SÜHEYL Ü NEVBAHAR'DA HAYVAN ADLARI/ANIMAL NAMES in SUHAYL U NEVBAHÂR

Headnote

Özet

Bu makalede Süheyl ü Nevbahâr'da kullanilan hayvan adlari, yapisal ve anlamsal özellikleri ve kökenleri bakimlarindan incelenmiçtir. 5703 beyitlik SN mesnevisi, 1350'de Hoca Mesud tarafindan Farsçadan Tûrkçeye çevrilmiçtir. Mesnevide, Yemen padiçahinin oglu Süheyl ile Çin imparatorunun kizi Nevbahar arasindaki açk anlatilir. SN zengin bir sözvarligina sahiptir. Mesnevi metninde çok sayida hayvan adi sikça kullanilmiçtir. 96 hayvan adi 606 kez kullanilmiçtir. Bunlardan en sik kullanilanlari, at (191), kuç (53), arslan (30), it (25) ve tavar (20) dir. Adlarin 68'i Tûrkçe, 18'i Farsça, 8'i Arapça ve 2'si Yunancadir. 16 hayvan adi {ahta, bedinus/bidnus, bûzine, çetûk, deglûgeç, esb, gurâb, murg, neheng, peleng, su issi, ?îr, ?ütür murg, tayr, uçar ve yam) bugün Tûrkçe yazi dilinde kullanilmamaktadir.

Anahtar Sözcükler:Eski Anadolu Tûrkçesi, hayvan adlari, Tûrkçenin söz varligi, Süheyl ü Nevbahâr

ANIMAL NAMES in SUHAYL U NEVBAHAR

Abstract

In this article, the animal names in Suhayl u Nevbahâr were studied in terms of origins and structural, semantic features. SN was a masnavi composed of 5703 couplets, and it was translated in 1350 into Turkish from Persian by Hoca Mes'ud. Masnavi is a long poetic story of love between Suhayl, the son Yemen sultan's son, and Nevbahâr, the Chinese emperor's daughter. SN has a rich vocabular. There are many animal names in the text of Masnavi. 96 animal names were used 606 times in the manuscripts text. 68 names are in Turkish, 18 names are in Persian, 8 names are in Arabic and 2 names are in Greek. The most commonly used names are: at (191), kus (53), arslan (30), it (25) and tavar (20). The majority of the names are Turkish. Today, 16 names of these animal names aren't used in Turkish: ahta, bedinus/bidnus, bûzine, çetük, deglügeç, esb, gurâb, murg, neheng, peleng, su issi, sîr, sütür murg, tayr, uçar ve yam.

Key Words:Old Anatolian Turkish, animal names, Turkish vocabulary, Suhayl u Nevbahâr

C. Kisaltmalar

DLT: Divanü Lügati't - Türk

DS: Derleme Sözlügü

ET: Eski Türkçe

ETG: Eski Türenin Grameri

KB: Kutadgu Bilig

KS: Kipçak Türkçesi Sözlügü

OT: Orta Türkçe

SN: Süheyl ü Nevbahär

TS: Tm-kçe Sözlük

YTS: Yeni Tarama Sözlügü

(ProQuest: ... denotes non-US-ASCII text omitted.)

GIRIÇ

Bilinen iki nüshasi (Mordtmann nüshasi, Dehri Dilçin nüshasi) bulunan Süheyl ü Nevbahar, 1350 yilinda Hoca Mesud tarafindan Farsçadan TCrkçeye çevrilmiç 5703 beyitten oluçan...