring recipients of liver transplantation. Liver Transpl 2009;15(12):1718-27.

26. Cankurtaran V, Ilhan C, Tekin K, et al. Use of automated quantitative pupillo metric evaluation for monitoring the severity of diabetic retinopathy. Arq Bras Oftalmol. 2021;84(1):37-44.

27. Lombardi F. Sympathetic activation and sub-clinical inflammation: a new combination to identify high-risk subjects. Eur Heart J 2004; 25: 359-60.

28. Shehab AM, MacFadyen RJ, McLaren M, et al. Sudden unexpected death in heart failure may be preceded by short term, intraindividual increases in inflammation and in autonomic dysfunction: a pilot study. Heart 2004; 90: 1263.

Sidebar

Geliş: 09.09.2022; Revizyon: 30.11.2022; Kabul Tarihi: 02.12.2022

Yazişma Adresi / Correspondence: Mehmet Emin Dursun, Dicle Üniversitesi Tip Fakültesi Göz Hastaliklari Anabilim Dali, Diyarbakir, Türkiye, e-mail: [email protected]