Content area
Full Text
ÖZET
Osmanli Devleti'nde dagilma döneminde baslayan batililasma hareketleri, Tanzimat ile birlikte hiz kazanmistir. Evvelki dönemlere nazaran kültürel dönüsümün daha fazla hissedildigi bu dönemde, batili anlamdaki tiyatro da Osmanli Devleti'nde gelis meye baslamistir. Insanlarin eglendirilmenin yani sira düsündürüldügü bu sanat dali, Padisah Abdülmecit Dönemi'nde, Osmanli hükümetince de desteklenerek nüvelenir. Bu dönemde, genellikle yabanci topluluklarin sahne aldigi tiyatroya ilgi, daha çok, Istanbul'da Hiristiyan halkin oturdugu Beyoglu'ndan gelir. Bununla birlikte padisahin da istegi ile devlet eliyle yaptirilan ilk tiyatro binasi olan Dolmabahçe Tiyatrosu da açilir.
Batili manadaki Türk Tiyatrosu'nun gelis mesinde ise, 1860'li yillar önemlidir. Gedikpas a Tiyatrosu'nun kuruldugu bu dönemde, daha fazla seyirci arama gereksinimi duyulmustur. Bunun için de oyunlar, Türkçe oynanmist ir. Ayrica, Müslüman Türk oyuncular da sahnelerde boy göstermistir. Padis ah Abdülaziz'in tahtta oldugu bu dönemde, devletin diger ileri gelenleri de tiyatroya ilgi duymustur. Ahmet Vefik Pasa, Ziya Pas a, Ali Bey tiyatro ile ilgilenen isimler arasinda yer alir. Bu isimler, hem kendi oyunlarini yazmis hem de çeviriler yapmislardir. Yine Sinasi, Namik Kemal, Ahmet Mithat, Semsettin Sami, Recaizade Mahmut Ekrem, Ebüzziya Tevfik, Abdülhak Hamit de tiyatro sanatina katkida bulunan isimlerdir.
Tiyatro sanatinda yasanan gelis me, dönemin basininin da ilgisini çekmistir. Terakki, Muhip, Mümeyyiz, Diyojen, Hayâl gibi yayinlar, tiyatro hakkinda toplumu bilgilendirmis, kimi zaman da oynanacak oyunlari ilân etmis lerdir. Çalismada incelenen Tiyatro gazetesi de 20 Mart 1874 ve 12 Nisan 1875 tarihleri arasinda 86 sayi yayinlanarak tiyatro sanatinin, toplumda taninmasinda, oyunlarin ilan edilmesinde etkili olmustur. Agob Baronyan tarafindan yayinlanan gazete; toplumsal, siyasi, ekonomik problemleri de dile getirmistir. Bu çalismada Tiyatro gazetesinin; kimlik bilgileri, teknik özellikleri, tiraji, aldigi reklam ve ilanlar, yazar ve karikatürist kadrosu hakkinda bilgi verilmis ; gazetenin çikis amaci ve yayin politikasindan söz edilmistir. Ardindan da gazetede tiyatro sanati ile ilgili yayinlanan yazilar degerlendirilmistir. Niteliksel tarihsel tasarim karakterini tas iyan bu çalisma ile gazetenin tiyatro sanatinin gelismesindeki katkis i ve tiyatro sanatinin Osmanli Devleti'ndeki gelisiminin hangi evrede oldugu tespit edilmeye çalisilacaktir.
Anahtar Kelimeler: Osmanli'da Tiyatro, Tiyatro gazetesi, Agob Baronyan, Tanzimat Dönemi.
Çalismanin Türü: Arastirma
A Gazette Issued For Introducing Art Of Theatre To Ottoman Society By Way Of Press: Tiyatro (20 March 1874-12 April 1875)
ABSTRACT
Westernization movements started in Ottoman Dissolution Era accelerated with Reforms. In this era in which cultural transformation was felt much compared with previous eras, theatre...