Saraybosna, 1941-1945: Hitler Avrupasi'nda Müslümanlar, Hiristiyanlar ve Yahudiler

Emily Greble, Saraybosna, 1941-1945: Hitler Avrupasi'nda Müslümanlar, Hiristiyanlar ve Yahudiler, Çeviren: Ebru Sürmeli, Tarihçi Kitabevi, Istanbul 2016, 512 s., ISBN: 978-605-4534-88-3.

Günümüzde Bosna-Hersek'in baskenti konumunda bulunan Saraybosna, 1463 yilinda Osmanli Devleti tarafindan fethedilmesinin ardindan demografik yapisinin çogunu Müslümanlarin olusturmasinin yaninda sehirde Ortodoks, Katolik ve Yahudilerin yasamasiyla dinsel ve kültürel bakimindan birçok farkli unsuru içinde barindirmistir.

Osmanli Devleti'nin Balkan uluslari üzerindeki etkisinin 19. yüzyilda giderek zayiflamaya baslamasi Bosna-Hersek ve Saraybosna özelinde Rusya ve Avusturya-Macaristan'in mücadelesi ortaya çikarmistir. 13 Temmuz 1878 tarihinde imzalanan Berlin Antlasmasi ile Bosna-Hersek bölgesinin kontrolü Avusturya-Macaristan Imparatorlugu'na birakilmis ve Saraybosna sehri Viyana'dan yönetilen bir merkez haline dönüstürülmüstür.

Saraybosna, Dogu ve Bati Balkanlarin kesisme noktasinda bulunmasinin disinda Birinci Dünya Savasi'nin fitilinin ateslendigi yer olarak da tarih sahnesinde yer almistir. 28 Haziran 1914 tarihinde Arsidük Franz Ferdinand'in öldürülmesi ayni zamanda Saraybosna sehri içinde istikrarsizligin, siddetin ve ölümlerin basladigi tarih olarak belirtilebilir. Birinci Dünya Savasi'nin ardindan 1918 yilinda Sirp, Hirvat, Slovenler Kralligi adi verilen krallik topraklarina dâhil edilen Saraybosna, Belgrad'in baskent olmasiyla Osmanli Devleti ve Avusturya-Macaristan Imparatorlugu dönemlerindeki önemini giderek kaybetmeye baslamistir.

1918 ile 1945 yillari arasinda varligini idame ettiren krallik, 1939 yilinda patlak varan Ikinci Dünya Savasi'na olan tarafsizligini 1941 yilina kadar sürdürmüs olsa da 25 Mart 1941 tarihinde Hitler Almanyasi ve Mussolini Italyasi ile imzalanan Üçlü Pakt'in II. Peter tarafindan feshedilmesi Yugoslav Kralligi'nin da savasa dâhil olmasi anlamina gelmistir. Emily Greble'nin Saraybosna, 1941-1945 Hitler Avrupasi'nda Müslümanlar, Hiristiyanlar ve Yahudiler adli kitap 1941 yilinda kralligin dâhil oldugu bu savasta krallik...