Content area
Full Text
Marcin Zaremba, Wielka trwoga: Polska 1944-1947: Ludowa reakcja na kryzys, Krakow: Wydawnictwo Znak, 2012, ss. 694, ISBN: 978-832-40-2246-5.
Polskie spoleczeñstwo po zakoñczeniu II wojny swiatowej bylo peine lçkôw, ale jednoczesnie nadziei. Ludzie bali siç trudnosci dnia codziennego, który utozsamiali z trudami zycia, represjami ze strony aparatu bezpieczeñstwa, polityk^ wladz komunistycznych itd. O problemie strachu pisze w swojej monografii Marcin Zaremba. Praca sklada siç ze wstçpu, 13 rozdzialów, ilustracji, zakoñczenia, bibliografii. Jest to bardzo obszeme opracowanie, liczy bowiem 694 strony.
Autor pracy zgodnie z tytulem zaj^l siç tematem strachu i jego odczuwania przez polskie spoleczeñstwo. Temat nadziei i radosci z zakoñczenia wojny zostal przez M. Zarembç poruszony tylko we wstçpie do monografii, wobec czego brak informacji, z jakich powodów, dlaczego lub z czego cieszyli siç Polacy, chociaz takie nastroje w spoleczeñstwie niew^tpliwie wystçpowaly.
Juz we wstçpie autor zaznaczyl, o czym jest jego dzielo. Porównal polskie spoleczeñstwo po zakoñczeniu II wojny swiatowej do spoleczeñstwa francuskiego i tzw. "Wielkiej Trwogi", jaka ogamçla przedrewolucyjnq Francjç przed wybuchem Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Oczywiscie wymienia i zauwaza róznice miçdzy polskim i francuskim spoleczeñstwem. M. Zaremba poruszyl problem kondycji psychicznej Polaków. O tym, ze nie byla ona najlepsza, swiadczyl strach, który autor staral siç z dobrym skutkiem odnalezc w zrôdlach: dziennikach, pamiçtnikach, listach, prasie, archiwach.
M. Zaremba podkreslil we wstçpie, aby jego publikacji nie odbierac jako polemiki ze Strachem Jana Tomasza Grossa1. Chronologicznie pózniejsze wydanie pracy M. Zaremby bylo wynikiem przypadku, gdyz jak sam zaznacza, Strach J.T. Grossa ukazal siç drukiem w momencie jego badañ nad Wielkq trwogq....
Kolejnym waznym argumentem podkreslaj^cym wartosc naukowq Wielkiej trwogi jest to, ze autor bçdqc historykiem podj^l siç zadania ze wszech miar bardzo trudnego, staral siç bowiem z dobrym skutkiem zanalizowac "strach" w ujçciu historyka, socjologa i psychologa. Dlatego w rozdziale pierwszym zatytulowanym W labiryncie strachu wyjasnil pojçcia: strach, lçk, trwoga. Slowa te stanowrç podstawç do zrozumienia przez czytelników dalszej czçsci ksrçzki. Jednoczesnie autor staral siç porównywac strach polskiego spoleczeñstwa do innych lçkôw, jak chociazby niepokój Amerykanów wywolany zagrozeniem ze strony Zwi^zku Radzieckiego na przelomie lat 40. i 50. XX wieku.
W nastçpnym rozdziale zatytulowanym Strach w kulturze dwudziestolecia: bolszewicy i zydokomuna autor cofn^l swojq narracjç do okresu dwudziestolecia miçdzywojennego. W latach 1918-1939 polskie...