Content area
Full Text
ÖZET
Kafkasya, topraklarinda yaçayan halklann sayisina göre dünyanin ender bölgelerinden bin olarak kabul edilebilir. Asya ile Avrupa arasinda köprü rolünü oynayan bu böige, kadim zamanlardan bu yana çesjtli halklann birbiriyle ilisjd kurdugu bir yer olmuçtur. Kafkasya bölgesinde yaçayan haiklar arasinda sayi itibariyle en fazla olani Türklerdir. Günümüzde burada yaçayan Azerbaycanhlar, Karaçayhlar, Balkarlar, Kumuklar, Nogaylar vs., en kadim dönemlerden Kafkasya' da meskunlaçan Kimmer-ìskit (Skit, Skif)-Sak-Hun-Bulgar-Hazar-OguzKipçak vs. boylann soyundan gelmektedirler. Kafkasya'nin Turk halklan, ìskit Çahhgi, Hun Devleti, Hazar Hakanhgi, Büyük Bulgar Devleti, Alanya, Kumanya, Kizil Orda vd. devletlerin varisleridirler.
Kadim ve Ortaçag kaynaklannda Kafkasya' da çok sayida Turk boylanninKimmerlerin, ìskitlerin, Saklann, Hazarlann ve Kipçaklann yaçadiklan kaydedilmektedir. Kafkasya, Anadolu'ya hareket eden Turk boylan için de uzun tarihi dönem boyunca arka cephe rolünü oynamistir. XI. yüzyilda meydana gelmis. oían Selçuklu akinlan sonucunda ise Oguz-Türk boylan Güney Kafkasya'nin tamaminda temei etnik ve siyasi güce dönücmüstür. Bu dönemden itibaren ortaçag ve yeni dönem boyunca Turkçe, çokuluslu Kafkasya halklan arasinda temei iletisjm aracina dönüsjnüstür. XVI. yüzyildan baçlayarak Osmanli ve Safevi imparatorluklannin Kafkasya siyasetlerinin etkin hai almasi sonucunda, bölgede Turkçenin rolü daha da artmistir. Kafkasya'nin hem Osmanli hem de Safevi yönetimine girmis. eski bölgelerinde Turkçe devlet diline dönücmüstür. Bu acidan Turkçenin Kuzey Kafkasya' da da yayilmasinda Azerbaycan'in özel rolü bulunmaktadir.
ABSTRACT
(THE TURKS AND THE CAUCASIA)
Caucasus can be considered as one of the most unique regions of the world in the number of peoples living there. This region, which plays a role as a bridge between Asia and Europe, from ancient times is an area of contact of different peoples with each other. The most numerous of the peoples in the Caucasus, are the Turks. Azeris, Karachays, Balkarians, Kumyks, Nogai, now living in the Caucasus, are descendants of the Cimmerians, Scythians, Huns, Bulgars, Khazars, Oguzs, Kipchaks and other tribes. Over the millennia, they left a big imprint on the history and fate of the region. Turkic peoples of the Caucasus are the heirs of the kingdom of the Scythians, the Huns state, the Khazar khanate, the Great Bulgar state, Alanya, Kumani, the Golden Horde and other states.
In ancient and medieval sources observed rates in the Caucasus a large number of Turkic tribes - Cimmerians, Scythians, Sakas, Khazars and Kipchaks. Caucasus also played the role of logistics for the Turkic...