Content area
Full Text
Chlorowane nienasycone wçglowodory, takie jak trichloroeten (TCE) i tetrachloroeten (PCE), stosowane sajako rozpuszczalniki w obróbce metali, przemysle elektronicznym, papierniczym, tekstylnym, drukarstwie i w produkcji farb. W atmosferze zwiajzki te moga, ulegac przemianom fotochemicznym, w wyniku których powstaj'4 substancje o charakterze mutagennym i kancerogennym, takie jak fosgen, chlorek dichloroacetylu i chlorek formylu [I]. Z uwagi na ich trwalosc, zwiaaki te moga, przenosic sic na duze odlegtosci od zródla zanieczyszczenia, stanowiac zagrozenie zdrowia ludzi.
Biotechnologiczne metody usuwania zanieczyszczen gazowych z powietrza i gazów odlotowych polegaja, na dwóch procesach - sorpcji zanieczyszczen oraz ich biochemicznym rozkladzie przy udziale mikroorganizmów zasiedlajacych reaktory. Zanieczyszczenia z powietrza przenoszone sa do fazy wodnej, a nastçpnie ulegajaa przemianom biochemicznym, w wyniku których mikroorganizmy uzyskuJ4 energiç oraz metabolity do syntez komórkowych. Doswiadczenia wskazuja, ze metody biologiczne s$ skuteczniejsze i ekonomiczniejsze w usuwaniu skladników gazów od metod fizyczno-chemicznych. W biotechnologicznych metodach usuwania zanieczyszczen gazowych wykorzystywane s$ biofiltry i biophiczki, ze wzglçdu na ich duza, sprawnosc oraz latwosc eksploatacji. Biologiczne oczyszczanie gazów ma szeroki zakres zastosowan, jest jednak ograniczone kilkoma warunkami. Zanieczyszczenia, aby mogfy zostac usuniçte z gazów, musza, bye przynajmniej w niewielkim stopniu rozpuszczalne w wodzie lub w thiszczach oraz podatne na biodegradacjç. Oczyszczane gazy odlotowe nie moga zawierac pylów ani skladników toksycznych dia mikroorganizmów, takich jak metale ciçzkie czy opary kwasów, a ich temperatura nie powinna wprywac na hamowanie aktywnosci metabolicznej mikroorganizmów.
Tri- i tetrachloroeten bardzo trudno poddaja sic biodegradaeji, z uwagi na ich lotnosc, nierozpuszczalnosc w wodzie oraz struktur? chemiezna. Zwiazki tenie moga, stano wie substratu wzrostowego dia mikroorganizmów, a ich rozklad jest mozliwy tylko na drodze kometabolizmu lub dehalorespiraeji. Enzymy zwiazane z kometabolicznymi tlenowymi przemianami TCE i PCE (niespecyficzne oksygenazy) sa indukowane w obeenosei takich substratów wzrostowych, jak metan, butan, propan, propylen, fenol, toluen i amoniak. Kazdy z tych substratów wzrostowych zastosowany w ukladzie technologicznym stanowi dodatkowe obeiaaenie systemu. Bakterie przeprowadzajace w tych warunkach rozklad TCE i PCE naleza, do rodzajów Methylomonas, Methylosinus, Pseudomonas, Mycobacterium, Xanthobacter, Ralstonia i Nitrosomonas [2]. Chlorowane wçglowodory moga, bye wykorzystywane przez bakterie jako koncowe akeeptory elektronów w procesie oddychania beztlenowego. W efekeie dehalorespiraeji atomy chloru sa, uwalniane z czasteezek. Bakterie wykorzystujace ten procès nalezaa do rodzajów Dehalobacter, Dehalospirillum, Sulfurospirillum, Dehalococcoides, Desulfitobacterium i Geobacter [3,4]. Nalezy jednak podkreslic, ze wiekszosc z tych bakterii nie jest zdolnych do...